«Αναντικατάστατο» χαρακτήρισε το ρόλο των εθνικών κρατών στο χώρο της ενέργειας ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτης Λαφαζάνης, σε παρέμβασή του στο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις Βρυξέλλες, τονίζοντας, παράλληλα, πως η συμμετοχή της Κομισιόν στις ενεργειακές συμφωνίες των κρατών - μελών με τρίτες χώρες συνιστά «απουσία εθνικής ευελιξίας».
Αναφερόμενος ειδικά στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση, ο κ. Λαφαζάνης υποστήριξε πως αυτή θα μεγεθύνει τις ενεργειακές ανισότητες ενισχύοντας παράλληλά τη «νεοφιλελεύθερη απορύθμιση» στον τομέα της ενέργειας.
Στο συμβούλιο, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ αντάλλαξαν απόψεις για την ενεργειακή ένωση με τις συζητήσεις να βασίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Στρατηγικό πλαίσιο για την ενεργειακή Ένωση» της 25ης Φεβρουαρίου 2015. Τα βασικά στοιχεία της σημερινής συζήτησης θα διαβιβασθούν στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ως συνεισφορά στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 19ης και 20ής Μαρτίου 2015.
Ακόμη, στο επίκεντρο του συμβουλίου βρέθηκαν οι εξελίξεις και οι προτεραιότητες για τις ενεργειακές υποδομές. Η Επιτροπή υπέβαλε ανακοίνωση σχετικά με τους καλύτερους τρόπους δράσης για την επίτευξη του στόχου του 10% ηλεκτρικής διασύνδεσης μέχρι το 2020.
Ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης είχε την δυνατότητα να παρέμβει και στα δύο αυτά ζητήματα παρουσιάζοντας τις ελληνικές θέσεις.
Αναλυτικά η παρέμβαση του κ. Λαφαζάνη:
«Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε, κύριε αντιπρόεδρε και κύριε Επίτροπε,
»Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
»Είμαι μέλος μίας νέας κυβέρνησης και έχω την τιμή να βρίσκομαι για πρώτη φορά σε μια τέτοια σημαντική συνάντηση, εκπροσωπώντας τη χώρα μου.
»Επιτρέψτε μου, γι’ αυτό, να ξεκινήσω με μια δήλωση αρχών και ταυτότητας. Η ενέργεια στην αντίληψή μας δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμη εμπόρευμα για την αποκόμιση εταιρικών κερδών, αλλά είναι πρώτα απ’ όλα και κυρίως, ένα πρωταρχικό αναπτυξιακό και κοινωνικό αγαθό, που πρέπει να είναι προσβάσιμο στους πάντες με όρους αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης.
»Σε γενικές γραμμές δεν αμφισβητούμε τους διακηρυγμένους στόχους της ενεργειακής ένωσης. Αμφιβάλλουμε, όμως, αν τα μέσα που προτείνονται μπορούν να τους επιτύχουν ή αν, αντίθετα, επιτείνουν τις ανισότητες και επώδυνες οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες που βλέπουμε να κυριαρχούν σήμερα στην ευρωζώνη και την ΕΕ.
»Πολύ φοβούμεθα ότι το μεγαλεπήβολο σχέδιο της σταδιακής ενεργειακής ένωσης αντιμετωπίζεται από ισχυρούς κύκλους όχι τόσο ως αναπτυξιακό και κοινωνικό όραμα σύγκλισης, συνανάπτυξης, προσέγγισης και ευημερίας λαών και χωρών, αλλά περισσότερο ως όχημα μετάβασης.
»Σταδιακής μετάβασης σε μία μεγάλη νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, η οποία μπορεί να μεγεθύνει τις ενεργειακές ανισότητες, τους αποκλεισμούς και τους διαχωρισμούς, ίσως και νέα τείχη στην Ευρώπη.
»Μετάβασης, επίσης, σε ένα μεγάλο ενεργειακό χώρο στον οποίο μπορεί να κυριαρχήσουν, ήδη αυτό εξελίσσεται, μία χούφτα πολυεθνικοί εταιρικοί γίγαντες, του τύπου των 7 αδελφών που δέσποζαν παλιότερα στον χώρο του πετρελαίου.
»Με την ευκαιρία θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι τα βήματα, συχνά βίαιης, νεοφιλελεύθερης απορύθμισης στον τομέα της ενέργειας που με επιμονή και της Επιτροπής και τα τελευταία χρόνια με τη μανιώδη προσήλωση της Τρόικας ακολουθήθηκαν στην χώρα μας, ευνόησαν, πιστέψτε με, κατά κύριο λόγο ληστρικά ιδιωτικά συμφέροντα, ενώ υποβοήθησαν δύο εφιαλτικές παρενέργειες: αύξησαν δραματικά την ενεργειακή φτώχεια και τίναξαν στα ύψη τις ενεργειακές τιμές. Η προτροπή για ιδιωτικοποιήσεις και η κατάτμηση δημοσίων ενεργειακών επιχειρήσεων, καθόλου δεν υποβοήθησε την παραγωγικότητα και την διέξοδο από την κρίση.
»Με έκπληξη επίσης παρατήρησα την πρόταση του κειμένου για την εκ των προτέρων ενημέρωση και συμμετοχή της Επιτροπής στις ενεργειακές συμφωνίες των κρατών-μελών με τρίτες χώρες. Δεν είναι μόνο ο ασφυκτικός περιορισμός της κυριαρχίας των κρατών που ενοχλεί στην προκειμένη περίπτωση, αλλά κυρίως η γραφειοκρατική διαδικασία και ιδιαίτερα η απουσία εθνικής ευελιξίας στη διαμόρφωση αποδοτικών, πολυεπίπεδων και πολυδιάστατων διεθνών ενεργειακών σχέσεων των χωρών μελών.
»Να υπογραμμίσω επίσης ότι ο ρόλος των εθνικών κρατών και των αναπτυξιακών και κοινωνικών παρεμβάσεών τους στο χώρο της ενέργειας είναι αναντικατάστατος.
»Και αυτός ο ρόλος δεν πρέπει να υποβαθμιστεί ή και να εκμηδενιστεί, όπως περίπου προτείνεται από την ενίσχυση των εξουσιών του ευρωπαϊκού οργανισμού και των ανεξαρτήτων αρχών των κρατών μελών, τα οποία συχνά βάζουν τις αγορές και τις μεγάλες εταιρείες πάνω από τις οικονομίες και τις κοινωνίες, τροφοδοτώντας αβυσσαλέες ανισότητες.
»Μία γνήσια ενεργειακή ένωση στην Ευρώπη είναι αναγκαία αλλά αυτή πρέπει να συμβαδίσει με μία προοδευτική στροφή της Ευρώπης και να κτιστεί βήμα-βήμα σε γνήσια αναπτυξιακή και κοινωνική κατεύθυνση και όχι στη βάση των ψευδεπίγραφων νόμων της αγοράς που συχνά κρύβουν την κυριαρχία άτεγκτων συμφερόντων».
