Εβδομάδες λογομαχίας αναφορικά με το σχέδιο διάσωσης για την ασυλλόγιστη Ελλάδα εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το αν στον παραδοσιακό κινητήρα της στενότερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει εξαντληθεί το «φ
Εβδομάδες λογομαχίας αναφορικά με το σχέδιο διάσωσης για την ασυλλόγιστη Ελλάδα έχουν εκθέσει βάναυσα τις βασικές διαφορές μεταξύ της Γερμανίας και της Γαλλίας, ενώ η δυσάρεστη αυτή κατάσταση εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το αν στον παραδοσιακό κινητήρα της στενότερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει εξαντληθεί το «φυσικό αέριο».
Ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δεσμεύτηκε γρήγορα για να σώσει την Ελλάδα από την ταπείνωση της αδυναμίας της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σέρνεται στα πόδια της και συμφώνησε να υποστηρίξει ένα πακέτο διάσωσης, όταν η ζώνη του ευρώ άρχισε να απειλείται από τη μόλυνση.
Το Βερολίνο υπερασπίστηκε την αναβλητικότητά του, υποστηρίζοντας ότι οι καθυστερήσεις αυτές ανάγκασαν την Ελλάδα να δεχτεί πιο αποτελεσματική και πιο σκληρή λιτότητα από ό, τι αν η Μέρκελ είχε ανοίξει αμέσως το μπλοκ επιταγών της.
Αλλά η Γαλλία είναι έκπληκτη από το πείσμα της Γερμανίας και οι αναλυτές της λένε ότι η κρίση έχει δείξει ότι η εποχή που το Παρίσι και το Βερολίνο θα μπορούσε να ενορχηστρώσει την πολιτική της ΕΕ σε μια αρμονική συμφωνία έχουν περάσει προ πολλού.
«Η Γαλλο-γερμανική σχέση αποτελεί μία αχνή σκιά αυτού που κάποτε ήταν», είπε ο Dominique Moisi, ιδρυτής και ανώτερος σύμβουλος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI). «Ο λόγος είναι ότι η Γερμανία έχει γίνει μια φυσιολογική χώρα και βάζει το εθνικό συμφέρον πρώτο, το οποίο είναι αυτό που η Γαλλία έχει κάνει εδώ και αρκετό καιρό. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, γιατί κανείς δεν μιλά σήμερα με την Ευρώπη στο μυαλό του», εξηγεί. Διαφορετικά εθνικά συμφέροντα κατά μήκος του Ρήνου μπορούσαν ακόμη και να ξεσκίσουν το ύφασμα του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος.
Στη Γερμανία, η τήρηση των κανόνων και η λιτότητα στον προϋπολογισμό είναι ζωτικής σημασίας. Στη Γαλλία, η λέξη λιτότητα έχει απαγορευθεί από το πολιτικό λεξιλόγιο και τα ελλείμματα έχουν γίνει τρόπος ζωής. Έτσι, ενώ η Γαλλία δεν είχε κανένα πρόβλημα βοηθώντας την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είπε ψέματα σχετικά με τα οικονομικά της, για τη Γερμανία ήταν τραυματική.
«Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι τα μυρμήγκια που εργάζονται και είμαστε τα τζιτζίκια που τραγουδούν», δήλωσε ο Richard Yung, ο γερουσιαστής των Σοσιαλιστών που έζησε στη Γερμανία για 14 χρόνια. «Αισθάνονται ότι είναι εξαπατημένοι».
Τα όρια δανεισμού της Γερμανίας κατοχυρώνονται από το νόμο, τα συνδικάτα της χώρας έχουν αποδεχθεί συγκράτηση των μισθών, ώστε να διατηρήσουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και οι οικογένειες αρνούνται να υποκύψουν στον δυτικό Θεό του μαζικού καταναλωτισμού.
Αυτή η δημοσιονομική πειθαρχία έχει φέρει τη Γερμανία στην πρώτη θέση ως τον μεγαλύτερο εξαγωγέα μεταξύ 2003-2008 (το 2009 έχασε την πρώτη θέση από την Κίνα) και της δίνει το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα στην Ευρώπη.
Η Γαλλία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγέας, αλλά έχει πάγια τεράστια εμπορικά ελλείμματα τα τελευταία χρόνια και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δαπάνες των καταναλωτών.
Ο κ. Σαρκοζί έχει υποσχεθεί να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα - δραπέτη της Γαλλίας και αναλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του ζημιογόνου συνταξιοδοτικού συστήματος, για να δείξει ότι είναι σοβαρά τα δημόσια οικονομικά.
Η κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αποτυπώθηκε τον περασμένο Μάρτιο όταν η Γαλλίδα Υπουργός Οικονομίας κ. Κριστίν Λαγκάρντ προέτρεψε το Βερολίνο να μειώσει την εξάρτησή του από τις εξαγωγές και να ενισχύσει την εγχώρια κατανάλωση, λέγοντας ότι τα γερμανικά πλεονάσματα απείλησαν τη σταθερότητα του ευρώ.
Αναλυτές στις Βρυξέλλες λένε ότι τα διαφορετικά οράματα για την οικονομία είναι μέρος μιας ευρύτερης κακουχίας, με τον γαλλο-γερμανικό άξονα να μην είναι πλέον σε θέση να οδηγήσει τις άνισες οικονομίες του μπλοκ των 27 χωρών μελών.
«Η γαλλο-γερμανική σχέση είναι σε κακή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Ulrike Guerot, επικεφαλής του γραφείου του Βερολίνου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
«Το πρόβλημα είναι ότι τόσο η Γαλλία και η Γερμανία εξακολουθούν να διαθέτουν το κλειδί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή δεν γίνεται τίποτα χωρίς αυτούς», πρόσθεσε. «Δεν εργάζονται πλέον με γνώμονα το τι θέλουν να κάνουμε, αλλά με το τι εμείς δεν θέλουμε να κάνουμε».
Δεν έχουν όλοι οι αναλυτές μια τέτοια ζοφερή άποψη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Γαλλία και η Γερμανία συνεργάζονται καλά σε πολλούς τομείς, υπογραμμίζοντας τη συνεργασία σε νέους κανονισμούς για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις κοινές προσπάθειες στο θέμα του Ιράν και του Αφγανιστάν.
«Θα συνεργαστούμε καλά στην εξωτερική πολιτική ... και η Γαλλία έρχεται όλο και πιο κοντά στους Γερμανούς για το περιβάλλον, το οποίο είναι πολύ σημαντικό», είπε ο Brigitte Lestrade, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Cergy-Pontoise και ειδικός σε γαλλο-γερμανική δεσμούς. «Είναι αλήθεια ο κινητήρας στρέφεται αργά, αλλά ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Σαρκοζί και Μέρκελ είναι απλά πάρα πολύ διαφορετικοί», πρόσθεσε.
Παρά το γεγονός ότι και οι δύο ανήκουν στην κεντροδεξιά, Σαρκοζί και Μέρκελ έχουν έλλειψη προσωπικής χημείας που έρεε μεταξύ ορισμένων από τους προκατόχους τους.
Αλλά ο κ. Moisi του IFRI υποστηρίζει ότι χρειάζονται περισσότερο συμβατές προσωπικότητες για να ξανανάψουν το δυναμισμό των πρώτων ετών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. «Αυτό που συμβαίνει πηγαίνει πολύ, πολύ πέρα από το γεγονός ότι ο Σαρκοζί και Μέρκελ δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί», είπε. Ο ίδιος σημειώνει ότι δεν βλέπει καλές ειδήσεις να έρχονται σύντομα και ότι η αίσθηση της μιας Ευρώπης έχει εξαφανιστεί.
Ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δεσμεύτηκε γρήγορα για να σώσει την Ελλάδα από την ταπείνωση της αδυναμίας της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σέρνεται στα πόδια της και συμφώνησε να υποστηρίξει ένα πακέτο διάσωσης, όταν η ζώνη του ευρώ άρχισε να απειλείται από τη μόλυνση.
Το Βερολίνο υπερασπίστηκε την αναβλητικότητά του, υποστηρίζοντας ότι οι καθυστερήσεις αυτές ανάγκασαν την Ελλάδα να δεχτεί πιο αποτελεσματική και πιο σκληρή λιτότητα από ό, τι αν η Μέρκελ είχε ανοίξει αμέσως το μπλοκ επιταγών της.
Αλλά η Γαλλία είναι έκπληκτη από το πείσμα της Γερμανίας και οι αναλυτές της λένε ότι η κρίση έχει δείξει ότι η εποχή που το Παρίσι και το Βερολίνο θα μπορούσε να ενορχηστρώσει την πολιτική της ΕΕ σε μια αρμονική συμφωνία έχουν περάσει προ πολλού.
«Η Γαλλο-γερμανική σχέση αποτελεί μία αχνή σκιά αυτού που κάποτε ήταν», είπε ο Dominique Moisi, ιδρυτής και ανώτερος σύμβουλος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI). «Ο λόγος είναι ότι η Γερμανία έχει γίνει μια φυσιολογική χώρα και βάζει το εθνικό συμφέρον πρώτο, το οποίο είναι αυτό που η Γαλλία έχει κάνει εδώ και αρκετό καιρό. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, γιατί κανείς δεν μιλά σήμερα με την Ευρώπη στο μυαλό του», εξηγεί. Διαφορετικά εθνικά συμφέροντα κατά μήκος του Ρήνου μπορούσαν ακόμη και να ξεσκίσουν το ύφασμα του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος.
Στη Γερμανία, η τήρηση των κανόνων και η λιτότητα στον προϋπολογισμό είναι ζωτικής σημασίας. Στη Γαλλία, η λέξη λιτότητα έχει απαγορευθεί από το πολιτικό λεξιλόγιο και τα ελλείμματα έχουν γίνει τρόπος ζωής. Έτσι, ενώ η Γαλλία δεν είχε κανένα πρόβλημα βοηθώντας την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είπε ψέματα σχετικά με τα οικονομικά της, για τη Γερμανία ήταν τραυματική.
«Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι τα μυρμήγκια που εργάζονται και είμαστε τα τζιτζίκια που τραγουδούν», δήλωσε ο Richard Yung, ο γερουσιαστής των Σοσιαλιστών που έζησε στη Γερμανία για 14 χρόνια. «Αισθάνονται ότι είναι εξαπατημένοι».
Τα όρια δανεισμού της Γερμανίας κατοχυρώνονται από το νόμο, τα συνδικάτα της χώρας έχουν αποδεχθεί συγκράτηση των μισθών, ώστε να διατηρήσουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και οι οικογένειες αρνούνται να υποκύψουν στον δυτικό Θεό του μαζικού καταναλωτισμού.
Αυτή η δημοσιονομική πειθαρχία έχει φέρει τη Γερμανία στην πρώτη θέση ως τον μεγαλύτερο εξαγωγέα μεταξύ 2003-2008 (το 2009 έχασε την πρώτη θέση από την Κίνα) και της δίνει το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα στην Ευρώπη.
Η Γαλλία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγέας, αλλά έχει πάγια τεράστια εμπορικά ελλείμματα τα τελευταία χρόνια και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δαπάνες των καταναλωτών.
Ο κ. Σαρκοζί έχει υποσχεθεί να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα - δραπέτη της Γαλλίας και αναλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του ζημιογόνου συνταξιοδοτικού συστήματος, για να δείξει ότι είναι σοβαρά τα δημόσια οικονομικά.
Η κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αποτυπώθηκε τον περασμένο Μάρτιο όταν η Γαλλίδα Υπουργός Οικονομίας κ. Κριστίν Λαγκάρντ προέτρεψε το Βερολίνο να μειώσει την εξάρτησή του από τις εξαγωγές και να ενισχύσει την εγχώρια κατανάλωση, λέγοντας ότι τα γερμανικά πλεονάσματα απείλησαν τη σταθερότητα του ευρώ.
Αναλυτές στις Βρυξέλλες λένε ότι τα διαφορετικά οράματα για την οικονομία είναι μέρος μιας ευρύτερης κακουχίας, με τον γαλλο-γερμανικό άξονα να μην είναι πλέον σε θέση να οδηγήσει τις άνισες οικονομίες του μπλοκ των 27 χωρών μελών.
«Η γαλλο-γερμανική σχέση είναι σε κακή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Ulrike Guerot, επικεφαλής του γραφείου του Βερολίνου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
«Το πρόβλημα είναι ότι τόσο η Γαλλία και η Γερμανία εξακολουθούν να διαθέτουν το κλειδί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή δεν γίνεται τίποτα χωρίς αυτούς», πρόσθεσε. «Δεν εργάζονται πλέον με γνώμονα το τι θέλουν να κάνουμε, αλλά με το τι εμείς δεν θέλουμε να κάνουμε».
Δεν έχουν όλοι οι αναλυτές μια τέτοια ζοφερή άποψη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Γαλλία και η Γερμανία συνεργάζονται καλά σε πολλούς τομείς, υπογραμμίζοντας τη συνεργασία σε νέους κανονισμούς για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις κοινές προσπάθειες στο θέμα του Ιράν και του Αφγανιστάν.
«Θα συνεργαστούμε καλά στην εξωτερική πολιτική ... και η Γαλλία έρχεται όλο και πιο κοντά στους Γερμανούς για το περιβάλλον, το οποίο είναι πολύ σημαντικό», είπε ο Brigitte Lestrade, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Cergy-Pontoise και ειδικός σε γαλλο-γερμανική δεσμούς. «Είναι αλήθεια ο κινητήρας στρέφεται αργά, αλλά ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Σαρκοζί και Μέρκελ είναι απλά πάρα πολύ διαφορετικοί», πρόσθεσε.
Παρά το γεγονός ότι και οι δύο ανήκουν στην κεντροδεξιά, Σαρκοζί και Μέρκελ έχουν έλλειψη προσωπικής χημείας που έρεε μεταξύ ορισμένων από τους προκατόχους τους.
Αλλά ο κ. Moisi του IFRI υποστηρίζει ότι χρειάζονται περισσότερο συμβατές προσωπικότητες για να ξανανάψουν το δυναμισμό των πρώτων ετών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. «Αυτό που συμβαίνει πηγαίνει πολύ, πολύ πέρα από το γεγονός ότι ο Σαρκοζί και Μέρκελ δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί», είπε. Ο ίδιος σημειώνει ότι δεν βλέπει καλές ειδήσεις να έρχονται σύντομα και ότι η αίσθηση της μιας Ευρώπης έχει εξαφανιστεί.
