Ως η μεγαλύτερη επανάσταση για τη Βόρεια Ελλάδα χαρακτηρίζεται η κατασκευή της Εγνατίας Οδού, καθώς έχει καταφέρει να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην οικονομία περιφερειακών νομών της περιοχής επιρρο
του Αλέξανδρου Μητάκη
mitakis@voria.gr
Ως η μεγαλύτερη επανάσταση για τη Βόρεια Ελλάδα χαρακτηρίζεται η κατασκευή της Εγνατίας Οδού, καθώς ο υπερσύγχρονος αυτοκινητόδρομος έχει καταφέρει να επιφέρει σημαντικές αλλαγές και έχει επιδράσει ιδιαίτερα θετικά σε περιφερειακούς νομούς της ευρύτερης περιοχής και κυρίως στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο.
«Η σωστή λειτουργία και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού από τις τοπικές κοινωνίες μπορεί να βοηθήσει στην μεταβολή και αύξηση μεγάλων μεγεθών, όπως ο πληθυσμός και το ΑΕΠ των περιοχών», αναφέρει στη Voria.gr ο προϊστάμενος του «Παρατηρητηρίου» της Εγνατίας Οδού, Βασίλης Φούρκας, ο οποίος είχε συντάξει το Νοέμβριο του 2009 έκθεση με θέμα την εκτίμηση επίδρασης του αυτοκινητοδρόμου και των κάθετων αξόνων του στην πολυκεντρική χωρική ανάπτυξη της ζώνης επιρροής.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τον πληθυσμό των περιοχών από τις οποίες διέρχεται η Εγνατία Οδός, τη μεγαλύτερη επίδραση φαίνεται να δέχεται η περιφέρεια Ηπείρου και συγκεκριμένα τα Ιωάννινα, καθώς, σύμφωνα με την έκθεση του «Παρατηρητηρίου», ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά 9,9% (στους 175.200 κατοίκους) από το 1997 μέχρι το 2006, ενώ θετικά έχουν επηρεαστεί και άλλοι περιφερειακοί νομοί με παραδοσιακά μικρό πληθυσμιακό μέγεθος, όπως η Ξάνθη (αύξηση 5,1%) και η Χαλκιδική (αύξηση 4,3%). Ιδιαίτερα θετική είναι η επίδραση και στη Θεσσαλονίκη, με τον πληθυσμό της να αυξάνεται κατά 7% την περίοδο 1997- 2006 ενισχύοντας έτσι τη θέση της ως μητροπολιτικό κέντρο.
Παράλληλα, σημαντικά φαίνεται να αυξάνεται και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των περιοχών από τις οποίες διέρχεται ο αυτοκινητόδρομος, κάτι που οφείλεται- όπως εξηγεί ο κ. Φούρκας-στο ότι η Εγνατία Οδός είναι ένα έργο που εμπεριέχει μία πολύ μεγάλη επένδυση και τα χρήματα αυτά συμμετέχουν κατά την περίοδο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, στην αύξηση του ΑΕΠ κυρίως των περιφερειακών νομών. «Ειδικότερα στη δυτική Μακεδονία και στην Ήπειρο, η κατασκευή της Εγνατίας Οδού έχει άμεσο αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ των νομών, λόγω του μεγέθους της επένδυσης που έχει γίνει στις εν λόγω περιοχές», τονίζει ο κ. Φούρκας, συμπληρώνοντας ότι «το μεγάλο ‘ατού’ των περιφερειακών νομών Έβρου, Ξάνθης, Ροδόπης και Ηπείρου είναι ότι εξ αντικειμένου η Εγνατία Οδός δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις και μεγαλύτερες θετικές μεταβολές για αυτούς τους νομούς». Το παραπάνω φαίνεται και από τα στοιχεία της περιόδου 2000- 2007 , όπου οι περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου εμφάνισαν ρυθμό ανάπτυξης άνω του 3%, ενώ τον μεγαλύτερο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ παρουσίασε ο νομός Ιωαννίνων με ανάπτυξη 4,3%.
Η επιρροή και η μεταβολή του πληθυσμού που κατοικεί σε απόσταση 50 χιλιομέτρων επί του εθνικού δικτύου από τις έδρες των νομών εξαρτάται κυρίως από την υποδομή και το οδικό δίκτυο που υπήρχε στην περιοχή πριν την κατασκευή της Εγνατίας Οδού. «Όταν ο αυτοκινητόδρομος έρχεται να πραγματοποιήσει σοβαρές μεταβολές στο οδικό δίκτυο ενός νομού ή μιας περιφέρειας είναι σαφές ότι παρουσιάζονται μεγαλύτερες μεταβολές», τονίζει ο κ. Φούρκας. Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις της Εγνατίας Οδού και οι σημαντικότερες μεταβολές στον πληθυσμό εμφανίζονται στην Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, τα Γρεβενά, την Ηγουμενίτσα, καθώς και στην Καστοριά, κάτι που φανερώνει ότι λόγω της Εγνατίας Οδού αυξάνεται η δυνατότητα να αναπτυχθούν μικρά και περιφερειακά αστικά κέντρα.
Σύνδεση Ηπείρου- Δυτικής Μακεδονίας
Σε μία ευθεία έρχονται πλέον η Ήπειρος και η Δυτική Μακεδονία, καθώς η κατασκευή της Εγνατίας Οδού έχει βοηθήσει σημαντικά τη σύνδεση και τη δυνατότητα λειτουργικής συνεργασίας μεταξύ των δύο περιφερειών. «Πρόκειται για μία ιδιαίτερη μεταβολή, η οποία δεν έχει ακόμη σχολιαστεί, ενώ ακόμα και οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες φαίνεται να μην το έχουν πιστέψει», δηλώνει ο κ. Φούρκας, επισημαίνοντας πως «με την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Ιωάννινα, Γρεβενά, Κοζάνη και Ηγουμενίτσα έρχονται σε μία ευθεία, κάτι που μπορεί να επιφέρει ριζική αλλαγή του σκηνικού και να αλλάξει ακόμη και τα δεδομένα του σχεδιασμού για αυτούς τους νομούς».
Δικτύωση αστικών περιφερειακών κέντρων
Σημαντικά έχει επηρεάσει η κατασκευή της Εγνατίας Οδού και την οδική επικοινωνία μεταξύ των περιφερειακών αστικών κέντρων. Συγκεκριμένα, ξεχωρίζουν οι εξής δικτυώσεις:
- Η δικτύωση των πόλεων της Θράκης. Οι μετακινήσεις μεταξύ των πόλεων Ξάνθη-
Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη, αυξήθηκαν κατά μεγάλο βαθμό τόσο σε απόλυτες όσο και σε ποσοστιαίες τιμές. Έτσι έχουμε αύξηση των ετήσιων μέσων ημερήσιων μετακινήσεων κατά 370% (δηλαδή κατά 310 μετακινήσεις) μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Ξάνθης, κατά 270% (δηλαδή κατά 980 μετακινήσεις) μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Κομοτηνής και κατά 81% (δηλαδή κατά 798 μετακινήσεις) μεταξύ Κομοτηνής και Ξάνθης.
- Η διαπεριφερειακή δικτύωση της Θεσσαλονίκης. Οι μετακινήσεις μεταξύ Θεσσαλονίκης και των αστικών κέντρων Ηγουμενίτσα, Ιωάννινα, Γρεβενά, Κοζάνη, Καβάλα, Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη, υπερδιπλασιάζονται κατά την εξεταζόμενη περίοδο.
- Η δικτύωση της Βέροιας τόσο προς τα δυτικά με την Κοζάνη (229% % ποσοστιαία αύξηση των μετακινήσεων και 495 μετακινήσεις απόλυτη αύξηση) και με τα Γρεβενά (258% ποσοστιαία αύξηση των με%
mitakis@voria.gr
Ως η μεγαλύτερη επανάσταση για τη Βόρεια Ελλάδα χαρακτηρίζεται η κατασκευή της Εγνατίας Οδού, καθώς ο υπερσύγχρονος αυτοκινητόδρομος έχει καταφέρει να επιφέρει σημαντικές αλλαγές και έχει επιδράσει ιδιαίτερα θετικά σε περιφερειακούς νομούς της ευρύτερης περιοχής και κυρίως στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο.
«Η σωστή λειτουργία και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού από τις τοπικές κοινωνίες μπορεί να βοηθήσει στην μεταβολή και αύξηση μεγάλων μεγεθών, όπως ο πληθυσμός και το ΑΕΠ των περιοχών», αναφέρει στη Voria.gr ο προϊστάμενος του «Παρατηρητηρίου» της Εγνατίας Οδού, Βασίλης Φούρκας, ο οποίος είχε συντάξει το Νοέμβριο του 2009 έκθεση με θέμα την εκτίμηση επίδρασης του αυτοκινητοδρόμου και των κάθετων αξόνων του στην πολυκεντρική χωρική ανάπτυξη της ζώνης επιρροής.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τον πληθυσμό των περιοχών από τις οποίες διέρχεται η Εγνατία Οδός, τη μεγαλύτερη επίδραση φαίνεται να δέχεται η περιφέρεια Ηπείρου και συγκεκριμένα τα Ιωάννινα, καθώς, σύμφωνα με την έκθεση του «Παρατηρητηρίου», ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά 9,9% (στους 175.200 κατοίκους) από το 1997 μέχρι το 2006, ενώ θετικά έχουν επηρεαστεί και άλλοι περιφερειακοί νομοί με παραδοσιακά μικρό πληθυσμιακό μέγεθος, όπως η Ξάνθη (αύξηση 5,1%) και η Χαλκιδική (αύξηση 4,3%). Ιδιαίτερα θετική είναι η επίδραση και στη Θεσσαλονίκη, με τον πληθυσμό της να αυξάνεται κατά 7% την περίοδο 1997- 2006 ενισχύοντας έτσι τη θέση της ως μητροπολιτικό κέντρο.
Παράλληλα, σημαντικά φαίνεται να αυξάνεται και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των περιοχών από τις οποίες διέρχεται ο αυτοκινητόδρομος, κάτι που οφείλεται- όπως εξηγεί ο κ. Φούρκας-στο ότι η Εγνατία Οδός είναι ένα έργο που εμπεριέχει μία πολύ μεγάλη επένδυση και τα χρήματα αυτά συμμετέχουν κατά την περίοδο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, στην αύξηση του ΑΕΠ κυρίως των περιφερειακών νομών. «Ειδικότερα στη δυτική Μακεδονία και στην Ήπειρο, η κατασκευή της Εγνατίας Οδού έχει άμεσο αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ των νομών, λόγω του μεγέθους της επένδυσης που έχει γίνει στις εν λόγω περιοχές», τονίζει ο κ. Φούρκας, συμπληρώνοντας ότι «το μεγάλο ‘ατού’ των περιφερειακών νομών Έβρου, Ξάνθης, Ροδόπης και Ηπείρου είναι ότι εξ αντικειμένου η Εγνατία Οδός δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις και μεγαλύτερες θετικές μεταβολές για αυτούς τους νομούς». Το παραπάνω φαίνεται και από τα στοιχεία της περιόδου 2000- 2007 , όπου οι περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου εμφάνισαν ρυθμό ανάπτυξης άνω του 3%, ενώ τον μεγαλύτερο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ παρουσίασε ο νομός Ιωαννίνων με ανάπτυξη 4,3%.
Η επιρροή και η μεταβολή του πληθυσμού που κατοικεί σε απόσταση 50 χιλιομέτρων επί του εθνικού δικτύου από τις έδρες των νομών εξαρτάται κυρίως από την υποδομή και το οδικό δίκτυο που υπήρχε στην περιοχή πριν την κατασκευή της Εγνατίας Οδού. «Όταν ο αυτοκινητόδρομος έρχεται να πραγματοποιήσει σοβαρές μεταβολές στο οδικό δίκτυο ενός νομού ή μιας περιφέρειας είναι σαφές ότι παρουσιάζονται μεγαλύτερες μεταβολές», τονίζει ο κ. Φούρκας. Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις της Εγνατίας Οδού και οι σημαντικότερες μεταβολές στον πληθυσμό εμφανίζονται στην Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, τα Γρεβενά, την Ηγουμενίτσα, καθώς και στην Καστοριά, κάτι που φανερώνει ότι λόγω της Εγνατίας Οδού αυξάνεται η δυνατότητα να αναπτυχθούν μικρά και περιφερειακά αστικά κέντρα.
Σύνδεση Ηπείρου- Δυτικής Μακεδονίας
Σε μία ευθεία έρχονται πλέον η Ήπειρος και η Δυτική Μακεδονία, καθώς η κατασκευή της Εγνατίας Οδού έχει βοηθήσει σημαντικά τη σύνδεση και τη δυνατότητα λειτουργικής συνεργασίας μεταξύ των δύο περιφερειών. «Πρόκειται για μία ιδιαίτερη μεταβολή, η οποία δεν έχει ακόμη σχολιαστεί, ενώ ακόμα και οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες φαίνεται να μην το έχουν πιστέψει», δηλώνει ο κ. Φούρκας, επισημαίνοντας πως «με την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Ιωάννινα, Γρεβενά, Κοζάνη και Ηγουμενίτσα έρχονται σε μία ευθεία, κάτι που μπορεί να επιφέρει ριζική αλλαγή του σκηνικού και να αλλάξει ακόμη και τα δεδομένα του σχεδιασμού για αυτούς τους νομούς».
Δικτύωση αστικών περιφερειακών κέντρων
Σημαντικά έχει επηρεάσει η κατασκευή της Εγνατίας Οδού και την οδική επικοινωνία μεταξύ των περιφερειακών αστικών κέντρων. Συγκεκριμένα, ξεχωρίζουν οι εξής δικτυώσεις:
- Η δικτύωση των πόλεων της Θράκης. Οι μετακινήσεις μεταξύ των πόλεων Ξάνθη-
Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη, αυξήθηκαν κατά μεγάλο βαθμό τόσο σε απόλυτες όσο και σε ποσοστιαίες τιμές. Έτσι έχουμε αύξηση των ετήσιων μέσων ημερήσιων μετακινήσεων κατά 370% (δηλαδή κατά 310 μετακινήσεις) μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Ξάνθης, κατά 270% (δηλαδή κατά 980 μετακινήσεις) μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Κομοτηνής και κατά 81% (δηλαδή κατά 798 μετακινήσεις) μεταξύ Κομοτηνής και Ξάνθης.
- Η διαπεριφερειακή δικτύωση της Θεσσαλονίκης. Οι μετακινήσεις μεταξύ Θεσσαλονίκης και των αστικών κέντρων Ηγουμενίτσα, Ιωάννινα, Γρεβενά, Κοζάνη, Καβάλα, Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη, υπερδιπλασιάζονται κατά την εξεταζόμενη περίοδο.
- Η δικτύωση της Βέροιας τόσο προς τα δυτικά με την Κοζάνη (229% % ποσοστιαία αύξηση των μετακινήσεων και 495 μετακινήσεις απόλυτη αύξηση) και με τα Γρεβενά (258% ποσοστιαία αύξηση των με%
