Κορυφώνονται οι μάχες στα κοινοτικά γραφεία των Βρυξελλών και στις χρηματιστηριακές αγορές.
Της Κωνσταντίνας Δημητρούλη
Πριν από περίπου τρεις δεκαετίες είχε κάνει θραύση στη διεθνή τηλεοπτική σκηνή ένα σίριαλ που αναφερόταν στον αμερικανικό εμφύλιο με τον τίτλο «Βόρειοι και Νότιοι». Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τότε ότι ο ίδιος τίτλος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει σήμερα την κατάσταση που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη μόνη διαφορά ότι οι μάχες διεξάγονται στα κοινοτικά γραφεία των Βρυξελλών και στις χρηματιστηριακές αγορές.
Δύο σύνοδοι με έντονο το άρωμα της διαφωνίας αλλά και της απόκλισης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Βορρά και του Ευρωπαϊκού Νότου ολοκληρώθηκαν, σηκώνοντας απλά το λάβαρο της επανάστασης ενάντια στα δημοσιονομικά ελλείμματα. Η στρατηγική όμως και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν παραμένουν λίγο έως πολύ θολά. Ο εχθρός αναμφισβήτητα είναι κοινός: η κρίση χρέους. Τα όπλα όμως όσο και να επιθυμούν τα κέντρα αποφάσεων να είναι κοινά, στην πράξη εκτιμάται ότι δεν θα έχουν τα ίδια αποτελέσματα σε όλα τα πεδία της μάχης.
Η μεγάλη όμως απόκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών μεταξύ Βορρά και Νότου θέτει σε κίνδυνο πλέον τη συνοχή της ευρωζώνης. Και εφόσον το Eurogroup συμφώνησε στην παροχή χρηματοδοτικής βοήθειας στους αδύναμους κρίκους της ευρωζώνης, η οποία ωστόσο έχει μορφή διακρατικής βοήθειας και όχι ευρωπαϊκής, συνεπάγεται ότι αυτός που είναι και ο ισχυρός και θα ανοίξει περισσότερο το πορτοφόλι να θέσει και τους δικούς του όρους. Η ύπαρξη λοιπόν διακρατικής βοήθειας προς τους αδύναμους σε συνδυασμό με το θεσμικό έλλειμμα της ευρωζώνης, το οποίο θα λέγαμε ότι είναι ο κύριος υπαίτιος για το γεγονός ότι η ΕΕ πιάστηκε στον ύπνο όταν ξέσπασε η κρίση, δημιουργούν έναν συνδυασμό που οι ισχυροί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να καλύψουν τα κενά. Με απλά λόγια, η Γερμανία είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα θέσει τα δικά της μέτρα και σταθμά για να χτίσει πλέον την νέα μορφή της ισχυρής δημοσιονομικά ευρωζώνης.
Ωστόσο, ο Ευρωπαϊκός Βορράς μπορεί εύκολα ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται προς το παρόν να λάβει σκληρά και αποφασιστικά μέτρα λιτότητας. Και ο λόγος είναι απλός: το εξασθενημένο ευρώ καθιστά τις εξαγωγές του ελκυστικές στους ξένους πελάτες του, γεγονός που εξισορροπεί την αναμενόμενη μείωση της ζήτησης στο εσωτερικό των συγκεκριμένων αγορών που θα πληγούν από τη λιτότητα. Βέβαια, ο ευρωπαϊκός ισχυρός βορράς υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχει στην πρώτη γραμμή μία χώρα όπως η Γερμανία, που το έλλειμμά της ξεπερνά το 8% του ΑΕΠ της. Αλλά όπως λέει και η λαϊκή ρήση «στους τυφλούς κυριαρχεί ο μονόφθαλμος».
Από την άλλη πλευρά ο Ευρωπαϊκός Νότος, με πρώτη και καλύτερη τη χώρα μας, με την πολυπλοκότητα των ελλειμμάτων του, τη χαμηλή ανταγωνιστικότητά του και τα ασαφή μηνύματα πο υ έστειλε τους τελευταίους μήνες στις αγορές παίζει με τη φωτιά, καθώς το εξασθενημένο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα δεν του παρέχει καμία κάλυψη με βάση τα παραπάνω δεδομένα. Η πολιτική λιτότητας που με τόσο θέρμη υποστηρίζει ο Βορράς μπορεί τελικά να καταδικάσει σε μία οικονομική «σκλαβιά» τον ευρωπαϊκό νότο με οικονομίες «παγωμένες» από την εξασθενημένη ζήτηση και δέσμιες των αγορών, των πιστωτών και ακόμα χειρότερα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Να σημειωθεί ότι στην πραγματικότητα, και κατά συνέπεια και στο σίριαλ, οι Βόρειοι κέρδισαν τους Νότιους στην αμερικανική ήπειρο. Βέβαια για πάρα πολλά χρόνια έως και σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αμερικανικός Νότος παραμένει σε μεγάλο βαθμό σε παρακμή με τους Αφροαμερικανούς να πασχίζουν ακόμα για την επιβίωση τους ή στην καλύτερη των περιπτώσεων αποτελούν τόπους θερινών διακοπών για τους πλούσιους του Βορρά. Ας ελπίσουμε στο νέο σίριαλ Ευρωπαϊκός Βορράς εναντίον Ευρωπαϊκού Νότου το «χάπι έντ» να είναι λίγο διαφορετικό και να παρέχει μεγαλύτερες ελπίδες στους πολίτες του Ευρωπαϊκού Νότου.
Πριν από περίπου τρεις δεκαετίες είχε κάνει θραύση στη διεθνή τηλεοπτική σκηνή ένα σίριαλ που αναφερόταν στον αμερικανικό εμφύλιο με τον τίτλο «Βόρειοι και Νότιοι». Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τότε ότι ο ίδιος τίτλος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει σήμερα την κατάσταση που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη μόνη διαφορά ότι οι μάχες διεξάγονται στα κοινοτικά γραφεία των Βρυξελλών και στις χρηματιστηριακές αγορές.
Δύο σύνοδοι με έντονο το άρωμα της διαφωνίας αλλά και της απόκλισης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Βορρά και του Ευρωπαϊκού Νότου ολοκληρώθηκαν, σηκώνοντας απλά το λάβαρο της επανάστασης ενάντια στα δημοσιονομικά ελλείμματα. Η στρατηγική όμως και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν παραμένουν λίγο έως πολύ θολά. Ο εχθρός αναμφισβήτητα είναι κοινός: η κρίση χρέους. Τα όπλα όμως όσο και να επιθυμούν τα κέντρα αποφάσεων να είναι κοινά, στην πράξη εκτιμάται ότι δεν θα έχουν τα ίδια αποτελέσματα σε όλα τα πεδία της μάχης.
Η μεγάλη όμως απόκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών μεταξύ Βορρά και Νότου θέτει σε κίνδυνο πλέον τη συνοχή της ευρωζώνης. Και εφόσον το Eurogroup συμφώνησε στην παροχή χρηματοδοτικής βοήθειας στους αδύναμους κρίκους της ευρωζώνης, η οποία ωστόσο έχει μορφή διακρατικής βοήθειας και όχι ευρωπαϊκής, συνεπάγεται ότι αυτός που είναι και ο ισχυρός και θα ανοίξει περισσότερο το πορτοφόλι να θέσει και τους δικούς του όρους. Η ύπαρξη λοιπόν διακρατικής βοήθειας προς τους αδύναμους σε συνδυασμό με το θεσμικό έλλειμμα της ευρωζώνης, το οποίο θα λέγαμε ότι είναι ο κύριος υπαίτιος για το γεγονός ότι η ΕΕ πιάστηκε στον ύπνο όταν ξέσπασε η κρίση, δημιουργούν έναν συνδυασμό που οι ισχυροί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να καλύψουν τα κενά. Με απλά λόγια, η Γερμανία είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα θέσει τα δικά της μέτρα και σταθμά για να χτίσει πλέον την νέα μορφή της ισχυρής δημοσιονομικά ευρωζώνης.
Ωστόσο, ο Ευρωπαϊκός Βορράς μπορεί εύκολα ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται προς το παρόν να λάβει σκληρά και αποφασιστικά μέτρα λιτότητας. Και ο λόγος είναι απλός: το εξασθενημένο ευρώ καθιστά τις εξαγωγές του ελκυστικές στους ξένους πελάτες του, γεγονός που εξισορροπεί την αναμενόμενη μείωση της ζήτησης στο εσωτερικό των συγκεκριμένων αγορών που θα πληγούν από τη λιτότητα. Βέβαια, ο ευρωπαϊκός ισχυρός βορράς υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχει στην πρώτη γραμμή μία χώρα όπως η Γερμανία, που το έλλειμμά της ξεπερνά το 8% του ΑΕΠ της. Αλλά όπως λέει και η λαϊκή ρήση «στους τυφλούς κυριαρχεί ο μονόφθαλμος».
Από την άλλη πλευρά ο Ευρωπαϊκός Νότος, με πρώτη και καλύτερη τη χώρα μας, με την πολυπλοκότητα των ελλειμμάτων του, τη χαμηλή ανταγωνιστικότητά του και τα ασαφή μηνύματα πο υ έστειλε τους τελευταίους μήνες στις αγορές παίζει με τη φωτιά, καθώς το εξασθενημένο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα δεν του παρέχει καμία κάλυψη με βάση τα παραπάνω δεδομένα. Η πολιτική λιτότητας που με τόσο θέρμη υποστηρίζει ο Βορράς μπορεί τελικά να καταδικάσει σε μία οικονομική «σκλαβιά» τον ευρωπαϊκό νότο με οικονομίες «παγωμένες» από την εξασθενημένη ζήτηση και δέσμιες των αγορών, των πιστωτών και ακόμα χειρότερα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Να σημειωθεί ότι στην πραγματικότητα, και κατά συνέπεια και στο σίριαλ, οι Βόρειοι κέρδισαν τους Νότιους στην αμερικανική ήπειρο. Βέβαια για πάρα πολλά χρόνια έως και σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αμερικανικός Νότος παραμένει σε μεγάλο βαθμό σε παρακμή με τους Αφροαμερικανούς να πασχίζουν ακόμα για την επιβίωση τους ή στην καλύτερη των περιπτώσεων αποτελούν τόπους θερινών διακοπών για τους πλούσιους του Βορρά. Ας ελπίσουμε στο νέο σίριαλ Ευρωπαϊκός Βορράς εναντίον Ευρωπαϊκού Νότου το «χάπι έντ» να είναι λίγο διαφορετικό και να παρέχει μεγαλύτερες ελπίδες στους πολίτες του Ευρωπαϊκού Νότου.
