Η επίτευξη μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν θα είναι εφικτή στη Διάσκεψη του ΟΗΕ στο Μεξικό.
Η επίτευξη μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν θα είναι εφικτή στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Μεξικό, στα τέλη του χρόνου, όπως προέκυψε από την τριήμερη προπαρασκευαστική συνάντηση 175 χωρών στη Βόννη, η οποία έληξε χθες.
Ενδεικτική των δυσκολιών για συγκερασμό των διαφορετικών προσεγγίσεων είναι η απόφαση για δύο ακόμη προπαρασκευαστικές συναντήσεις - διάρκειας μιας εβδομάδας η κάθε μία, εντός του δεύτερου εξαμήνου φέτος - πριν το Μεξικό και πέραν της ήδη προγραμματισμένης συνάντησης στη Βόννη μεταξύ 31 Μαΐου και 11 Ιουνίου.
Επιφυλακτικός εμφανίστηκε στο τέλος των τριήμερων συνομιλιών ο επικεφαλής αξιωματούχος του ΟΗΕ για θέματα κλιματικής αλλαγής Ίβο ντε Μπουρ, δηλώνοντας στο Ρόιτερ, στο περιθώριο των συνομιλιών, ότι δεν πιστεύει πως η διάσκεψη στο Κανκούν «θα δώσει το τελικό αποτέλεσμα».
«Καταλήξαμε σε συμφωνία στο Μπαλί, το 2007, ότι θα ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις δύο χρόνια αργότερα, στην Κοπεγχάγη και δεν το κάναμε. Η γραμμή τερματισμού έχει τώρα μετατεθεί στο Κανκούν και δεν θα εκπλαγώ αν καταλήξει να μετατεθεί - με όρους νομικά δεσμευτικής συμφωνίας - στη Νότια Αφρική», το 2011, είπε ο κ. ντε Μπουρ.
«Δεν θα πρέπει να επιζητήσουμε στο Κανκούν, στο Μεξικό, απαντήσεις σε κάθε ένα από το σύνολο των ανοιχτών θεμάτων», προειδοποίησε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας αντιθέτως την ανάγκη να προκύψει από τη Διάσκεψη στα τέλη του 2010 μια «λειτουργική αρχιτεκτονική» για τα μεγάλα θέματα, όπως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και η βοήθεια προς τις φτωχές χώρες.
Δυσπιστία και εχθροπάθεια
Οι εθνικοί διαπραγματευτές στις συνομιλίες στη Βόννη άνοιξαν και πάλι το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών. Το σημείο τριβής ήταν το κατά πόσον θα ακολουθηθεί η Συμφωνία της Κοπεγχάγης ή θα ταφεί σιωπηρά.
Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν λίγες χώρες, την τελευταία στιγμή, καθώς κατέρρεαν οι διαπραγματεύσεις στην πρωτεύουσα της Δανίας, θέτει έναν γενικό στόχο για περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου, προορίζει περί τα 30 δισ. δολάρια ως ταχεία βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες στο διάστημα 2010-2012 και σχεδιάζει ετήσια βοήθεια ύψους 100 δισ. δολαρίων, από το 2020 και μετά.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστήριξαν ότι, παρά τα ψεγάδια της, η Συμφωνία της Κοπεγχάγης πρέπει να περιληφθεί στο κείμενο διαπραγμάτευσης στο Κανκούν. Άλλες χώρες δεν έδειξαν την ίδια προθυμία, εξοργίζοντας μάλιστα τον επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας Τζόναθαν Πέρσινγκ, όταν χώρες οι οποίες είχαν δηλώσει ότι στηρίζουν την εν λόγω συμφωνία, συμπαρατάχθηκαν με το Σουδάν και τη Σαουδική Αραβία σε μια προσπάθεια να την παρακάμψουν. Ο κ. Πέρσινγκ επιβεβαίωσε, εξάλλου, ότι η Ουάσιγκτον αντιτίθεται σε παροχή βοήθειας προς χώρες, οι οποίες δεν έχουν υπογράψει τη Συμφωνία της Κοπεγχάγης.
Πλειάδα χωρών από την Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική καταφέρθηκαν εναντίον της Συμφωνίας, θεωρώντας την ως αντιδημοκρατική και ως προδοσία των αρχών του ΟΗΕ και ζήτησαν να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις στη βάση του προσχεδίου, το οποίο παραμερίστηκε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στην Κοπεγχάγη.
Μετά από πολύωρες συζητήσεις, αποφασίστηκε να δοθεί στην προεδρεύουσα των συνομιλιών στη Βόννη - και εθνική διαπραγματεύτρια της Ζιμπάμπουε - Μάργκαρετ Μουκαχανάνα-Σανγκάρουε το περιθώριο να εκπονήσει κείμενο ως βάση διαπραγμάτευσης. Στην εντολή προς τη κ. Μουκαχανάνα-Σανγκάρουε δεν γίνεται ρητή αναφορά στη Συμφωνία της Κοπεγχάγης, αλλά η ίδια, προφορικά, διευκρίνισε ότι το κείμενο της Συμφωνίας θα ληφθεί υπόψη, όπως και άλλα έγγραφα.
Οι ειδικοί συνιστούν έναν λιγότερο αισιόδοξο στόχο
Ειδικοί εκτιμούν ότι μπορεί να αναδυθεί τώρα η λύση μιας λιγότερο επίσημης συμφωνίας, εκτός νομικά δεσμευτικού πλαισίου, η οποία θα οικοδομηθεί στη βάση δράσεων σε εθνικό επίπεδο και θεωρούν ότι αυτή η εξέλιξη ενδέχεται να αποδειχθεί η οδός άρσης του αδιεξόδου.
«Η διαδικασία πηγαίνει με πολύ αργούς ρυθμούς και αυτό σημαίνει ότι χώρες οι οποίες θέλουν περισσότερη δράση, θα στραφούν σε δράσεις σε εθνικό επίπεδο», είπε η Άνι Πέτσονκ, του Ταμείου Περιβαλλοντικής Άμυνας, που έχει έδρα την Ουάσιγκτον. Η κ. Πέτσονκ πρότεινε μια προσέγγιση, η οποία θεσπίζει αμοιβαίες δεσμεύσεις τόσο των πλούσιων όσο και των φτωχών χωρών για ελάχιστη κλιματική δράση πριν επωφεληθούν από την ύψους 125 δισ. δολαρίων αγορά άνθρακα.
Αναφερόμενος στη μη δεσμευτική Συμφωνία της Κοπεγχάγης, την οποία στηρίζουν πάνω από 100 χώρες, ο Τζέικ Σμιντ, του Συμβουλίου Άμυνας Φυσικών Πόρων, τόνισε ότι «συνηθίζαμε να λέμε ότι οι χώρες θα αναλάβουν δράση μόνον αν υπάρξει συμφωνία. Πολλά συμβαίνουν, παρ΄ότι δεν υπάρχει διεθνής συμφωνία».
Από την πλευρά της, η Τζένιφερ Μόργκαν του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων εκτιμά ότι η δυσκολία για την επίτευξη νομικά δεσμευτικής συμφωνίας οφείλεται κυρίως στις ΗΠΑ και την Κίνα. Της ίδιας γνώμης είναι και ο Άλντεν Μέγιερ, της Ένωσης Ανησυχούντων Επιστημόνων. «Δεν θα υπάρξει νομικά δεσμευτική συμφωνία μέχρις ότου κοπεί αυτός ο Γόρδιος Δεσμός, ιδιαιτέρως των πολύ διαφορετικών αντιλήψεων που έχουν η Κίνα και η Ινδία για το τι σημαίνει νομική δέσμευση».
Ενδεικτική των δυσκολιών για συγκερασμό των διαφορετικών προσεγγίσεων είναι η απόφαση για δύο ακόμη προπαρασκευαστικές συναντήσεις - διάρκειας μιας εβδομάδας η κάθε μία, εντός του δεύτερου εξαμήνου φέτος - πριν το Μεξικό και πέραν της ήδη προγραμματισμένης συνάντησης στη Βόννη μεταξύ 31 Μαΐου και 11 Ιουνίου.
Επιφυλακτικός εμφανίστηκε στο τέλος των τριήμερων συνομιλιών ο επικεφαλής αξιωματούχος του ΟΗΕ για θέματα κλιματικής αλλαγής Ίβο ντε Μπουρ, δηλώνοντας στο Ρόιτερ, στο περιθώριο των συνομιλιών, ότι δεν πιστεύει πως η διάσκεψη στο Κανκούν «θα δώσει το τελικό αποτέλεσμα».
«Καταλήξαμε σε συμφωνία στο Μπαλί, το 2007, ότι θα ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις δύο χρόνια αργότερα, στην Κοπεγχάγη και δεν το κάναμε. Η γραμμή τερματισμού έχει τώρα μετατεθεί στο Κανκούν και δεν θα εκπλαγώ αν καταλήξει να μετατεθεί - με όρους νομικά δεσμευτικής συμφωνίας - στη Νότια Αφρική», το 2011, είπε ο κ. ντε Μπουρ.
«Δεν θα πρέπει να επιζητήσουμε στο Κανκούν, στο Μεξικό, απαντήσεις σε κάθε ένα από το σύνολο των ανοιχτών θεμάτων», προειδοποίησε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας αντιθέτως την ανάγκη να προκύψει από τη Διάσκεψη στα τέλη του 2010 μια «λειτουργική αρχιτεκτονική» για τα μεγάλα θέματα, όπως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και η βοήθεια προς τις φτωχές χώρες.
Δυσπιστία και εχθροπάθεια
Οι εθνικοί διαπραγματευτές στις συνομιλίες στη Βόννη άνοιξαν και πάλι το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών. Το σημείο τριβής ήταν το κατά πόσον θα ακολουθηθεί η Συμφωνία της Κοπεγχάγης ή θα ταφεί σιωπηρά.
Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν λίγες χώρες, την τελευταία στιγμή, καθώς κατέρρεαν οι διαπραγματεύσεις στην πρωτεύουσα της Δανίας, θέτει έναν γενικό στόχο για περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου, προορίζει περί τα 30 δισ. δολάρια ως ταχεία βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες στο διάστημα 2010-2012 και σχεδιάζει ετήσια βοήθεια ύψους 100 δισ. δολαρίων, από το 2020 και μετά.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστήριξαν ότι, παρά τα ψεγάδια της, η Συμφωνία της Κοπεγχάγης πρέπει να περιληφθεί στο κείμενο διαπραγμάτευσης στο Κανκούν. Άλλες χώρες δεν έδειξαν την ίδια προθυμία, εξοργίζοντας μάλιστα τον επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας Τζόναθαν Πέρσινγκ, όταν χώρες οι οποίες είχαν δηλώσει ότι στηρίζουν την εν λόγω συμφωνία, συμπαρατάχθηκαν με το Σουδάν και τη Σαουδική Αραβία σε μια προσπάθεια να την παρακάμψουν. Ο κ. Πέρσινγκ επιβεβαίωσε, εξάλλου, ότι η Ουάσιγκτον αντιτίθεται σε παροχή βοήθειας προς χώρες, οι οποίες δεν έχουν υπογράψει τη Συμφωνία της Κοπεγχάγης.
Πλειάδα χωρών από την Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική καταφέρθηκαν εναντίον της Συμφωνίας, θεωρώντας την ως αντιδημοκρατική και ως προδοσία των αρχών του ΟΗΕ και ζήτησαν να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις στη βάση του προσχεδίου, το οποίο παραμερίστηκε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στην Κοπεγχάγη.
Μετά από πολύωρες συζητήσεις, αποφασίστηκε να δοθεί στην προεδρεύουσα των συνομιλιών στη Βόννη - και εθνική διαπραγματεύτρια της Ζιμπάμπουε - Μάργκαρετ Μουκαχανάνα-Σανγκάρουε το περιθώριο να εκπονήσει κείμενο ως βάση διαπραγμάτευσης. Στην εντολή προς τη κ. Μουκαχανάνα-Σανγκάρουε δεν γίνεται ρητή αναφορά στη Συμφωνία της Κοπεγχάγης, αλλά η ίδια, προφορικά, διευκρίνισε ότι το κείμενο της Συμφωνίας θα ληφθεί υπόψη, όπως και άλλα έγγραφα.
Οι ειδικοί συνιστούν έναν λιγότερο αισιόδοξο στόχο
Ειδικοί εκτιμούν ότι μπορεί να αναδυθεί τώρα η λύση μιας λιγότερο επίσημης συμφωνίας, εκτός νομικά δεσμευτικού πλαισίου, η οποία θα οικοδομηθεί στη βάση δράσεων σε εθνικό επίπεδο και θεωρούν ότι αυτή η εξέλιξη ενδέχεται να αποδειχθεί η οδός άρσης του αδιεξόδου.
«Η διαδικασία πηγαίνει με πολύ αργούς ρυθμούς και αυτό σημαίνει ότι χώρες οι οποίες θέλουν περισσότερη δράση, θα στραφούν σε δράσεις σε εθνικό επίπεδο», είπε η Άνι Πέτσονκ, του Ταμείου Περιβαλλοντικής Άμυνας, που έχει έδρα την Ουάσιγκτον. Η κ. Πέτσονκ πρότεινε μια προσέγγιση, η οποία θεσπίζει αμοιβαίες δεσμεύσεις τόσο των πλούσιων όσο και των φτωχών χωρών για ελάχιστη κλιματική δράση πριν επωφεληθούν από την ύψους 125 δισ. δολαρίων αγορά άνθρακα.
Αναφερόμενος στη μη δεσμευτική Συμφωνία της Κοπεγχάγης, την οποία στηρίζουν πάνω από 100 χώρες, ο Τζέικ Σμιντ, του Συμβουλίου Άμυνας Φυσικών Πόρων, τόνισε ότι «συνηθίζαμε να λέμε ότι οι χώρες θα αναλάβουν δράση μόνον αν υπάρξει συμφωνία. Πολλά συμβαίνουν, παρ΄ότι δεν υπάρχει διεθνής συμφωνία».
Από την πλευρά της, η Τζένιφερ Μόργκαν του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων εκτιμά ότι η δυσκολία για την επίτευξη νομικά δεσμευτικής συμφωνίας οφείλεται κυρίως στις ΗΠΑ και την Κίνα. Της ίδιας γνώμης είναι και ο Άλντεν Μέγιερ, της Ένωσης Ανησυχούντων Επιστημόνων. «Δεν θα υπάρξει νομικά δεσμευτική συμφωνία μέχρις ότου κοπεί αυτός ο Γόρδιος Δεσμός, ιδιαιτέρως των πολύ διαφορετικών αντιλήψεων που έχουν η Κίνα και η Ινδία για το τι σημαίνει νομική δέσμευση».
