Skip to main content

Είναι διαπραγματευτικό χαρτί η γεωστρατηγική μας θέση;

Γιατί όσες φορές η Ελλάδα επιχείρησε να αξιοποιήσει το όπλο της γεωστρατηγικής της θέσης απέτυχε - Τα ιστορικά παραδείγματα και το στοίχημα της επόμενης μέρας.

Πολύς λόγος έγινε κατά το τελευταίο διήμερο, η διατυπούμενη άποψη από το Bloomberg, ότι η στρατηγική θέση της Ελλάδας μπορεί να πιέσει τη Γερμανία, ώστε αυτή να προβεί σε κάποιες παραχωρήσεις.

Θεωρητικώς, βεβαίως και μπορεί να αποτελέσει ισχυρό όπλο πίεσης προς κάθε πλευρά, όπως ήδη κάνει η Τουρκία από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, και όπως δεν κάνει η Ελλάδα, πάλι από την στιγμή της ίδρυσής της. Και επειδή ποτέ δεν προσπάθησε να αποκτήσει τους κατάλληλους μηχανισμούς, επί μονίμου όμως βάσεως, ώστε να αξιοποιεί αυτό το όπλο, όσες φορές το χρησιμοποίησε αποσπασματικώς, απέτυχε.

Κατά την τελευταία 50ετία, η άρνηση του Παπαδόπουλου να εξυπηρετήσει τα αμερικανικά αεροπλάνα προς υποστήριξη του Ισραήλ κατά τον τελευταίο αραβο-ισραηλινό πόλεμο του 1973, έφερε την ανατροπή του από τον Ιωαννίδη και την απώλεια της μισής Κύπρου, ενώ η προσπάθεια του Κωνσταντίνου Καραμανλή να σεβαστούν την Ελλάδα, αποχωρώντας μερικώς από το ΝΑΤΟ, έφερε τους Τούρκους στο Αιγαίο.

Η τελευταία επιχείρηση μιας κάποιας απεμπλοκής από τον υπερατλαντικό σφιχταγκαλιασμό, με μικρής μορφής συνεργασία με την Ρωσία, έφερε την πυρπόληση της μισής Πελοποννήσου και τις καταστροφές και λεηλασίες στην μισή Αθήνα.

Όλα αυτά σημαίνουν, πως δεν αρκεί να έχει κάποια χώρα το πλεονέκτημα της γεωστρατηγικής θέσης, αλλά οφείλει και να γνωρίζει, όπως και να έχει την αποφασιστικότητα να το εκμεταλλευθεί. Είναι δε η γεωστρατηγική ένα τμήμα της γεωπολιτικής, που μελετά τους συσχετισμούς δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο και συνδέεται με την έννοια της πολιτικής ισχύος και της εξωτερικής πολιτικής.

Συγκεκριμένως, η γεωστρατηγική αναφέρεται στην πολιτική, που έχει ως αντικείμενο γεωγραφικές περιοχές οι οποίες ενδιαφέρουν το συγκεκριμένο κράτος και επηρεάζουν την ασφάλειά του ή τα εθνικά του συμφέροντα. Παραλλήλως, έχουν ενδιαφέρον οι περιοχές αυτές και για τις μεγάλες δυνάμεις, στον μεταξύ τους ανταγωνισμό.

Δεν χρειάζεται καν να γίνει λόγος για την γεωστρατηγική αξία της χώρας μας. Αποτελεί τον στόχο πολλών ισχυρών που την εποφθαλμιούν, από την εποχή του Ξέρξη έως σήμερα. Μόνο που, αντί να προσθέτει ένα βέλος στην φαρέτρα μας, καταφέρνουμε να αναγκαζόμαστε σε τακτά διαστήματα να την υπερασπιζόμαστε. Ενώ θα έπρεπε να είμαστε τα ευνοούμενα παιδιά, που να επιζητούν με ανταλλάγματα την εύνοιά μας, πασχίζουμε πώς και πώς να παραμείνουμε όρθιοι.

Το δημοσίευμα του Bloomberg αναλίσκεται σε γνωστές διαπιστώσεις ημετέρων και ξένων αναλυτών, όπως ότι «Με τον πόλεμο στη Συρία, στα ανατολικά, την αποτυχία σχηματισμού κράτους στη Λιβύη, στα νότια, και την εκκολαπτόμενη εκεχειρία στην Ουκρανία, στα βόρεια, όπως και με τις συνεχείς εντάσεις του Ισραήλ με τους γείτονές του, η αξία της Ελλάδας ως μέλος του ΝΑΤΟ και των λιμανιών της στην Ανατολική Μεσόγειο, αυξάνεται».

Αυτό το γνωρίζουμε, το λέμε χρόνια τώρα, βρίσκεται και στις σκέψεις του νυν υπουργού Εξωτερικών, αλλά έως εδώ. Το πώς θα ωφεληθούμε από την «αξία της Ελλάδας» δεν έχει μελετηθεί. Στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου «Οι Δυτικές δυνάμεις αναγνώρισαν την στρατηγική σημασία της Ελλάδας κατά την διάρκειά του. Η αντίσταση της χώρας στον Μπενίτο Μουσολίνι της Ιταλίας κατέγραψε την πρώτη νίκη των συμμάχων κατά των δυνάμεων του Άξονα, ενώ υπενθυμίζεται κάθε χρόνο στον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου».

Να θυμίσω κι εγώ στο Bloomberg, ότι το «βραβείο» μας γι’ αυτό το σπουδαίο επίτευγμα ήταν όχι μόνον η μη διατήρηση της Βορείου Ηπείρου, την οποία για δεύτερη φορά σε 40 χρόνια απελευθερώσαμε, αλλά ο αγγλοαμερικανικός παράγων, προκειμένου να μας καταστήσει προτεκτοράτο, μας ενέπλεξε στις καταστροφικές συρράξεις των ετών 1946-1949, και ούτε στη συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων δεν μπορέσαμε να πάμε, για να διεκδικήσουμε αυτά μας ανήκαν.

Δεν αρκούν επομένως μόνον οι διαπιστώσεις για να αξιοποιηθεί αυτό το ισχυρό όπλο που διαθέτουμε. Απαιτείται πλήρης σύμπραξη όλου του πολιτικού κόσμου, ώστε ενωμένος να χαράξει εθνική και όχι κομματική -ή προσωπική των υπουργών- πολιτική. Και κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Γι’ αυτό και δεν μας υπολογίζουν.

Ο Μακεδών

ZENITH