Το σχέδιο του επιχειρηματία, Σταύρου Ανδρεάδη, για τα Κεραμεία Αλλατίνη, δεν είναι κάτι καινοφανές για τη Θεσσαλονίκη ως ιδέα, δεν περνάει όμως και απαρατήρητο. Αντιθέτως, ταράζει τα νερά και ανοίγει για την πόλη μια συζήτηση, την οποία έχουμε ξανακάνει και έμεινε χωρίς αποτέλεσμα.
Διαβάστε - Θεσσαλονίκη: Εμβληματικό κτήριο ύψους 100 μέτρων και 30 ορόφων στα Κεραμεία Αλλατίνη
Προφανώς και θα υπάρξουν αντιδράσεις στην κατασκευή ενός πολυώροφου, ενός πολύ ψηλού κτηρίου στη Θεσσαλονίκη, όπως θα υπάρξουν και πολλοί που θα υπερθεματίσουν. Και κάποιοι άλλοι θα απορήσουν για τον ντόρο που προκαλεί ένα και μόνο κτήριο κάπου εκτός κέντρου της πόλης και θα θεωρήσουν ότι η όλη συζήτηση αποτελεί διαφήμιση ενός ιδιωτικού πρότζεκτ.
Οι δογματισμοί έτσι κι αλλιώς είναι και ξεπερασμένοι και ιστορικά αποτυχημένοι. Εκείνο που έχει αξία είναι να συζητήσουμε εάν στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα μπορούμε κάποια στιγμή να ξεπεράσουμε την ξεπερασμένη στην πράξη πάγια λογική πολεοδόμησης και να δημιουργήσουμε νέους αστικούς πόλους, νέες αστικές νησίδες, στις οποίες πρόσβαση έχει κάθε πολίτης.
Υπό αυτή την έννοια χρήζει συζήτησης το σχέδιο Ανδρεάδη και πρέπει να κατατεθούν όλες οι απόψεις στον δημόσιο διάλογο, διότι συνεισφέρουν σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Το κυρίως θέμα προφανώς είναι να υπάρξει αποτέλεσμα.
Ένα κτήριο ύψους 100 μέτρων και 30 ορόφων είναι αυτό που θα σηματοδοτήσει τη «Νοτιοανατολική Πύλη Θεσσαλονίκης». Εμφανώς είναι από μόνο του αξιοθέατο σε μια πόλη που τα ύψη των κτισμάτων είναι περιορισμένα και που έχει δώσει και όνομα σε μια περιοχή της χάριν του «ασυνήθιστου» ύψους των κτηρίων της (Δωδεκαώφορες).
Η λογική να χρησιμοποιηθεί η επιτρεπόμενη δόμηση στο χώρο σε ύψος κι όχι σε κάλυψη εδάφους δεν είναι ασυνήθιστη στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Είναι στη Θεσσαλονίκη. Όποτε επιχειρήθηκε κάτι ανάλογο, όποτε έπεσε ως ιδέα στο τραπέζι, δεν προχώρησε. Συνάντησε πλείστες όσες αντιδράσεις, πολλές από τις οποίες προσωπικά θεωρώ ατεκμηρίωτες ή ανεπαρκώς τεκμηριωμένες και τελικά, όπως εγώ το βλέπω, αποτέλεσαν απλώς τα εμπόδια για να μη γίνουν έργα.
Κάπου πρέπει να δοκιμαστεί αυτή η λογική πολεοδόμησης. Αν είναι να ξεκινήσει από τα Κεραμεία Αλλατίνη, μακάρι να γίνει και να ολοκληρωθεί το πρότζεκτ, για να έχουμε ένα απτό παράδειγμα και να διαμορφωθούν πλέον οι απόψεις από την πράξη κι όχι από θεωρίες που όλοι έχουμε στο μυαλό μας.
Υπενθυμίζω ότι ανάλογες ιδέες υπάρχουν για τους Λαχανόκηπους ή για το Επιχειρηματικό Κέντρο στην περιοχή του Δήμου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, στη δυτική πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος. Στην ίδια φιλοσοφία κι αυτές, ώστε αφενός να διαμορφώσει το εντυπωσιακό ύψος ενός κτηρίου τοπόσημο, αφετέρου για να σηματοδοτήσει το πέρασμα μιας περιοχής από την εγκατάλειψη στην αξιοποίηση.
Μπορεί να γίνει αυτό και με άλλους τρόπους. Με άλλα έργα. Πλην όμως πλέον συνηθίσαμε να μη γίνεται ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Συνηθίσαμε αυτές οι περιοχές ανατολικά και δυτικά της πόλης να παραμένουν σε επίπεδο υπανάπτυξης, με σωρεία προβλημάτων και όλοι όσοι ασχολούνται να τις έχουν ως κακά παραδείγματα για κάθε χρήση, που συνήθως δεν είναι ανιδιοτελής...
Ουρανοξύστες στους... Λαχανόκηπους
Γνωρίζω ότι για παράδειγμα οι «ουρανοξύστες» στους Λαχανόκηπους προσέκρουσαν πολλά χρόνια πριν στην τυπολατρεία. Στη λογική ότι ο συντελεστής δόμησης δεν επιτρέπει να ανεγερθούν κτήρια πάνω από ένα συγκεκριμένο ύψος. Ελπίζω να ξεπεράσουμε τέτοιες λογικές, οι οποίες είναι απομεινάρια ενός παρελθόντος, που μόνο αθώο δεν είναι. Είναι το ίδιο παρελθόν, που δεν επέτρεπε να ψηλώσουν τα κτήρια, αλλά επέτρεπε να καλυφθούν μέχρι και τα ρέματα και η τελευταία σπιθαμή εδάφους, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στην καθημερινότητα της Θεσσαλονίκης και στη λειτουργία όλου του πολεοδομικού συγκροτήματος. Προβλήματα τα οποία εδώ και δεκαετίες αδυνατούμε να λύσουμε.
Σε ό,τι με αφορά θα ήθελα να προχωρήσει επιτέλους ένας τέτοιος σχεδιασμός, που ξεπερνά τα συνηθισμένα, για να δούμε και πώς θα λειτουργήσει σε μια κρίσιμη περιοχή για την ανάπτυξη και τη λειτουργία της Θεσσαλονίκης. Η άλλη λύση, να γεμίσει με τετραώροφες οικοδομές το ακίνητο των Κεραμείων Αλλατίνη, δεν με γοητεύει καθόλου και επιπλέον δημιουργεί άλλο ένα οικοδομικό τετράγωνο, όμοιο με τα διπλανά του, που θα πυκνοκατοικηθεί, δεν θα έχει επαρκή πεζοδρόμια και κοινόχρηστους χώρους και θα αντιγράφει την οικιστική ανάπτυξη που επί δεκαετίες ακολουθείται στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα. Θυμίζει Θεσσαλονίκη. Ποια Θεσσαλονίκη όμως; Αυτή που όλοι κατηγορούμε; Προφανώς και εφόσον πάμε με τα κλασικά δεν δημιουργείται νέο τοπόσημο, όπως κι αν αξιοποιηθεί τελικώς το κεντρικό διατηρητέο των Κεραμείων Αλλατίνη, αφού η προβολή του στο μέλλον θα είναι να βρεθεί χωμένο ανάμεσα σε πολυκατοικίες.
Το τοπόσημο ξεχωρίζει για κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με τα συμβατικά. Αν εδώ υπάρχει ένας σοβαρός σχεδιασμός (θα παρουσιαστεί αύριο αναλυτικά και με φωτορεαλιστικό παράδειγμα) το τοπόσημο στη «Νοτιοανατολική Πύλη Θεσσαλονίκης» θα είναι αυτό το νέο πολυώροφο κτήριο.
Και επιτέλους θα έχουμε ένα τέτοιο κτήριο στη Θεσσαλονίκη, που θα μας επιτρέψει να αξιολογήσουμε εάν μπορεί μελλοντικά και σε άλλες περιοχές να εφαρμοστεί ανάλογος τρόπος ανάπτυξης. Αφού δεν μπορεί το Δημόσιο να γίνει φορέας καινοτομίας, να κάνει το επόμενο βήμα, ας μας δείξει το δρόμο ένας ιδιώτης. Ενοχλεί αυτό το τελευταίο πολλούς, το γνωρίζω, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Κάποιος τολμά, οι άλλοι συζητούν θεωρητικά...
