Ο μονομερής προσανατολισμός μπορεί να είναι πιο εύκολος και να προσφέρει άμεσα αποτελέσματα, αλλά κρύβει κινδύνους. Γράφει ο Γιώργος Μητράκης
Του Γιώργου Μητράκη
Η μεγάλη οικονομική κρίση στη Ρωσία και η υποτίμηση που έχει υποστεί το ρούβλι, ως αποτέλεσμα της κρίσης στην Ουκρανία και των διεθνών οικονομικών κυρώσεων κατά της Μόσχας, επηρεάζει τον ελληνικό τουρισμό. Οι δυσάρεστες συνέπειες αφορούν κυρίως τη Χαλκιδική, τη Ρόδο και την Κρήτη, που είναι οι δημοφιλέστεροι για τους Ρώσους ελληνικού τουριστικοί προορισμοί, που καλούνται τώρα να αντιμετωπίσουν πτώση αφίξεων από 30% έως 60%.
Ειδικά για την Χαλκιδική το «κτύπημα» είναι εξαιρετικά σοβαρό. Πολύ περισσότερο που τα τελευταία χρόνια οι Ρώσοι τουρίστες είναι στην περιοχή περισσότεροι από οποιασδήποτε άλλης εθνικότητας, ενώ για κάποιες ξενοδοχειακές μονάδες αποτελούν περίπου… μονοκαλλιέργεια.
Τα τελευταία χρόνια, όταν ξεκίνησε η αύξηση των αφίξεων Ρώσων στη Χαλκιδική και η ταυτόχρονη μείωση Γερμανών, Άγγλων, Ιταλών και άλλων Ευρωπαίων, στους οποίους εν πολλοίς οφείλεται η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη της Χαλκιδικής από το 1975 – 1980 και μετά, κάποιοι είχαν επισημάνει τον κίνδυνο. Διότι μπορεί κανείς να μη μπορούσε να προβλέψει την κρίση στην Ουκρανία, αλλά το γεγονός ότι η ρωσική οικονομία παραμένει ευμετάβλητη, στο δρόμο προς την ανάπτυξη, το ξέρουν όλοι. Οι κρίσεις, δηλαδή, είναι αναπόφευκτες, καθώς ούτε θεσμικά, ούτε παραγωγικά η Μόσχα έχει αποκτήσει την εμπειρία να τις προβλέπει και να τις αντιμετωπίζει.
Καλά καλά η διεθνής κοινότητα δεν έχει πειστεί για την πολιτική βούληση του Κρεμλίνου να ενταχθεί στις δομές της παγκόσμιας οικονομίας. Γι’ αυτό από τη Ρωσία απουσιάζουν –τουλάχιστον εμφανώς- πολλοί διεθνείς οικονομικοί παράγοντες, όπως είναι μεγάλες τράπεζες και μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι. Όσοι επιμένουν να τα αγνοούν όλα αυτά λειτουργούν απλώς και μόνο με αισιοδοξία, την οποία τροφοδοτούν με τη δική τους επιθυμία.
Τα τελευταία χρόνια οι Ρώσοι κατακλύζουν τη Χαλκιδική, αντισταθμίζοντας την απουσία των δυτικών τουριστών. Προσφέρουν χρήματα και δουλειά στις τουριστικές επιχειρήσεις. Συγχρόνως συμβάλλουν αποφασιστικά στην αλλαγή του ευρύτερου τοπίου. Ας μη ξεχνάμε ότι ο τουρισμός είναι τρόπος ζωής. Για τη διαμόρφωση ενός πολύχρωμου, πολυεθνικού τοπίου απαιτείται συμβατότητα πολιτιστικού μοντέλου και καθημερινότητας, κάτι που στη Χαλκιδική τουλάχιστον δε συμβαίνει. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν σημεία –πλαζ, ξενοδοχεία κ.λπ.- στα οποία τα τελευταία χρόνια κάνουν διακοπές μόνο Ρώσοι τουρίστες, οι οποίοι επιβάλουν τις συνήθειες και το ύφος τους.
Σε καθαρά επιχειρηματικό επίπεδο η εξάρτηση από έναν «προμηθευτή» -εν προκειμένω από μία αγορά, όσο μεγάλη κι αν είναι- συνήθως δεν οδηγεί σε καλά αποτελέσματα. Χρειάζεται ποικιλία πηγών, την οποία εξασφαλίζεις όταν διαμορφώνεις και προσφέρεις το δικό σου προϊόν, με τις δικές σου προδιαγραφές και δεν κάνεις εκπτώσεις στο ύφος και την ποιότητα. Ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που έχει παγκόσμια τουριστική φήμη, ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά και μεγάλη παράδοση ο μονομερής προσανατολισμός ορισμένων τουλάχιστον περιοχών μπορεί να είναι πιο εύκολος και υπό προϋποθέσεις να προσφέρει άμεσα αποτελέσματα, αλλά κρύβει κινδύνους.
Πολύ περισσότερο όταν αυτή η αγορά δεν είναι αναπτυγμένη, σταθερή και πολιτισμικά συγγενής, αλλά αναπτυσσόμενη, ασταθής και υπό ένταξη σε αυτό που λέμε δυτικό τρόπο ζωής. Στη Χαλκιδική οι επαγγελματίες του τουρισμού θα βιώσουν φέτος αυτό το πρόβλημα, όπως οι επαγγελματίες της Πιερίας υπέστησαν στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 την μείωση των αφίξεων Βαλκάνιων. Το τουριστικό προϊόν της Β. Ελλάδος, που βρίσκεται πίσω σε σχέση με το νότιο κομμάτι της χώρας και τα νησιά, χρειάζεται ανασχεδιασμό με ορίζοντα δεκαετιών και όχι λίγων χρόνων. Οι σαμπάνιες, τα ξενύχτια, τα μπουζούκια έχουν –παντού και πάντα- κοντινή ημερομηνία λήξης.
ΥΓ. Ας μη διαφεύγει των παραγόντων της τουριστικής αγοράς ο εσωτερικός τουρισμός. Οι Έλληνες κάνουν διακοπές και –όπως ομολογούν διαχρονικά οι επαγγελματίες- είναι καλοί πελάτες.
