Αναφορές σε θέματα αυτοπροσδιορισμού εθνικών και εθνοτικών μειονοτήτων στην Ελλάδα περιλαμβάνει η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο το 2009.
Οι περιορισμοί που επιβάλλει το τουρκικό κράτος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο απειλούν την ίδια την ύπαρξή του, διότι ο μειούμενος πληθυσμός της Ελληνικής Ορθόδοξης κοινότητας, αποτελούμενης από 2.500 άτομα, δεν μπορεί να διατηρήσει τον θεσμό, επισημαίνεται στο κεφάλαιο περί θρησκευτικών ελευθεριών της φετινής έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στην έκθεση σημειώνεται και πάλι ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη, αλλά μόνο την ιδιότητά του ως επικεφαλής της Ελληνορθόδοξης κοινότητας, καθώς και το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν δήλωσε πως η χρήση του όρου "οικουμενικός" από τον Πατριάρχη δεν θα έπρεπε να αποτελεί θέμα ρυθμιζόμενο από το κράτος.
Επαναλαμβάνεται ακόμη ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιδιώκει το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και επισημαίνεται πως το Δεκέμβριο του 2008 το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επέτρεψε θεωρήσεις βίζας διάρκειας ενός έτους για ξένους κληρικούς που υπηρετούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σε ό,τι αφορά στην έκθεση για την Ελλάδα η έκθεση μεταξύ άλλων σημειώνει ότι μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο και την ανάληψη της εξουσίας από τον Γιώργο Παπανδρέου, η νέα ελληνική κυβέρνηση έλαβε σειρά μέτρων, όπως ήταν το προσωρινό κλείσιμο του κέντρου κράτησης μεταναστών στην Παγανή, η σύσταση επιτροπής ειδικών για την αναθεώρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών παραχώρησης ασύλου και η σύσταση μεσολαβητικών συμβουλίων για την προστασία των μεταναστών στις τοπικές αυτοδιοικήσεις.
Στο τμήμα περί σεβασμού της ακεραιότητας του ατόμου αναφέρονται μεταξύ άλλων καταγγελίες οργανώσεων και επιτροπών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για επιθέσεις ακροδεξιών και καταχρήσεις αστυνομικών αρχών κατά μεταναστών, αν και η αρμόδια επιτροπή του ΣτΕ έκανε λόγο για μικρή πρόοδο και μείωση των καταγγελιών για καταχρήσεις αστυνομικών αρχών κατά μεταναστών, το 2007 και 2008.
Μνημονεύονται επίσης και εφέτος οι άθλιες -όπως αναφέρεται- συνθήκες που επικρατούν σε φυλακές και κρατητήρια της χώρας και δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα, επισημαίνοντας πιο χαρακτηριστικά το παράδειγμα το κέντρου κράτησης μεταναστών στη Παγανή, το οποίο πάντως έκλεισε η νέα κυβέρνηση για να ανακαινισθεί.
Για τις θρησκευτικές ελευθερίες σημειώνεται και πάλι ότι οι νόμοι προβλέπουν την θρησκευτική ελευθερία, αλλά μη-ορθόδοξες ομάδες κατά καιρούς αντιμετωπίζουν διοικητικά εμπόδια και νομικούς περιορισμούς. Παραμένει ως κύριο πρόβλημα των μουσουλμάνων της Αθήνας η έλλειψη επίσημου τεμένους και νεκροταφείου, αν και εφέτος οι ηγέτες τους εξέφρασαν ικανοποίηση για τη χωροθέτηση του τεμένους στο Βοτανικό και ζήτησαν την επίσπευση των εργασιών ανέγερσης. Εξακολουθούν επίσης αναφορές σε βανδαλισμούς εβραϊκών μνημείων και εκφράσεις αντι-σημιτισμού ειδικότερα στον ακραίο τύπο, σε καταγγελίες για δυσμενή μεταχείριση και άθλιες συνθήκες ζωής Αθίγγανων και νομίμων και παρανόμων μεταναστών.
Αρκετός χώρος αφιερώνεται στις επικρίσεις οργανώσεων, του Συνηγόρου του Πολίτη και ξένων κυβερνήσεων για τις διαδικασίες ασύλου στην Ελλάδα, τη δυσμενή μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και την ανεπαρκή προστασία των ακηδεμόνευτων ανηλίκων μεταναστών. Μνημονεύεται, ωστόσο, η απόφαση νέου υπουργού Προστασίας του Πολίτη τον Νοέμβριο 2009 για σύσταση επιτροπής ειδικών για την αναθεώρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών παραχώρησης ασύλου, που χαιρέτισαν τοπικές και διεθνείς οργανώσεις και η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ.
Τέλος, στο τμήμα για τις εθνικές και εθνοτικές μειονότητες επαναλαμβάνονται αναφορές σε Έλληνες πολίτες που αυτο-προσδιορίζονται ως Τούρκοι, Πομάκοι, Βλάχοι, Ρομά, Αρβανίτες ή Μακεδόνες, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούν πως πρέπει να αναγνωριστούν ως «μειονότητες» ή «γλωσσικές μειονότητες», αλλά η κυβέρνηση αναγνωρίζει ως μειονότητα μόνο τη μουσουλμανική.
Στην έκθεση σημειώνεται και πάλι ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη, αλλά μόνο την ιδιότητά του ως επικεφαλής της Ελληνορθόδοξης κοινότητας, καθώς και το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν δήλωσε πως η χρήση του όρου "οικουμενικός" από τον Πατριάρχη δεν θα έπρεπε να αποτελεί θέμα ρυθμιζόμενο από το κράτος.
Επαναλαμβάνεται ακόμη ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιδιώκει το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και επισημαίνεται πως το Δεκέμβριο του 2008 το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επέτρεψε θεωρήσεις βίζας διάρκειας ενός έτους για ξένους κληρικούς που υπηρετούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σε ό,τι αφορά στην έκθεση για την Ελλάδα η έκθεση μεταξύ άλλων σημειώνει ότι μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο και την ανάληψη της εξουσίας από τον Γιώργο Παπανδρέου, η νέα ελληνική κυβέρνηση έλαβε σειρά μέτρων, όπως ήταν το προσωρινό κλείσιμο του κέντρου κράτησης μεταναστών στην Παγανή, η σύσταση επιτροπής ειδικών για την αναθεώρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών παραχώρησης ασύλου και η σύσταση μεσολαβητικών συμβουλίων για την προστασία των μεταναστών στις τοπικές αυτοδιοικήσεις.
Στο τμήμα περί σεβασμού της ακεραιότητας του ατόμου αναφέρονται μεταξύ άλλων καταγγελίες οργανώσεων και επιτροπών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για επιθέσεις ακροδεξιών και καταχρήσεις αστυνομικών αρχών κατά μεταναστών, αν και η αρμόδια επιτροπή του ΣτΕ έκανε λόγο για μικρή πρόοδο και μείωση των καταγγελιών για καταχρήσεις αστυνομικών αρχών κατά μεταναστών, το 2007 και 2008.
Μνημονεύονται επίσης και εφέτος οι άθλιες -όπως αναφέρεται- συνθήκες που επικρατούν σε φυλακές και κρατητήρια της χώρας και δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα, επισημαίνοντας πιο χαρακτηριστικά το παράδειγμα το κέντρου κράτησης μεταναστών στη Παγανή, το οποίο πάντως έκλεισε η νέα κυβέρνηση για να ανακαινισθεί.
Για τις θρησκευτικές ελευθερίες σημειώνεται και πάλι ότι οι νόμοι προβλέπουν την θρησκευτική ελευθερία, αλλά μη-ορθόδοξες ομάδες κατά καιρούς αντιμετωπίζουν διοικητικά εμπόδια και νομικούς περιορισμούς. Παραμένει ως κύριο πρόβλημα των μουσουλμάνων της Αθήνας η έλλειψη επίσημου τεμένους και νεκροταφείου, αν και εφέτος οι ηγέτες τους εξέφρασαν ικανοποίηση για τη χωροθέτηση του τεμένους στο Βοτανικό και ζήτησαν την επίσπευση των εργασιών ανέγερσης. Εξακολουθούν επίσης αναφορές σε βανδαλισμούς εβραϊκών μνημείων και εκφράσεις αντι-σημιτισμού ειδικότερα στον ακραίο τύπο, σε καταγγελίες για δυσμενή μεταχείριση και άθλιες συνθήκες ζωής Αθίγγανων και νομίμων και παρανόμων μεταναστών.
Αρκετός χώρος αφιερώνεται στις επικρίσεις οργανώσεων, του Συνηγόρου του Πολίτη και ξένων κυβερνήσεων για τις διαδικασίες ασύλου στην Ελλάδα, τη δυσμενή μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και την ανεπαρκή προστασία των ακηδεμόνευτων ανηλίκων μεταναστών. Μνημονεύεται, ωστόσο, η απόφαση νέου υπουργού Προστασίας του Πολίτη τον Νοέμβριο 2009 για σύσταση επιτροπής ειδικών για την αναθεώρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών παραχώρησης ασύλου, που χαιρέτισαν τοπικές και διεθνείς οργανώσεις και η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ.
Τέλος, στο τμήμα για τις εθνικές και εθνοτικές μειονότητες επαναλαμβάνονται αναφορές σε Έλληνες πολίτες που αυτο-προσδιορίζονται ως Τούρκοι, Πομάκοι, Βλάχοι, Ρομά, Αρβανίτες ή Μακεδόνες, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούν πως πρέπει να αναγνωριστούν ως «μειονότητες» ή «γλωσσικές μειονότητες», αλλά η κυβέρνηση αναγνωρίζει ως μειονότητα μόνο τη μουσουλμανική.
