Δύο ημέρες μαζικών ρευστοποιήσεων έκαναν τους επενδυτές να αναρωτιούνται τι συνέβη και επικράτησε αυτός ο πανικός. Υπερβολική αντίδραση στους φόβους για διάχυση της ελληνικής κρίσης; Μαζικές συναλλαγέ
Δύο ημέρες μαζικών ρευστοποιήσεων έκαναν τους επενδυτές να αναρωτιούνται ακόμα τι συνέβη και επικράτησε αυτός ο πανικός; Υπερβολική αντίδραση στους φόβους για διάχυση της ελληνικής κρίσης; Μαζικές συναλλαγές σε «βαριά» χαρτιά όπως Procter & Gamble, 3M, Apple (AAPL, Fortune 500) και σε άλλα; Ανθρώπινο λάθος;
Όποια και να είναι η αιτία το μίνι κραχ των δύο ημερών αποτελεί μία θλιβερή υπενθύμιση του πόσο συναισθηματικοί και παράλογα ευαίσθητοι μπορούν να γίνουν οι επενδυτές μέσα σε λίγα λεπτά. Πολύ περισσότερο όταν αξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης σχετικά με τα μάκρο και την ανάκαμψη της αγοράς. Οι άνθρωποι απλά δεν πιστεύουν ότι η κατάσταση βελτιώνεται. Το μόνο που χρειάστηκε ήταν το θέαμα της αγοράς σε ελεύθερη πτώση για να προκαλέσει μια άτακτη φυγή.
Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι εξακολουθούν να σκέφτονται τις τρομερές ημέρες του 2008 και πολλοί φοβούνται ότι η Ελλάδα και οι υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρώπης μπορεί να προκαλέσουν μια παγκόσμια κατάρρευση της αγοράς κατά τα πρότυπα της Lehman Brothers.
«Η εμπιστοσύνη κλονίζεται. Αυτό υπενθυμίζει στους ανθρώπους το τι πέρασαν μόλις ενάμιση χρόνο πριν» λέει ο Karl Mills, διαχειριστής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος επενδύσεων στην Jurika Mills & Keifer στην Καλιφόρνια. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, εάν δεν επιλυθεί σύντομα, θα μπορούσε να επιβραδύνει την παγκόσμια ανάκαμψη και ίσως προκαλέσει ακόμα και μια διπλή «ύφεση». Ο Wasif Latif, αντιπρόεδρος στην Investment Management στο San Antonio, TX., συμφώνησε ότι τα προβλήματα στην Ευρώπη διαψεύδουν την οποιαδήποτε απόδειξη για σταθερή ανάκαμψη στις ΗΠΑ.
Η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 290.000 θέσεις απασχόλησης προστέθηκαν τον Απρίλιο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων τεσσάρων ετών για τέταρτο διαδοχικό μήνα. Ωστόσο, όλα αυτά δεν φαίνεται να έχουν σημασία αυτή τη στιγμή.
«Η ελληνική τραγωδία που εκτυλίσσεται προσελκύει όλη την προσοχή των επενδυτών και επισκιάζει όλες τις θετικές ειδήσεις για την οικονομία των ΗΠΑ», δήλωσε ο Latif. «Ναι, οι αριθμοί στις ΗΠΑ είναι ισχυρότεροι. Αλλά υπάρχει αυτός ο φόβος της μετάδοσης».
Έτσι, το ξεπούλημα της εβδομάδας που πέρασε θα μπορούσε να είναι η αρχή της πολυαναμενόμενης διόρθωσης της χρηματιστηριακής αγοράς. Οι τιμές των μετοχών εκτοξεύτηκαν πολύ γρήγορα από τα χαμηλά επίπεδα του Μαρτίου του 2009. Πολλοί επενδυτές τοποθετούσαν κεφάλαια σαν να έπαιρναν ως δεδομένο ότι τα βάσανα του κόσμου έχουν περάσει.
Ακόμη και αν τα προβλήματα στην Ελλάδα δεν επεκταθούν και δεν οδηγήσουν σε «κύμα» αθετήσεων υποχρεώσεων στην Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία, τα δεινά του χρέους θα έχουν κάνει ήδη τη ζημιά και η παγκόσμια οικονομία θα ανακτήσει πολύ πιο αργά τις δυνάμεις της.
Πρόκειται για βήματα προς πίσω. Όποιος πιστεύει ότι υπάρχει μια ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας - το λεγόμενο σχήμα V - μάλλον εθελοτυφλεί.
«Υπάρχει μια τεράστια αναντιστοιχία ανάμεσα την ανάκαμψη των αγορών και στο τι συμβαίνει στην πραγματική οικονομία», δήλωσε ο Jack Reutemann, ιδρυτής διευθύνων σύμβουλος Research Financial Strategies εταιρείας συμβούλων επενδύσεων. Επεσήμανε τέλος ότι πέρα από τις ανησυχίες στην Ευρώπη, η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να υποφέρει από υψηλή ανεργία, ένα τεράστιο πρόβλημα αποκλεισμού και ένα περιβάλλον όπου οι μικρές επιχειρήσεις εξακολουθούν να μην μπορούν να πάρουν δάνεια από τράπεζες.
Πάντως στο φοβικό σύνδρομο της επέκτασης της κρίσης στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού ήρθε να προστεθούν τα αποτελέσματα των βρετανικών εκλογών από τα οποία δεν προκύπτει ισχυρή κυβέρνηση αλλά και η επιφυλακτική στάση που τήρησε ο Αμερικανός Πρόεδρος αναφορικά με το θέμα της απασχόλησης στις ΗΠΑ. Και όσο και αν η Ευρώπη σπεύδει έστω και στο παρά πέντε να εγκρίνει το σχέδιο διάσωσης οι επενδυτές δεν είναι εύκολο να ξεχάσουν ότι τα χρέη δεν ξεπληρώνονται με χρέη πολύ περισσότερο σε οικονομίες που πλέον έχουν χάσει την παλιά παραγωγική τους δύναμη. Το μείγμα είναι πραγματικά εκρηκτικό, αν υπολογίσει κανείς ότι σε όλα αυτά προστίθεται και μία βρετανική οικονομία με σοβαρά προβλήματα χρέους και χωρίς αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στη δε απέναντι όχθη του Ατλαντικού η Αμερική μπορεί να πανηγυρίζει για το γεγονός ότι το δολάριο ξαναπέκτησε την αίγλη του ισχυρού αλλά το χαμόγελο χάνεται ότι βλέπει την ανταγωνιστικότητα της να χάνεται. Όπως και να το μήνυμα ενότητας που θα επιδιώξει να στείλει από τις Βρυξέλλες η Ενωμένη Ευρώπη και το «μαγικό» yes του ΔΝΤ για την ενεργοποίηση του μηχανισμού θα φτιάξει για λίγο την ψυχολογία στις αγορές αλλά μην ξεχνάμε ότι έρχεται το δεύτερο και πιο δύσκολο μέρος που δεν είναι άλλο από την εφαρμογή των μέτρων και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στο σύνολο σχεδόν της Ευρώπης όπου το τελικό yes θα το πουν οι λαοί και φυσικά ποιος άλλος οι αγορές.
Όποια και να είναι η αιτία το μίνι κραχ των δύο ημερών αποτελεί μία θλιβερή υπενθύμιση του πόσο συναισθηματικοί και παράλογα ευαίσθητοι μπορούν να γίνουν οι επενδυτές μέσα σε λίγα λεπτά. Πολύ περισσότερο όταν αξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης σχετικά με τα μάκρο και την ανάκαμψη της αγοράς. Οι άνθρωποι απλά δεν πιστεύουν ότι η κατάσταση βελτιώνεται. Το μόνο που χρειάστηκε ήταν το θέαμα της αγοράς σε ελεύθερη πτώση για να προκαλέσει μια άτακτη φυγή.
Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι εξακολουθούν να σκέφτονται τις τρομερές ημέρες του 2008 και πολλοί φοβούνται ότι η Ελλάδα και οι υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρώπης μπορεί να προκαλέσουν μια παγκόσμια κατάρρευση της αγοράς κατά τα πρότυπα της Lehman Brothers.
«Η εμπιστοσύνη κλονίζεται. Αυτό υπενθυμίζει στους ανθρώπους το τι πέρασαν μόλις ενάμιση χρόνο πριν» λέει ο Karl Mills, διαχειριστής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος επενδύσεων στην Jurika Mills & Keifer στην Καλιφόρνια. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, εάν δεν επιλυθεί σύντομα, θα μπορούσε να επιβραδύνει την παγκόσμια ανάκαμψη και ίσως προκαλέσει ακόμα και μια διπλή «ύφεση». Ο Wasif Latif, αντιπρόεδρος στην Investment Management στο San Antonio, TX., συμφώνησε ότι τα προβλήματα στην Ευρώπη διαψεύδουν την οποιαδήποτε απόδειξη για σταθερή ανάκαμψη στις ΗΠΑ.
Η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 290.000 θέσεις απασχόλησης προστέθηκαν τον Απρίλιο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων τεσσάρων ετών για τέταρτο διαδοχικό μήνα. Ωστόσο, όλα αυτά δεν φαίνεται να έχουν σημασία αυτή τη στιγμή.
«Η ελληνική τραγωδία που εκτυλίσσεται προσελκύει όλη την προσοχή των επενδυτών και επισκιάζει όλες τις θετικές ειδήσεις για την οικονομία των ΗΠΑ», δήλωσε ο Latif. «Ναι, οι αριθμοί στις ΗΠΑ είναι ισχυρότεροι. Αλλά υπάρχει αυτός ο φόβος της μετάδοσης».
Έτσι, το ξεπούλημα της εβδομάδας που πέρασε θα μπορούσε να είναι η αρχή της πολυαναμενόμενης διόρθωσης της χρηματιστηριακής αγοράς. Οι τιμές των μετοχών εκτοξεύτηκαν πολύ γρήγορα από τα χαμηλά επίπεδα του Μαρτίου του 2009. Πολλοί επενδυτές τοποθετούσαν κεφάλαια σαν να έπαιρναν ως δεδομένο ότι τα βάσανα του κόσμου έχουν περάσει.
Ακόμη και αν τα προβλήματα στην Ελλάδα δεν επεκταθούν και δεν οδηγήσουν σε «κύμα» αθετήσεων υποχρεώσεων στην Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία, τα δεινά του χρέους θα έχουν κάνει ήδη τη ζημιά και η παγκόσμια οικονομία θα ανακτήσει πολύ πιο αργά τις δυνάμεις της.
Πρόκειται για βήματα προς πίσω. Όποιος πιστεύει ότι υπάρχει μια ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας - το λεγόμενο σχήμα V - μάλλον εθελοτυφλεί.
«Υπάρχει μια τεράστια αναντιστοιχία ανάμεσα την ανάκαμψη των αγορών και στο τι συμβαίνει στην πραγματική οικονομία», δήλωσε ο Jack Reutemann, ιδρυτής διευθύνων σύμβουλος Research Financial Strategies εταιρείας συμβούλων επενδύσεων. Επεσήμανε τέλος ότι πέρα από τις ανησυχίες στην Ευρώπη, η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να υποφέρει από υψηλή ανεργία, ένα τεράστιο πρόβλημα αποκλεισμού και ένα περιβάλλον όπου οι μικρές επιχειρήσεις εξακολουθούν να μην μπορούν να πάρουν δάνεια από τράπεζες.
Πάντως στο φοβικό σύνδρομο της επέκτασης της κρίσης στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού ήρθε να προστεθούν τα αποτελέσματα των βρετανικών εκλογών από τα οποία δεν προκύπτει ισχυρή κυβέρνηση αλλά και η επιφυλακτική στάση που τήρησε ο Αμερικανός Πρόεδρος αναφορικά με το θέμα της απασχόλησης στις ΗΠΑ. Και όσο και αν η Ευρώπη σπεύδει έστω και στο παρά πέντε να εγκρίνει το σχέδιο διάσωσης οι επενδυτές δεν είναι εύκολο να ξεχάσουν ότι τα χρέη δεν ξεπληρώνονται με χρέη πολύ περισσότερο σε οικονομίες που πλέον έχουν χάσει την παλιά παραγωγική τους δύναμη. Το μείγμα είναι πραγματικά εκρηκτικό, αν υπολογίσει κανείς ότι σε όλα αυτά προστίθεται και μία βρετανική οικονομία με σοβαρά προβλήματα χρέους και χωρίς αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στη δε απέναντι όχθη του Ατλαντικού η Αμερική μπορεί να πανηγυρίζει για το γεγονός ότι το δολάριο ξαναπέκτησε την αίγλη του ισχυρού αλλά το χαμόγελο χάνεται ότι βλέπει την ανταγωνιστικότητα της να χάνεται. Όπως και να το μήνυμα ενότητας που θα επιδιώξει να στείλει από τις Βρυξέλλες η Ενωμένη Ευρώπη και το «μαγικό» yes του ΔΝΤ για την ενεργοποίηση του μηχανισμού θα φτιάξει για λίγο την ψυχολογία στις αγορές αλλά μην ξεχνάμε ότι έρχεται το δεύτερο και πιο δύσκολο μέρος που δεν είναι άλλο από την εφαρμογή των μέτρων και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στο σύνολο σχεδόν της Ευρώπης όπου το τελικό yes θα το πουν οι λαοί και φυσικά ποιος άλλος οι αγορές.
