Υφαλοκρηπίδα, γκρίζες ζώνες και ζωτικός χώρος στο Αιγαίο, παραβιάσεις του Ελληνικού εναέριου χώρου και Κυπριακό συνθέτουν το πλέγμα των δύσκολων και συχνά ταραγμένων σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας.
Υφαλοκρηπίδα, γκρίζες ζώνες και ζωτικός χώρος στο Αιγαίο, παραβιάσεις του Ελληνικού εναέριου χώρου και Κυπριακό συνθέτουν το πλέγμα των δύσκολων και συχνά ταραγμένων σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, που κινούνται πάντα γύρω από τον ίδιο άξονα, τον άξονα της ισορροπίας δυνάμεων και της τήρησης των αναλογιών στη θάλασσα του Αιγαίου. Εποχές ύφεσης διαδέχονται εποχές έντασης, αφού το «casus belli» χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης πίεσης προς την Ελλάδα, καθώς η Τουρκία έχει το βλέμμα της στην Ε.Ε. την ώρα που ανοίγεται προς τη Μέση Ανατολή, προκειμένου να αναλάβει στην ευρύτερη περιοχή τον ηγετικό ρόλο που της έχουν υποσχεθεί…
Αναμφισβήτητα, ο φόβος ενός θερμού επεισοδίου υπάρχει, όσο η Τουρκία παραβιάζει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, όσο παραβλέπει τους κανόνες καλής γειτονίας, όσο εγείρει διεκδικήσεις… Το Τουρκικό Προξενείο στη Θράκη αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα, στοχεύοντας στη δημιουργία του «μουσουλμανικού τόξου». Συχνά τα τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη πραγματοποιούν υπερπτήσεις ακόμη και πάνω από κατοικημένα Ελληνικά νησιά σε μια επίδειξη ισχύος της Άγκυρας, γεγονός που δεν επιτρέπει τη μείωση εξοπλισμών με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της Ελληνικής οικονομίας. Την κατάσταση οξύνει η αθρόα είσοδος λαθρομεταναστών, που προωθούνται από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου και της Θράκης.
Η ειρήνη και η ισορροπία στο Αιγαίο βρίσκονται σε συνάρτηση με το ζήτημα της εθνικής ισχύος, που διαμορφώνεται από παραμέτρους, όπως η γεωγραφία, ο φυσικός πλούτος, ο πληθυσμός, η οικονομία, η στρατιωτική δύναμη και προσδιορίζει τη θέση κάθε κράτους στη διεθνή σκηνή. Η Ελλάδα, το σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, δεν κατάφερε να διαδραματίσει στα Βαλκάνια το ρόλο που δικαιωματικά της ανήκει, το άνοιγμα προς την Ρωσία δεν είχε την αναμενόμενη εξέλιξη. Ο φυσικός πλούτος έμεινε αναξιοποίητος… το δημογραφικό πρόβλημα έγινε έντονο… η δημόσια διοίκηση κατέστη αναποτελεσματική… το Κράτος δυσλειτουργικό! Περαιτέρω, η κακή διαχείριση των δημοσιονομικών και το υψηλό δημόσιο χρέος έφεραν την χώρα στο όριο της πτώχευσης. Κι είναι κοινός τόπος, πως μια χώρα χωρίς ισχυρή οικονομία, δεν μπορεί να στηρίξει τη θέση της στο σύγχρονο απαιτητικό διεθνές περιβάλλον, αδυνατεί να διαπραγματευτεί, να ασκήσει επιτυχώς την εξωτερική της πολιτική! Υπάρχει, επομένως, δυσαναλογία μέσων και στόχων στην επίτευξη της εξωτερικής πολιτικής στην Ελλάδα.
Αντίθετα, η Τουρκία συμμετέχει ενεργά στο διεθνές γίγνεσθαι, έχοντας το υψηλότερο ΑΕΠ στο μουσουλμανικό κόσμο, ενώ η οικονομική εξέλιξη της καλλιεργεί τις προσδοκίες της! Αξιοποιεί το γεωπολιτικό της πλεονέκτημα και με το διάβα των χρόνων εξελίσσεται σε ενεργειακό κόμβο, στήνει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό στο έδαφος της, αποκτά στρατηγική, καταστρώνει σχέδιο άσκησης της εξωτερικής της πολιτικής. Επιδιώκει την ένταξή της στην Ε.Ε., χωρίς όμως να πείθει τους διστακτικούς Ευρωπαίους ηγέτες, καθώς δεν συμμορφώνεται με το κοινοτικό κεκτημένο και δεν προχωρά σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της, κυρίως σε ό,τι αφορά στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην ελευθερία του λόγου. Η πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη δυσχεραίνει, η διείσδυση της, ωστόσο, στον Αραβικό κόσμο βαθαίνει. Η Άγκυρα έλυσε τα προβλήματά της με το μουσουλμανικό κόσμο και το μόνο αγκάθι στο τέλειο κατά τα άλλα σχέδιο του Ερντογάν αποτελεί η δύσκολη σχέση με το Ισραήλ και το Κουρδικό.
Έχει καταστεί πια σαφές πως οι πολιτικές εξελίξεις περνούν μέσα από τις οικονομικές εξελίξεις. Οι νέες ισορροπίες είναι απότοκος της οξείας και παρατεταμένης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η Ευρώπη, απρόθυμη να δεχθεί την Τουρκία στους κόλπους της σαν πλήρες μέλος και ανίκανη να υιοθετήσει μια κοινή αμυντική πολιτική, αρνείται να αναγορεύσει τα Ελληνικά σύνορα σε Ευρωπαϊκά και προκρίνει την «ειδική σχέση» με την Τουρκία, η οποία θα οικοδομηθεί σε οικονομική βάση για την εξυπηρέτηση αμοιβαίων συμφερόντων. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η νέα ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών θέτει τα θεμέλια μιας νέας εποχής στην εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. και στο πλαίσιο αυτής επιφυλάσσει ένα διευρυμένο ρόλο για την Τουρκία στην περιοχή της Ανατολής δημιουργώντας νέες ισορροπίες, νέους συσχετισμούς δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, που όμως δεν πρέπει να ανατρέψουν πλήρως το raison d’ etat, ήτοι την διευθέτηση των ζητημάτων με τρόπο, ώστε κανένα κράτος να μην μπορεί να ασκεί απόλυτο έλεγχο ή κυριαρχία στα άλλα.
Όλα κατατείνουν στη διαπίστωση, πως η Ελλάδα παρακολουθεί την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων από μια Τουρκία, που διαρκώς μεγεθύνεται και που δεν ξέχασε ποτέ το ιμπεριαλιστικό της σχέδιο. Όλα κατατείνουν στη διαπίστωση, πως ακόμη και στην αυγή του 21ου αιώνα η ειρήνη στο Αιγαίο ισορροπεί πάνω στην απειλή του πολέμου…
Αναμφισβήτητα, ο φόβος ενός θερμού επεισοδίου υπάρχει, όσο η Τουρκία παραβιάζει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, όσο παραβλέπει τους κανόνες καλής γειτονίας, όσο εγείρει διεκδικήσεις… Το Τουρκικό Προξενείο στη Θράκη αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα, στοχεύοντας στη δημιουργία του «μουσουλμανικού τόξου». Συχνά τα τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη πραγματοποιούν υπερπτήσεις ακόμη και πάνω από κατοικημένα Ελληνικά νησιά σε μια επίδειξη ισχύος της Άγκυρας, γεγονός που δεν επιτρέπει τη μείωση εξοπλισμών με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της Ελληνικής οικονομίας. Την κατάσταση οξύνει η αθρόα είσοδος λαθρομεταναστών, που προωθούνται από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου και της Θράκης.
Η ειρήνη και η ισορροπία στο Αιγαίο βρίσκονται σε συνάρτηση με το ζήτημα της εθνικής ισχύος, που διαμορφώνεται από παραμέτρους, όπως η γεωγραφία, ο φυσικός πλούτος, ο πληθυσμός, η οικονομία, η στρατιωτική δύναμη και προσδιορίζει τη θέση κάθε κράτους στη διεθνή σκηνή. Η Ελλάδα, το σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, δεν κατάφερε να διαδραματίσει στα Βαλκάνια το ρόλο που δικαιωματικά της ανήκει, το άνοιγμα προς την Ρωσία δεν είχε την αναμενόμενη εξέλιξη. Ο φυσικός πλούτος έμεινε αναξιοποίητος… το δημογραφικό πρόβλημα έγινε έντονο… η δημόσια διοίκηση κατέστη αναποτελεσματική… το Κράτος δυσλειτουργικό! Περαιτέρω, η κακή διαχείριση των δημοσιονομικών και το υψηλό δημόσιο χρέος έφεραν την χώρα στο όριο της πτώχευσης. Κι είναι κοινός τόπος, πως μια χώρα χωρίς ισχυρή οικονομία, δεν μπορεί να στηρίξει τη θέση της στο σύγχρονο απαιτητικό διεθνές περιβάλλον, αδυνατεί να διαπραγματευτεί, να ασκήσει επιτυχώς την εξωτερική της πολιτική! Υπάρχει, επομένως, δυσαναλογία μέσων και στόχων στην επίτευξη της εξωτερικής πολιτικής στην Ελλάδα.
Αντίθετα, η Τουρκία συμμετέχει ενεργά στο διεθνές γίγνεσθαι, έχοντας το υψηλότερο ΑΕΠ στο μουσουλμανικό κόσμο, ενώ η οικονομική εξέλιξη της καλλιεργεί τις προσδοκίες της! Αξιοποιεί το γεωπολιτικό της πλεονέκτημα και με το διάβα των χρόνων εξελίσσεται σε ενεργειακό κόμβο, στήνει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό στο έδαφος της, αποκτά στρατηγική, καταστρώνει σχέδιο άσκησης της εξωτερικής της πολιτικής. Επιδιώκει την ένταξή της στην Ε.Ε., χωρίς όμως να πείθει τους διστακτικούς Ευρωπαίους ηγέτες, καθώς δεν συμμορφώνεται με το κοινοτικό κεκτημένο και δεν προχωρά σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της, κυρίως σε ό,τι αφορά στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην ελευθερία του λόγου. Η πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη δυσχεραίνει, η διείσδυση της, ωστόσο, στον Αραβικό κόσμο βαθαίνει. Η Άγκυρα έλυσε τα προβλήματά της με το μουσουλμανικό κόσμο και το μόνο αγκάθι στο τέλειο κατά τα άλλα σχέδιο του Ερντογάν αποτελεί η δύσκολη σχέση με το Ισραήλ και το Κουρδικό.
Έχει καταστεί πια σαφές πως οι πολιτικές εξελίξεις περνούν μέσα από τις οικονομικές εξελίξεις. Οι νέες ισορροπίες είναι απότοκος της οξείας και παρατεταμένης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η Ευρώπη, απρόθυμη να δεχθεί την Τουρκία στους κόλπους της σαν πλήρες μέλος και ανίκανη να υιοθετήσει μια κοινή αμυντική πολιτική, αρνείται να αναγορεύσει τα Ελληνικά σύνορα σε Ευρωπαϊκά και προκρίνει την «ειδική σχέση» με την Τουρκία, η οποία θα οικοδομηθεί σε οικονομική βάση για την εξυπηρέτηση αμοιβαίων συμφερόντων. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η νέα ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών θέτει τα θεμέλια μιας νέας εποχής στην εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. και στο πλαίσιο αυτής επιφυλάσσει ένα διευρυμένο ρόλο για την Τουρκία στην περιοχή της Ανατολής δημιουργώντας νέες ισορροπίες, νέους συσχετισμούς δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, που όμως δεν πρέπει να ανατρέψουν πλήρως το raison d’ etat, ήτοι την διευθέτηση των ζητημάτων με τρόπο, ώστε κανένα κράτος να μην μπορεί να ασκεί απόλυτο έλεγχο ή κυριαρχία στα άλλα.
Όλα κατατείνουν στη διαπίστωση, πως η Ελλάδα παρακολουθεί την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων από μια Τουρκία, που διαρκώς μεγεθύνεται και που δεν ξέχασε ποτέ το ιμπεριαλιστικό της σχέδιο. Όλα κατατείνουν στη διαπίστωση, πως ακόμη και στην αυγή του 21ου αιώνα η ειρήνη στο Αιγαίο ισορροπεί πάνω στην απειλή του πολέμου…
