του Τάσου Τασιούλα
Σχεδόν το σύνολο των κομμάτων ενάμιση μήνα μετά τις εκλογές είναι σε κρίση. Τόσο μεγάλη που απειλείται η υπόστασή τους, αφού πλέον οι αντιδράσεις από τον αλλοπρόσαλλο βηματισμό ηγεσίας και κομματικού μηχανισμού ή ακόμη και βάσης είναι δημόσιες. Κι από αυτή την κρίση δεν ξεφεύγει ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η ΝΔ, ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε μικρότερα κόμματα.
Οι διαλυτικές τάσεις εντός των κομμάτων είναι πολύ έντονες. Στο ΠΑΣΟΚ είχαν κάνει την εμφάνισή τους πολύ νωρίς. Έφτασαν μέχρις του σημείου της διάσπασης, με τη δημιουργία του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών του Γιώργου Παπανδρέου, και της διαφορετικής καθόδου στις εκλογές.
Είχε προηγηθεί η ουσιαστική διάσπαση του κομματικού χώρου των Οικολόγων και της ΔΗΜΑΡ, που συνεχίζουν να υφίστανται, αλλά με σχεδόν μη μετρήσιμα ποσοστά απήχησης στην κοινή γνώμη (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις).
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, εν μέσω έντονης κριτικής μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, αποφάσισε να πάει σε συνέδριο τον ερχόμενο Μάιο. Εκεί θα έχουμε μια πρώτη καλή εικόνα της πορείας ενός κραταιού κόμματος στην πολιτική σκηνή, που καταρρέει. Αν δηλαδή μπορεί να συνεχίσει την ύπαρξή του ή θα διαλυθεί για να γεννηθεί πιθανώς κάτι καινούργιο.
Για να γίνει αυτό αμφισβητήθηκε ο ίδιος ο πρόεδρος του κόμματος, ο κ. Βενιζέλος.
Στη ΝΔ σήμερα είναι η κρίσιμη (για ορισμένους) συνεδρίαση της Πολιτικής Επιτροπής. «Λευκός καπνός» από την προ δυο ημερών συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας δε βγήκε. Θα δούμε εάν θα βγει σήμερα. Όπως και να έχει πάντως και με δεδομένες τις πολιτικές εξελίξεις η όποια αμφισβήτηση τόσο σε επίπεδο πολιτικών, όσο και σε επίπεδο προσώπων, δεν πρόκειται να έχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα αλλαγής στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η αλλαγή αυτή πιθανώς να προσδιοριστεί για καιρό μετά (ακούγεται το Μάιο) αν στο μεσοδιάστημα δεν επιβεβαιωθεί η προσδοκία της ηγετικής ομάδας της ΝΔ περί «αριστερής παρένθεσης».
Ακόμη κι αυτό να γίνει, ακόμη και αν οι πολιτικές εξελίξεις δώσουν οξυγόνο στη ΝΔ με τη σημερινή μορφή της, το πρόβλημα που έχει το κόμμα δε λύνεται με… διασωλήνωση. Αν δεν αντιμετωπίσεις την αιτία της κρίσης, όσο καλή και να είναι η μηχανική υποστήριξη δεν μπορεί να είναι αρκετή για να συνεχίσεις να ζεις.
Ήδη οι φωνές που θέλουν μια διαφορετική ΝΔ ή ακόμη ακόμη κι ένα διαφορετικό κόμμα που να εκφράζει καλύτερα την κεντροδεξιά εκφράζονται δημοσίως. Συνεπώς, και η ΝΔ αντιμετωπίζει τριγμούς, τόσο επικίνδυνους, ώστε να απειλείται επίσης με κατάρρευση.
Απάντηση στο αν η ΝΔ πρέπει να φτάσει στα εκλογικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ για να έχει ανάλογες εξελίξεις αυτή τη στιγμή δεν είναι εύκολο να δοθεί. Υποτίθεται ότι διδάσκονται από τα παθήματα (και των άλλων και τα δικά τους), οπότε τις όποιες εξελίξεις θα τις έχουμε αν και όταν αμφισβητηθεί ευθέως ο ίδιος ο πρόεδρος του κόμματος, Αντώνης Σαμαράς.
Για όσους νομίζουν ότι η εξουσία λειτουργεί σταθεροποιητικά στα κόμματα, δεν έχουν παρά να δουν το παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Σήμερα, οι αντιδράσεις για τις κυβερνητικές αποφάσεις, η γκρίνια και η κριτική που προέρχεται από το ίδιο το κόμμα είναι σχεδόν ανάλογη της εποχής που ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Όσοι προσπαθούν να περάσουν το μήνυμα ότι αυτά συνέβαιναν πάντοτε στο ΣΥΡΙΖΑ και πως είναι φυσιολογικά απλώς δεν πείθουν κανέναν. Η ειδοποιός διαφορά ενός κόμματος που παίρνει την κυβέρνηση με ένα κόμμα που έχει εθιστεί στην αντιπολίτευση είναι υπεραρκετή για να κάνει ακόμη και τους ίδιους στο ΣΥΡΙΖΑ να καταλαβαίνουν ότι κάτι τρέχει.
Προφανώς και το διάστημα διακυβέρνησης είναι πολύ μικρό και ίσως η τόσο έντονη κριτική να είναι και άδικη ορισμένες φορές, όμως είναι εμφανές πως η αμφισβήτηση από το κόμμα στις κυριότερες κυβερνητικές επιλογές είναι εξαιρετικά μεγάλη.
Δεν περιορίζεται μάλιστα σε περιπτωσιολογία, αλλά επεκτείνεται σε ουσιώδη ζητήματα άσκησης πολιτικής, αρχών και θεμελιωδών ιδεολογικών ζητημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι στις ιδιωτικές συζητήσεις τους πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μιλούν απροκάλυπτα για παράταση του μνημονίου και για «κωλοτούμπες», με ό,τι αυτό σημαίνει για ένα κόμμα που ήρθε στην εξουσία κυρίως για τον αντιμνημονιακό λόγο του… Για να σκίσει τα μνημόνια…
Στο ΣΥΡΙΖΑ ανάλογες εξελίξεις με εκείνες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ δεν μπορούν να υπάρξουν αυτή τη στιγμή. Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είναι αδύνατο –και παράλογο- να αμφισβητηθεί, ενώ το ίδιο το κόμμα είναι πολύ φρέσκο για να εμφανίσει τα σημάδια σήψης και παρακμής που εμφάνισαν έντονα οι άλλες δυο βασικές μέχρι πρότινος πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
Ο κίνδυνος είναι να αρχίσουν οι απτές διαφοροποιήσεις. Οι αποχωρήσεις διαφωνούντων, οι διαφοροποιήσεις στη Βουλή, οι διαμαρτυρίες από την κοινωνία και τα κομματικά στελέχη απέναντι σε συγκεκριμένες πολιτικές, η στήριξη κινημάτων. Σημάδια υπάρχουν, ενέργειες όχι. Και λογικά θα αργήσουν να κάνουν την εμφάνισή τους…
Εκτός κι αν οι πολιτικές εξελίξεις είναι τόσο καταιγιστικές… Τότε το «παραγκωνισμένο» ή «μαγκωμένο» σήμερα κόμμα θα αποκτήσει κυκλωνικές τάσεις. Και από εκεί και μετά αρχίζει ο… κατήφορος.
Είναι φανερό ότι τα σημερινά κόμματα έχασαν τις σταθερές πάνω στις οποίες βάσισαν το οικοδόμημά τους. Όπως φανερό είναι ότι δεν μπορούν να βρουν ένα ικανοποιητικό αφήγημα, που θα κάνει την πλειοψηφία του κόσμου να πιστέψει και να συνταχθεί.
Οι διαρκείς διαψεύσεις των προσδοκιών και οι ανατροπές από τα λόγια στις πράξεις φθείρουν σε βαθμό κουρελιάσματος. Κι αν η διαπιστωμένη (από τον ίδιο τον πολιτικό κόσμο) από τη δεκαετία του 1990 ανάγκη να αλλάξουν τα κόμματα και να δημιουργηθούν νέοι σχηματισμοί, σύγχρονοι και λειτουργικοί, μένει ανικανοποίητη είκοσι χρόνια μετά, τα πράγματα το 2015 τρέχουν με ασύλληπτες ταχύτητες.
Ό,τι έδωσε ανάσα ζωής πριν από είκοσι χρόνια στα υφιστάμενα κόμματα δεν είναι δεδομένο ότι μπορεί να δώσει και σήμερα. Κι αν το πολιτικό προσωπικό βολεύεται από αυτό το σκηνικό, υπάρχουν οι ανάγκες του κόσμου που μπορούν να το ξεβολέψουν ανά πάσα στιγμή.
Αν ορισμένοι θέλουν να σώσουν τα κόμματά τους πρέπει να αφιερωθούν στη συνέπεια λόγων και έργων. Κι αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Πρέπει και να πείσουν ότι μπορούν –στο εξής- να το κάνουν. Με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία πλέον ο κόσμος δεν έχει πολλές επιλογές για «κάτι άλλο» από τα σημερινά κόμματα. Μόνο να περιμένει το καινούργιο…
