Να επιχειρήσουμε να μιλήσουμε με απλά μαθηματικά: Κρίση χρέους + αδύναμο ευρώ = ισχυρές εξαγωγές + χαμηλό κόστος δανεισμού. Είναι η εξίσωση που βγάζει τη Γερμανία μεγάλη κερδισμένη της κρίσης χρέους.
Tης Κωνσταντίνας Δημητρούλη
Δύο δημοσιεύματα στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» προκαλούν ερωτηματικά για πολλοστή φορά σχετικά με τη στάση της Γερμανίας στην κρίση χρέους της Ευρώπης. Το πρώτο δημοσίευμα εξηγούσε με γλαφυρό τρόπο «γιατί η Γερμανία είναι ο μεγάλος κερδισμένος της κρίσης», ενώ το δεύτερο, λίγο αντιφατικό, επέρριπτε ευθύνη στο Παρίσι για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αγοράσει τα κρατικά ομόλογα των αδύναμων οικονομιών της ευρωζώνης, γεγονός το οποίο σύμφωνα με το περιοδικό ωφέλησε τις γαλλικές τράπεζες.
Το πρώτο κρίσιμο ερώτημα είναι γιατί η Γερμανία τηρεί αυτή τη σκληρή στάση τη στιγμή που τα δικά της μέσα ενημέρωσης, αλλά και τα μακροοικονομικά της στοιχεία, συνηγορούν στο γεγονός ότι η μόνη κερδισμένη από αυτή την κρίση είναι η ίδια, η η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης; Και δεύτερον γιατί θα πρέπει από αυτή την κρίση να ωφεληθεί μόνον αυτή και κανένας άλλος; Γιατί δηλαδή είναι μεμπτό να ωφεληθούν και οι γαλλικές τράπεζες και γιατί επίσης η ΕΚΤ θα έπρεπε να αφήσει στο έλεος των αγορών τις αδύναμες οικονομίες; Μία απλοϊκή απάντηση σε όλα αυτά θα μπορούσε να είναι ή όλα ή τίποτα για το Βερολίνο.
Ας προσπαθήσουμε όμως να απαντήσουμε στο κάθε ερώτημα χωριστά. Κατ΄ αρχάς το αδύναμο ευρώ σημαίνει ισχυρότερες εξαγωγές, ενώ η αβεβαιότητα για τα ομόλογα της υπόλοιπης Ευρωζώνης συνεπάγεται για τη Γερμανία χαμηλότερο κόστος κρατικού δανεισμού. Από μόνα τους αυτά τα στοιχεία δικαιολογούν τη σκληρή στάση της Γερμανίας. Να επιχειρήσουμε να μιλήσουμε με απλά μαθηματικά: Κρίση χρέους + αδύναμο ευρώ = ισχυρές εξαγωγές + χαμηλό κόστος δανεισμού.
Ως προς το όλα ή τίποτα, ιστορικά τουλάχιστον εξετάζοντάς το, αποτελεί μία πάγια τακτική της γερμανικής πολιτικής. Μπορεί να μας μπέρδεψε λίγο με την πρωτοβουλία της για τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης και του ενιαίου νομίσματος, αλλά ήρθε η ώρα για να ξεκαθαρίσει και πάλι το τοπίο. Εδώ και μήνες, από τον Μάρτιο, που ο επικεφαλής της ΕΚΤ έλαβε την απόφαση να αγοράσει τα ομόλογα των αδύναμων κρίκων προσπαθώντας να περάσει ένα μήνυμα στην αγορά ότι η ευρωζώνη μπορεί και μόνη της να ξεπεράσει την κρίση, η Γερμανία τον έχει βάλει απέναντι και τον πυροβολεί.
Εκεί που ετοιμάζονταν στην πρώτη κρίσιμη σύνοδο κορυφής (25η Μαρτίου) να σηκώσουν το δάκτυλο αυστηρά προς τους απείθαρχους κάνοντας επίδειξη δύναμης και πειθαρχίας, ο κ. Τρισέ ανακοίνωσε λίγα τετράγωνα πιο πέρα, από το κέντρο των εξελίξεων, δηλαδή από το κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι η ΕΚΤ θα δέχεται ομόλογα χαμηλότερης πιστοληπτικής αξιολόγησης θέλοντας να στείλει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χρόνος για να «κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα». Ούτε λίγο δηλαδή ούτε πολύ, ο Γάλλος Κεντρικός Τραπεζίτης έκλεψε την «παράσταση».
Ως προς τις γαλλικές τράπεζες, που όπως ισχυρίζεται το Der Spiegel βρήκαν την ευκαιρία να ξεφορτωθούν ομόλογα των απείθαρχών της ευρωζώνης, δεν είναι οι μοναδικές. Αρκεί να θυμίσουμε στο Βερολίνο ότι αντίστοιχο άνοιγμα έχουν πάρει και οι γερμανικές τράπεζες, και κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι θα τα κρατήσουν στην κατοχή τους για λόγους ηθικής και μόνο, κινδυνεύοντας να χάσουν δισεκατομμύρια ευρώ σε περίπτωση που η «συνταγή» της λιτότητας βουλιάξει ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο.
Πάντως ένα είναι βέβαιο: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπεραμύνθηκε και θωράκισε περισσότερο την ευρωζώνη και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα απ’ ότι τελικά οι εμπνευστές της! Γιατί καλό είναι να εμπνέεσαι μία μεγάλη ιδέα το δύσκολο είναι να την υπερασπίζεσαι και να την προστατεύεις όχι μόνο προς όφελος σου, αλλά και προς όφελος αυτών που την πίστεψαν και την ακολούθησαν, ακόμα και αν αυτό δεν έγινε όπως το είχες οραματιστεί. Το ευρώ δεν είναι μάρκο, ανήκει και χρησιμοποιείται και από τους απείθαρχους της ευρωζώνης. Και επειδή οι γερμανικές εξαγωγές κατευθύνονται και προς την ευρωπαϊκή αγορά, αν καταρρεύσει, απλά θα πάψει να υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι αγοραστών των πανίσχυρών και ανθεκτικών γερμανικών προϊόντων.
Δύο δημοσιεύματα στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» προκαλούν ερωτηματικά για πολλοστή φορά σχετικά με τη στάση της Γερμανίας στην κρίση χρέους της Ευρώπης. Το πρώτο δημοσίευμα εξηγούσε με γλαφυρό τρόπο «γιατί η Γερμανία είναι ο μεγάλος κερδισμένος της κρίσης», ενώ το δεύτερο, λίγο αντιφατικό, επέρριπτε ευθύνη στο Παρίσι για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αγοράσει τα κρατικά ομόλογα των αδύναμων οικονομιών της ευρωζώνης, γεγονός το οποίο σύμφωνα με το περιοδικό ωφέλησε τις γαλλικές τράπεζες.
Το πρώτο κρίσιμο ερώτημα είναι γιατί η Γερμανία τηρεί αυτή τη σκληρή στάση τη στιγμή που τα δικά της μέσα ενημέρωσης, αλλά και τα μακροοικονομικά της στοιχεία, συνηγορούν στο γεγονός ότι η μόνη κερδισμένη από αυτή την κρίση είναι η ίδια, η η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης; Και δεύτερον γιατί θα πρέπει από αυτή την κρίση να ωφεληθεί μόνον αυτή και κανένας άλλος; Γιατί δηλαδή είναι μεμπτό να ωφεληθούν και οι γαλλικές τράπεζες και γιατί επίσης η ΕΚΤ θα έπρεπε να αφήσει στο έλεος των αγορών τις αδύναμες οικονομίες; Μία απλοϊκή απάντηση σε όλα αυτά θα μπορούσε να είναι ή όλα ή τίποτα για το Βερολίνο.
Ας προσπαθήσουμε όμως να απαντήσουμε στο κάθε ερώτημα χωριστά. Κατ΄ αρχάς το αδύναμο ευρώ σημαίνει ισχυρότερες εξαγωγές, ενώ η αβεβαιότητα για τα ομόλογα της υπόλοιπης Ευρωζώνης συνεπάγεται για τη Γερμανία χαμηλότερο κόστος κρατικού δανεισμού. Από μόνα τους αυτά τα στοιχεία δικαιολογούν τη σκληρή στάση της Γερμανίας. Να επιχειρήσουμε να μιλήσουμε με απλά μαθηματικά: Κρίση χρέους + αδύναμο ευρώ = ισχυρές εξαγωγές + χαμηλό κόστος δανεισμού.
Ως προς το όλα ή τίποτα, ιστορικά τουλάχιστον εξετάζοντάς το, αποτελεί μία πάγια τακτική της γερμανικής πολιτικής. Μπορεί να μας μπέρδεψε λίγο με την πρωτοβουλία της για τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης και του ενιαίου νομίσματος, αλλά ήρθε η ώρα για να ξεκαθαρίσει και πάλι το τοπίο. Εδώ και μήνες, από τον Μάρτιο, που ο επικεφαλής της ΕΚΤ έλαβε την απόφαση να αγοράσει τα ομόλογα των αδύναμων κρίκων προσπαθώντας να περάσει ένα μήνυμα στην αγορά ότι η ευρωζώνη μπορεί και μόνη της να ξεπεράσει την κρίση, η Γερμανία τον έχει βάλει απέναντι και τον πυροβολεί.
Εκεί που ετοιμάζονταν στην πρώτη κρίσιμη σύνοδο κορυφής (25η Μαρτίου) να σηκώσουν το δάκτυλο αυστηρά προς τους απείθαρχους κάνοντας επίδειξη δύναμης και πειθαρχίας, ο κ. Τρισέ ανακοίνωσε λίγα τετράγωνα πιο πέρα, από το κέντρο των εξελίξεων, δηλαδή από το κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι η ΕΚΤ θα δέχεται ομόλογα χαμηλότερης πιστοληπτικής αξιολόγησης θέλοντας να στείλει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χρόνος για να «κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα». Ούτε λίγο δηλαδή ούτε πολύ, ο Γάλλος Κεντρικός Τραπεζίτης έκλεψε την «παράσταση».
Ως προς τις γαλλικές τράπεζες, που όπως ισχυρίζεται το Der Spiegel βρήκαν την ευκαιρία να ξεφορτωθούν ομόλογα των απείθαρχών της ευρωζώνης, δεν είναι οι μοναδικές. Αρκεί να θυμίσουμε στο Βερολίνο ότι αντίστοιχο άνοιγμα έχουν πάρει και οι γερμανικές τράπεζες, και κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι θα τα κρατήσουν στην κατοχή τους για λόγους ηθικής και μόνο, κινδυνεύοντας να χάσουν δισεκατομμύρια ευρώ σε περίπτωση που η «συνταγή» της λιτότητας βουλιάξει ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο.
Πάντως ένα είναι βέβαιο: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπεραμύνθηκε και θωράκισε περισσότερο την ευρωζώνη και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα απ’ ότι τελικά οι εμπνευστές της! Γιατί καλό είναι να εμπνέεσαι μία μεγάλη ιδέα το δύσκολο είναι να την υπερασπίζεσαι και να την προστατεύεις όχι μόνο προς όφελος σου, αλλά και προς όφελος αυτών που την πίστεψαν και την ακολούθησαν, ακόμα και αν αυτό δεν έγινε όπως το είχες οραματιστεί. Το ευρώ δεν είναι μάρκο, ανήκει και χρησιμοποιείται και από τους απείθαρχους της ευρωζώνης. Και επειδή οι γερμανικές εξαγωγές κατευθύνονται και προς την ευρωπαϊκή αγορά, αν καταρρεύσει, απλά θα πάψει να υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι αγοραστών των πανίσχυρών και ανθεκτικών γερμανικών προϊόντων.
