Πως διαμορφώθηκε κατά το 2009 η παραγωγή στα προϊόντα του μεταλλευτικού κλάδου, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ).
Η παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία επηρέασε τις διεθνείς αγορές πρώτων υλών, οδήγησε τον μεταλλευτικό κλάδο το 2009, σχεδόν στο σύνολο των προϊόντων του όπως και των προϊόντων της μεταλλουργίας σε ιστορικά χαμηλά παραγωγής. Επίσης λόγω πτώσης των τιμών ο κλάδος παρουσίασε πολύ μέτρια οικονομικά αποτελέσματα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων.
Παρ΄ όλα αυτά οι εταιρείες μέλη του Συνδέσμου έχουν διατηρήσει στο ακέραιο την παραγωγική τους δυνατότητα, προσβλέποντας άμεσες βελτιώσεις αποτελεσμάτων το 2010 και 2011 όπου εκτιμάται ότι θα επέλθει σημαντική ανάκαμψη στη ζήτηση των πρώτων υλών.
Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων η κατάσταση σε κάθε προϊόν είναι η εξής:
Αλουμίνα–Αλουμίνιο–Βωξίτης
Το 2009 η παραγωγή αυτών των προϊόντων ήταν μειωμένη γιατί η ζήτηση έπεσε κατακόρυφα όπως και οι τιμές πώλησης, λόγω της διεθνούς κρίσης, αναγκάζοντας τις εταιρείες του κλάδου σε περιορισμό παραγωγής.
Σ΄ ότι αφορά τα μεταλλουργικά προϊόντα της Αλουμίνιον καταγράφηκε σημαντική πτώση παραγωγής στο πρωτόχυτο αλουμίνιο, φτάνοντας στο επίπεδο των 129.000 τον., σε αντίθεση με την ένυδρη αλουμίνα που κρατήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα φτάνοντας τους 796.000 τον. Σημαντικό μέρος της παραγωγής των προϊόντων αυτών εξήχθη στις διεθνείς αγορές.
Η εταιρεία και το 2009 απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής παραγωγής βωξίτη, καταναλώνοντας περί τους 1.400.000 τον. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ιδιοκτησιακός όμιλος του Αλουμίνιον της Ελλάδος είναι έτοιμος να λειτουργήσει τη μία μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος δυναμικότητας 354 MW (στάδιο τελικών δοκιμών) ενώ κατασκευάζει και άλλη μία μονάδα δυναμικότητας 444 MW. Και οι δύο βρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας. Για το 2010 εκτιμάται ότι θα αυξηθεί διεθνώς η ζήτηση στα μέταλλα προξενώντας σημαντική αύξηση και στην τιμή τους.
Στον τομέα του βωξίτη όπου δραστηριοποιούνται οι εταιρείες S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Δελφοί Δίστομον και ΕΛΜΙΝ η συνολική παραγωγή του 2009 ανήλθε σε 1.935.000 τον περίπου, μειωμένη κατά 11% έναντι του 2008.
Η εταιρεία S&B Βιομηχανικά Ορυκτά διατηρεί την ηγετική θέση της στην παραγωγή βωξίτη, ενώ η ΕΛΜΙΝ ΑΕ κατέστη πρώτη σε εξαγωγές στις διεθνείς αγορές. Η εταιρεία Δελφοί Δίστομον, δεύτερη σε δυναμικότητα παραγωγής διαθέτει το σύνολο του προϊόντος της στο ΑτΕ.
Ανθρακικό ασβέστιο-τάλκη-δολομίτης
Στον τομέα αυτό δραστηριοποιούνται οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, Μάρμαρα Διονύσου Πεντέλης και Περράκης-Τζιώνας με προϊόντα που διοχετεύονται σε οικοδομικές εργασίες, παραγωγή κονιαμάτων, ζωοτροφές, χρώματα και μελάνια.
Ένας από τους κυριότερους παραγωγούς κονιαμάτων με βάση το ανθρακικό ασβέστιο είναι η εταιρεία Μάρμαρα Διονύσου με παραγωγή 80.000 τον. ετήσια. Τα προϊόντα της μονάδας χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία χρωμάτων, πλαστικών καλωδίων, ασφαλτικών και ζωοτροφών.
Εκτός ΣΜΕ στο ίδιο αντικείμενο δραστηριοποιείται η εταιρεία ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ παράγοντας προϊόντα ανθρακικού ασβεστίου προηγμένης τεχνολογίας όπως λεπτόκοκκα υδρόφιλα και υδρόφοβα προϊόντα από κρυσταλλικό και μικροκρυσταλλικό ανθρακικό ασβέστιο και νανοπροϊόντα πολύ μικρής διαμέτρου.
Συνολικά εκτιμάται ότι η εθνική παραγωγή προϊόντων ανθρακικού ασβεστίου ανέρχεται σε 600.000 τον. ετήσια.
Ασβεστολιθικά αδρανή
Οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, Ιντερμπετόν και τα λατομεία τροφοδοσίας των εργοστασίων του ομίλου Τιτάν, ΑΓΕΤ Ηρακλής, Λατομεία Χάλυψ του ομίλου Italcementi, Lafarge Beton, Μάρμαρα Διονύσου, Λάρκο και τα Ελληνικά Λατομεία παρήγαγαν ασβεστολιθικά προϊόντα είτε ως πρώτη ύλη για την παραγωγή τσιμέντων, είτε ως δομικά υλικά 27 εκ. τον. περίπου, 20% κατώτερη του 2008. Η συνολική παραγωγή για όλη τη χώρα εκτιμάται ότι ανήλθε σε 70 εκ. τον. μειωμένη κατά 20-25% έναντι του 2008.
Η οικονομική κρίση που συνεχίζει να πλήττει τις οικοδομικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες έχει οδηγήσει τον τομέα των αδρανών - δομικών υλικών σε παραγωγική συρρίκνωση.
Οι προβλέψεις για το 2010 συνεχίζουν να είναι άσχημες για το αντικείμενο και οι πιθανές περαιτέρω μειώσεις σε παραγωγή και πωλήσεις πιθανόν να φτάσουν σε ιστορικά χαμηλά.
Αστριοι
Η εταιρεία ΜΕΒΙΟΡ είναι ο μοναδικός φορέας εκμετάλλευσης κοιτασμάτων αστρίων και χαλαζιών στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της εταιρείας ανήκει στην Ολλανδική εταιρεία Ankerpport n.v., θυγατρική του ομίλου SIBELCO.
Οι άστριοι που εκμεταλλεύονται είναι νατριούχοι και η παραγωγή καλύπτει τις ανάγκες της εγχώριας βιομηχανίας ειδών υγιεινής και το σύνολο σχεδόν της υαλουργίας, ενώ οι εξαγωγές κατευθύνονται κυρίως προς Ιταλία, Γερμανία και Τσεχία. Το 2009 παρήχθησαν και διατέθηκαν συνολικά 27.118 τον. αστρίων αισθητά μειωμένοι (25%) έναντι του 2008 λόγω της κρίσης στην κεραμική βιομηχανία.
Η εταιρεία τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στην παραγωγή αστριακών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (πούδρας), συνεχίζοντας παράλληλα την έρευνα και αξιολόγηση νέων μεταλλευτικών περιοχών. Σχετικά με τις μονάδες επεξεργασίας, ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του μηχανολογικού τους εξοπλισμού έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Ατταπουλγίτης
Κατά το έτος 2009 και παρά τη διεθνή οικονομική κρίση οι πωλήσεις τελικών προϊόντων ατταπουλγίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ αυξήθηκαν κατά ποσοστό περίπου 55% με την παραγωγή των λατομείων να ξεπερνά τους 28.000 τον. Κατά τη διάρκεια του έτους δόθηκε μεγάλη έμφαση και επενδύθηκαν πόροι στην κοιτασματολογική έρευνα για ανεύρεση νέων κοιτασμάτων και για χαρακτηρισμό και κατάταξη των ποιοτήτων στα λειτουργούντα μέτωπα των ορυχείων με παράλληλη χαρτογράφηση. Επίσης δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη νέων, καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογιών.
Από την εταιρεία εκτιμάται ότι το 2010 θα είναι αρκετά ευνοϊκό, με αυξημένες πωλήσεις, νέα προϊόντα και επέκταση σε νέες αγορές.
Τα κοιτάσματα ατταπουλγίτη και σαπωνίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ είναι υψηλής ποιότητας, τα μοναδικά στην Ευρώπη και από τα μεγαλύτερα παγκόσμια. Τα καθετοποιημένα προϊόντα της εταιρείας καλύπτουν πολλές βιομηχανικές χρήσεις όπως στη χημική βιομηχανία, στις κατασκευές, στις ζωοτροφές, στα μοριακά φίλτρα, στο ραφινάρισμα λαδιών και λιπαντικών, ως απορροφητικό υλικό σε διάφορες βιομηχανικές χρήσεις και ως βοηθητικά αιωρημάτων.
Γύψος
Η συνολική παραγωγή του κλάδου το 2009 παρουσίασε μείωση της τάξης του 35% λόγω μείωσης της ζήτησης του προϊόντος που προήλθε από την οικοδομική - κατασκευαστική κρίση. Η άσχημη αυτή κατάσταση προβλέπεται να συνεχιστεί και το 2010. Η παραγωγή το 2009 δεν ξεπέρασε τους 580.000 τον. καλύπτοντας κύρια τις ανάγκες της τσιμεντοβιομηχανίας και των μονάδων παραγωγής γυψοσανίδας και γυψοκονιαμάτων.
Τα βασικά παραγωγικά κέντρα του γύψου είναι στην Κρήτη (νομό Λασιθίου περιοχή Σητείας), στην Αμφιλοχία και το Αιτωλικό. Οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν είναι η Ιντερμπετόν του ομίλου Τιτάν και η ΛΑΒΑ του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ στο Αλτσί της Σητείας.
Κίσσηρις
Η παραγωγή εγχώριας ελαφρόπετρας κατά το 2009 έφτασε τους 381.000 τον. σημαντικά μειωμένη έναντι του 2008 λόγω διεθνούς κρίσης που επηρέασε έντονα την οικοδομική δραστηριότητα και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Οι εξαγωγές του υλικού, ως ήταν φυσικό εμφάνισαν πτώση κατά 50% και η ζήτηση στο εσωτερικό της χώρας πτώση κατά 20%. Αναμένεται χαμηλή ζήτηση στο προϊόν και το 2010.
Η κίσσηρις παράγεται εξ ολοκλήρου στο ορυχείο της νησίδος Γυαλί που δραστηριοποιείται η εταιρεία μέλος του ΣΜΕ, ΛΑΒΑ η οποία και παραμένει επί σειρά ετών η πρώτη εξαγωγική εταιρεία ελαφρόπετρας παγκόσμια.
Λευκόλιθος-Μαγνησία-Πυρίμαχες μάζες
Η εταιρεία Ελληνικοί Λευκόλιθοι, η μοναδική παραγωγός λευκολιθικών προϊόντων στη χώρα αποτέλεσε και για το 2009 τη μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση μαγνησίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση.
Το 2009 η εγχώρια παραγωγή λευκολίθου έφτασε τους 326.000 τον. μειωμένη κατά 18% έναντι του 2008, η καυστική μαγνησία τους 57.500 τον. μειωμένη κατά 19% έναντι του προηγούμενου έτους, η δίπυρος μαγνησία τους 22.400 τον. μειωμένη κατά 48% έναντι του 2008 και οι πυρίμαχες μάζες τους 32.000 τον. περίπου ίδιου μεγέθους με το 2008.
Παρά το ότι οι αγορές που απορροφούν τα προϊόντα αυτά παραμένουν διστακτικές σε αύξηση ζήτησης, εκτιμάται ότι το 2010 αυτή θα αυξηθεί, με αντίστοιχη βελτίωση τιμών. Η εταιρεία προγραμματίζει να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της, ιδιαίτερα σε καυστική μαγνησία.
Λιγνίτης
Το 2009 η εγχώρια παραγωγή λιγνίτη παρέμεινε στα ίδια επίπεδα περίπου με αυτήν του 2008 φτάνοντας τους 64 εκ. τον (συμπεριλαμβανομένης και της προμήθειας λιγνίτη εκτός ΔΕΗ).
Σε ό,τι αφορά τη Γενική Διεύθυνση Ορυχείων της ΔΕΗ, η οποία μετέχει στο ΣΜΕ, η παραγωγή λιγνίτη παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 2008, και συγκεκριμένα: Στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο ανήκουν τα Ορυχεία Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο), Νοτίου Πεδίου (Νότιο Πεδίο), Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη (Πεδίο Καρδιάς) και Αμυνταίου (Πεδίο Αμυνταίου) παράχθηκαν 50,3 εκ. τόνοι λιγνίτη, ενώ στο Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης, στο οποίο ανήκει το συγκρότημα Ορυχείων Μεγαλόπολης παράχθηκαν 11,5 εκ. τόνοι λιγνίτη.
Έτσι, η ΔΕΗ συνεχίζει να διατηρεί τις υψηλές θέσεις, που κατέχει, τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των λιγνιτοπαραγωγών χωρών (2η θέση στην Ε.Ε. και 5η παγκόσμια).
Το 2009, αυξήθηκε στο 63% περίπου η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας, έναντι του 58% που ήταν το 2008, με αντίστοιχη μείωση της συμμετοχής του φυσικού αερίου.
Για την καλύτερη αξιοποίηση του λιγνίτη με παράλληλη μείωση των εκλυόμενων ρύπων, η ΔΕΗ προχώρησε στην ανάμειξη ποιοτήτων από τα ήδη λειτουργούντα ορυχεία, με κατάλληλη διασύνδεση μέσω μεταφορικών ταινιών.
Εγκαταστάθηκε και ξεκίνησε η λειτουργία του νέου αποθέτη αγόνων υλικών στο Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη του Πεδίου Καρδιάς με εμφανή βελτίωση της λειτουργικότητας των εκσκαφέων. Ο αποθέτης εντάχθηκε στο νέο κόμβο ταινιόδρομων, στον οποίο έχει ενταχθεί και το 80% του εκσκαπτικού εξοπλισμού, στο πλαίσιο της μετάβασης στο νέο ορυχείο Υψηλάντη (Νοτιοδυτικό Πεδίο).
Ολοκληρώθηκε, το Δεκέμβριο, η επέκταση της αυλής λιγνίτη του ΑΗΣ Αμυνταίου με αποτέλεσμα την αύξηση της χωρητικότητάς της, κατά 150.000 τόνους, περίπου.
Μάρμαρα
Ο κλάδος του μαρμάρου συνεχίζει να κρατά την ηγετική του θέση στις διεθνείς αγορές χάρις στην ποιότητα και την πλούσια ποικιλία χρωμάτων και τύπων του ελληνικού μαρμάρου, ιδιαίτερα των λευκών και ανοικτόχρωμων.
Δυστυχώς λόγω της διεθνούς κρίσης στον οικοδομικό και κατασκευαστικό τομέα αλλά και της εσωτερικής οικονομικής κρίσης που έχει σημαντικά επηρεάσει τις αγορές μαρμάρου όπως και λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού αλλά και των χρόνιων εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κλάδος αυτός (θέματα περιβάλλοντος, αδειοδοτήσεων, προβλημάτων χωροταξικού σχεδιασμού, εκσυγχρονισμού μεθόδων έρευνας και εκμετάλλευσης, αντιφάσεων και προβλημάτων του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων μαρμάρου κ.ά.), η εκμετάλλευση μαρμάρου με πρωτογενή εξόρυξη ελληνικών ορυκτών πόρων συρρικνώνεται συνεχώς.
Τα λειτουργούντα λατομεία στη χώρα μειώθηκαν το 2009 κάτω από 190 σε αντίθεση με το 2001 όπου λειτουργούσαν 261. Η φετινή παραγωγή σε προϊόντα μαρμάρου εμφανίζεται μειωμένη κατά 30% έναντι του 2008 οδηγώντας πολλές εταιρείες σε περιορισμό δραστηριοτήτων.
Η συνολική παραγωγή μαρμαρικών προϊόντων εκτιμάται ότι ανήλθε σε 950.000 τον. από τους οποίους 300.000 τον. ήταν ογκομάρμαρα τα οποία κατά το ήμισυ εξήχθησαν. Οι συνολικές εξαγωγές του κλάδου κρατήθηκαν στο επίπεδο των 300.000 τον. αξίας 95 εκατ. ευρώ αντιστοίχως.
Ο ΣΜΕ έχει ως μέλος του την εταιρεία Μάρμαρα Διονύσου η οποία δραστηριοποιείται εντός της περιοχής της μαρμαροφόρου ζώνης του Πεντελικού όρους, στα νησιά του Αιγαίου, στη Β. Ελλάδα (Βώλακας Δράμας) όπως και στο εξωτερικό.
Το λατομείο Διονύσου είναι ο μοναδικός προμηθευτής πρώτης ύλης του έργου της αναστύλωσης του Παρθενώνα, διαθέτοντας όγκους μαρμάρου υψηλής ποιότητας και ειδικών διαστάσεων για αυτό το σκοπό.
Από το έτος 1990 λειτουργούν τα μοναδικά στην Ελλάδα υπόγεια λατομεία μαρμάρου. Με την υπόγεια εκμετάλλευση επιτυγχάνεται η αξιοποίηση σε μέγιστο βαθμό του κοιτάσματος της περιοχής και η ελαχιστοποίηση της επίπτωσης στο περιβάλλον. Επίσης στο Διόνυσο λειτουργεί μονάδα επεξεργασίας μαρμάρου από έμπειρους μαρμαροτεχνίτες και τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα που συμβάλουν στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στη μονάδα αυτή υπόκεινται σε πρωτογενή επεξεργασία τα μάρμαρα για την αναστύλωση του Παρθενώνα.
Το μάρμαρο που εξορύσσεται από το λατομείο Βώλακα εξάγεται κύρια στις Ασιατικές αγορές και είναι το δεύτερο λατομείο της εταιρείας στο οποίο λειτουργεί και υπόγεια εκμετάλλευση, αυξάνοντας την αποληψιμότητα του κοιτάσματος.
Μικτά Θειούχα
Στον τομέα αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία μέλος του ΣΜΕ, Ελληνικός Χρυσός στην περιοχή Στρατωνίκης της Χαλκιδικής.
Η παραγωγή μικτών θειούχων από το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών ανήλθε το 2009 σε 231.000 υγρούς τόνους μετάλλευμα έναντι των 272.000 τόνων το 2008. Η διαφορά οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι δόθηκε περισσότερη βαρύτητα στην ανάπτυξη του μεταλλείου και αφετέρου στις δύσκολες γεωτεχνικές συνθήκες στα μέτωπα εξόρυξης. Το ίδιο έτος πωλήθηκαν 37.000 τόνοι συμπυκνώματος ψευδαργύρου και 17.000 τόνοι συμπυκνώματος μολύβδου. Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας για το 2009 εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 44 εκ. €, έναντι 45,8 εκ. € του προηγούμενου χρόνου.
Μεγάλο μέρος των εσόδων της Ελληνικός Χρυσός έχει επανεπενδυθεί στην περιοχή. Έτσι, μέχρι σήμερα η εταιρεία έχει διαθέσει 40 εκατ.ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του μεταλλείου και των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων Στρατωνίου, 15 εκατ.ευρώ σε έργα περιβαλλοντικής αναβάθμισης και 6 εκατ.ευρώ σε έργα υποδομής των χωριών όπου δραστηριοποιείται. Εντός του 2009 ολοκληρώθηκαν τα έργα εκσυγχρονισμού του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών .
Μπεντονίτης
Η συνολική παραγωγή εξορυγμένου ορυκτού στον κλάδο του μπεντονίτη ανέρχεται σε 750.000 τον. σημαντικά μικρότερη της παραγωγής του 2008 λόγω πτώσης της διεθνούς ζήτησης, ιδιαίτερα στον τομέα της χαλυβουργίας. Η χαμηλή ζήτηση, ως είναι φυσικό επηρέασε και την παραγωγή ημικατεργασμένου ROM υλικού όπως και την παραγωγή ενεργοποιημένου μπεντονίτη η οποία ανήλθε σε 550.000 τον. και 850.000 τον. αντίστοιχα.
Η εξόρυξη πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο στα ορυχεία της νήσου Μήλου (S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.) και σε μικρότερες ποσότητες στη νήσο Κίμωλο (ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΙΜΩΛΟΥ Α.Ε.).
Η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. αποτελεί το σημαντικότερο παραγωγό μπεντονίτη στον ελλαδικό χώρο, με κέντρο παραγωγής τα ορυχεία της Μήλου και την περαιτέρω επεξεργασία και φόρτωση του υλικού στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της. Επίσης αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη παραγωγό στην Ευρώπη, καθώς και τη μεγαλύτερη εξαγωγική εταιρία μπεντονίτη στον κόσμο.
Σημαντική προσπάθεια έγινε το 2009 από την εταιρεία για ορθολογική χρήση των κοιτασμάτων και αριστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας με στόχο τη μακροχρόνια βιωσιμότητά τους.
Οι πωλήσεις μπεντονίτη κατευθύνονται στο εξωτερικό καλύπτοντας όλη την ευρωπαϊκή αγορά και σημαντικές αγορές της Αμερικής (ΗΠΑ, Καναδά, Βραζιλία). Άλλες αγορές στις οποίες το προϊόν έχει σημαντική παρουσία είναι εκείνες της Ανατολικής Μεσογείου, της Ρωσίας και φυσικά της Ελλάδας.
Στις παραπάνω αγορές, ο μπεντονίτης βρίσκει ευρεία χρήση στα χυτήρια, στα έργα πολιτικού μηχανικού, στην παραγωγή σιδήρου, στις γεωτρήσεις πετρελαίου, στην παραγωγή προσροφητικών υλικών, στη βιομηχανία χάρτου και σε ειδικές εφαρμογές στη χημική βιομηχανία, τα κεραμικά και την κτηνοτροφία.
Έντονη προσπάθεια γίνεται για περαιτέρω γεωγραφική επέκταση όχι μόνο νέων προϊόντων αλλά και νέων εφαρμογών του μπεντονίτη που προσελκύουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη διεθνή αγορά. Παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι στη γεωργία, στον καθαρισμό υδάτων και τη μείωση της ρύπανσης (π.χ. στα χυτήρια).
Νικέλιο
Κατά το έτος 2009 η Λάρκο παρήγαγε 8.269 τον. νικελίου. Η παραγωγή ήταν μειωμένη σε σχέση με την περσινή χρονιά λόγω της πτώσης των τιμών νικελίου στην παγκόσμια αγορά και της χαμηλής ζήτησης σε ανοξείδωτο χάλυβα, η βιομηχανία του οποίου απορροφά κυρίως το εν λόγω προϊόν. Η μείωση του προγράμματος παραγωγής αποφασίστηκε προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές της εταιρείας.
Κατά το β’ εξάμηνο του 2010 και σύμφωνα με έγκυρους κύκλους εκτιμάται πως θα υπάρξει ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία με αποτέλεσμα να αυξηθεί και η ζήτηση σε νικέλιο.
Κατόπιν τούτου η εταιρεία σήμερα εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο της σταδιακής αύξησης της παραγωγής έτσι ώστε να τεθούν σε πλήρη λειτουργία όλες οι παραγωγικές μονάδες του εργοστασίου καθώς και τα μεταλλεία.
Κατά το έτος 2009 πραγματοποιήθηκε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ώστε η εταιρεία να ανταποκριθεί στις ταμειακές της υποχρεώσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής του έτους 2009, η παραγωγή των Μεταλλείων της Εύβοιας και Αγ. Ιωάννη ανήλθε σε 731.435 και 434.695 τον. νικελιούχου σιδηρομεταλλεύματος αντίστοιχα, ενώ του Μεταλλείου Καστοριάς στους 231.880 τον. Στο Λιγνιτωρυχείο Σερβίων εξορύχθηκαν 164.235 τον. λιγνίτη-ξυλίτη μέρος του οποίου πωλήθηκε στην ΔΕΗ για παραγωγή ρεύματος.
Ολιβίνης
Ο Ολιβίνης είναι άνυδρη πυριτική ένωση Fe** και Mg** με πολλές βιομηχανικές εφαρμογές όπως στους κλάδους των πυριμάχων, των λειαντικών/αποξεστικών, της χαλυβουργίας, της διαχείρισης οξίνων αποβλήτων κ.ά. Αποτελεί ένα από τα πλέον φιλικά υλικά προς το περιβάλλον.
Στο αντικείμενο αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία Ολιβινίτες Μακεδονίας στη περιοχή της Σκούμτσας Γρεβενών όπου πραγματοποιεί εξόρυξη και επεξεργασία.
Περλίτης
Κατά το 2009 η ελληνική παραγωγή στον αδιόγκωτο περλίτη μειώθηκε σημαντικά (15% περίπου) επηρεασμένη από την οικονομική κρίση που έπληξε την οικοδομική δραστηριότητα σε χώρες κλειδιά, όπως η Ισπανία, οι ΗΠΑ, η Γερμανία κλπ, με αντίστοιχη μείωση των πωλήσεων του υλικού.
Η παραγωγή του 2009 σε πρωτογενές υλικό ανήλθε σε 700.000 τον. από τους οποίους παράχθηκαν περίπου 450.000 τον κατεργασμένου υλικού. Η κατανομή των πωλήσεων ανά τομέα τελικών χρήσεων διαμορφώθηκε ως εξής: το 64% κατευθύνθηκε στις οικοδομικές εφαρμογές (δομικά υλικά και επιχρίσματα) το 26% στις γεωργικές χρήσεις και το υπόλοιπο σε άλλες εφαρμογές, όπως κρυογενικές μονώσεις, χυτήρια και ως διηθητικά μέσα.
Στον τομέα αυτό λειτουργούν δύο εταιρείες μέλη του Συνδέσμου η S&B Bιομηχανικά Ορυκτά, που αποτελεί τον σημαντικότερο παραγωγό περλίτη στον ελλαδικό χώρο, με κέντρο παραγωγής στη Μήλο, καθώς και τον μεγαλύτερο προμηθευτή αδιόγκωτου διαβαθμισμένου περλίτη παγκοσμίως και η Περλίτες Αιγαίου, που δραστηριοποιείται στη νησίδα Γυαλί.
Ποζολάνη
Η εγχώρια παραγωγή ποζολάνης εμφάνισε σημαντική μείωση έναντι του 2008 περίπου κατά 25% οφειλόμενη στη μείωση των πωλήσεων τσιμέντου στην εσωτερική αγορά, εξαιτίας της μειωμένης οικοδομικής και κατασκευαστικής δραστηριότητας. Η παραγωγή του 2009 ανήλθε σε 830.000 τον.
Τα ενεργά ορυχεία ποζολάνης βρίσκονται στη Μήλο, την Κίμωλο και στην ευρύτερη περιοχή των Δήμων Μενηϊδος και Αριδαίας του νομού Πέλλας.
Στον κλάδο αυτό δραστηριοποιούνται οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, ΛΑΒΑ, Ιντερμπετόν και ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ.
Χαλαζίας
Τα χαλαζιακά κοιτάσματα βρίσκονται στους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής και εκμεταλλεύονται από την εταιρεία ΜΕΒΙΟΡ Α.Ε. Το 2009 παρήχθησαν και διατέθηκαν συνολικά χαλαζιακά και χαλαζιτικά προϊόντα 14.277 τον. εκ των οποίων 1.389 τον. στο εξωτερικό.
Στην ειδική μονάδα επεξεργασίας συνεχίζουν να αξιοποιούνται τα απορρίμματα των παλαιότερων εκμεταλλεύσεων με τη μέθοδο της υδροτριβής, ενώ λειτουργεί και η μονάδα παραγωγής υπέρλεπτου χαλαζία (superfine quartz) για ειδικές χρήσεις.
Χουντίτης
Το υλικό που διατίθεται στην αγορά είναι μίγμα χουντίτη – υδρομαγνησίτου σε ποσοστό 60% και 40% αντίστοιχα, με κύριες χρήσεις ως πληρωτικό (filler) στα πολυμερή, ως επιβραδυντικό πυρός (flame retarded), ως εκτατικό (extender) του TiO2 στις βιομηχανίες χρωμάτων και ως υλικό επικάλυψης στη χαρτοποιϊα.
Στην παραγωγή ορυκτού χουντίτη δραστηριοποιείται η μοναδική εταιρεία και μέλος του ΣΜΕ, Λευκά Ορυκτά θυγατρική του ομίλου Ankerpoort. Η εταιρεία επεξεργάζεται και παράγει αργό και τελικό προϊόν το μεγαλύτερο μέρος των οποίων εξάγονται.
Η εξόρυξη πρωτογενούς υλικού ανήλθε το 2009 σε 10.000 τον. Η εταιρεία Λευκά Ορυκτά για το έτος 2009 και παρά τη δυσμενή παγκόσμια οικονομική κατάσταση παρουσιάζει μία σταθερότητα στις πωλήσεις επεξεργασμένου προϊόντος σε σχέση με το προηγούμενο έτος 2008 (αύξηση 6,28%). Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας παρουσιάζει μία μικρή μείωση (7,67%) που σχετίζεται με την πίεση που δέχθηκαν οι τιμές των προϊόντων στις διεθνείς αγορές λόγω της οικονομικής κρίσης.
Οι εκτιμήσεις για το 2010 προβλέπουν μία σταθερότητα των πωλήσεων των προϊόντων της εταιρείας στην παγκόσμια αγορά με πιθανή μικρή αύξηση λόγω πιθανών νέων πελατών.
Χρυσός
Οι εταιρείες Ελληνικός Χρυσός και Χρυσωρυχεία Θράκης, μέλη του ΣΜΕ έχουν υποβάλει προς έγκριση συγκεκριμένα σχέδια ανάπτυξης.
Η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός σκοπεύει να υποβάλει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου το οποίο περιλαμβάνει πέραν του μεταλλείου Μαύρων Πετρών την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ολυμπιάδας και των Σκουριών και την ίδρυση μεταλλουργίας στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. Η υλοποίηση αυτού του στόχου εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις της τάξης του 1 δις ευρώ.
Σε πλήρη ανάπτυξη του επενδυτικού σχεδίου θα απασχολούνται συνολικά 1500 εργαζόμενοι επηρεάζοντας σημαντική την απασχολησιμότητα εργαζομένων της ευρύτερης περιοχής. Από αυτή τη δραστηριότητα υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν άλλες 5000 θέσεις εργασίας που θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά προς αυτήν (εργολαβίες, μεταφορές, προμήθειες, υπηρεσίες διάφορες κλπ).
Η Εταιρεία «Χρυσωρυχεία Θράκης» αναπτύσσει το Έργο Χρυσού του Περάματος του Έβρου, 1 εκατ.ουγκιών. Η άμεση προτεινόμενη επένδυση εκτιμάται στο ποσό των 120 εκατ. ευρώ, και σε βάθος δεκαετίας θα επενδυθούν στην περιοχή ακόμη 174 εκατ. ευρώ. Οι άμεσες θέσεις εργασίας ανέρχονται σε 200, και η έμμεση απασχόληση θα ανέλθει σ’ επιπλέον 800 θέσεις εργασίας. Το 70% των κεφαλαίων αυτών θα επενδυθεί στην περιοχή της Θράκης, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει εισροές από την άμεση φορολογία της εταιρείας ύψους πάνω απο 120 εκατ. ευρώ.
Η εταιρεία έχει υποβάλλει, από τον Οκτώβριο του 2009, την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Μελέτη για το συγκεκριμένο έργο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος προς αξιολόγηση και αναμένει την εξέτασή της.
Το Έργο σύμφωνα με μελέτες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου αλλά και του Δημοκρίτειου Οικονομικού Πανεπιστημίου της Θράκης κρίθηκε ως κοινωνικά επωφελές και απολύτως θετικό για την ανάπτυξη της περιοχής και τη βελτίωση της ευημερίας της τοπικής κοινωνίας, σε πλήρη συμβατότητα με το περιβάλλον.
Η μητρική εταιρεία των «Χρυσωρυχείων Θράκης» είναι η Καναδική «Eldorado Gold Corporation» μία σημαντική διεθνής μεταλλευτική εταιρεία με τρία λειτουργούντα μεταλλεία χρυσού στην Κίνα, ένα στην Τουρκία και ένα μεταλλείο σιδηρομεταλλεύματος στη Βραζιλία.
Η εταιρεία πιστεύει ότι το σχέδιο ανάπτυξης του χρυσού στην περιοχή της Θράκης μπορεί να αποτελέσει θεμελιώδη πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης για την περιοχή και ουσιαστικό παράγοντα στήριξης της τοπικής κοινωνίας. Οι τεχνικές μέθοδοι που πρόκειται να εφαρμοστούν στο έργο είναι απόλυτα σύμφωνες με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία την οποία μάλιστα υπερκαλύπτουν σε προδιαγραφές ρύπων.
Παρ΄ όλα αυτά οι εταιρείες μέλη του Συνδέσμου έχουν διατηρήσει στο ακέραιο την παραγωγική τους δυνατότητα, προσβλέποντας άμεσες βελτιώσεις αποτελεσμάτων το 2010 και 2011 όπου εκτιμάται ότι θα επέλθει σημαντική ανάκαμψη στη ζήτηση των πρώτων υλών.
Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων η κατάσταση σε κάθε προϊόν είναι η εξής:
Αλουμίνα–Αλουμίνιο–Βωξίτης
Το 2009 η παραγωγή αυτών των προϊόντων ήταν μειωμένη γιατί η ζήτηση έπεσε κατακόρυφα όπως και οι τιμές πώλησης, λόγω της διεθνούς κρίσης, αναγκάζοντας τις εταιρείες του κλάδου σε περιορισμό παραγωγής.
Σ΄ ότι αφορά τα μεταλλουργικά προϊόντα της Αλουμίνιον καταγράφηκε σημαντική πτώση παραγωγής στο πρωτόχυτο αλουμίνιο, φτάνοντας στο επίπεδο των 129.000 τον., σε αντίθεση με την ένυδρη αλουμίνα που κρατήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα φτάνοντας τους 796.000 τον. Σημαντικό μέρος της παραγωγής των προϊόντων αυτών εξήχθη στις διεθνείς αγορές.
Η εταιρεία και το 2009 απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής παραγωγής βωξίτη, καταναλώνοντας περί τους 1.400.000 τον. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ιδιοκτησιακός όμιλος του Αλουμίνιον της Ελλάδος είναι έτοιμος να λειτουργήσει τη μία μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος δυναμικότητας 354 MW (στάδιο τελικών δοκιμών) ενώ κατασκευάζει και άλλη μία μονάδα δυναμικότητας 444 MW. Και οι δύο βρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας. Για το 2010 εκτιμάται ότι θα αυξηθεί διεθνώς η ζήτηση στα μέταλλα προξενώντας σημαντική αύξηση και στην τιμή τους.
Στον τομέα του βωξίτη όπου δραστηριοποιούνται οι εταιρείες S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Δελφοί Δίστομον και ΕΛΜΙΝ η συνολική παραγωγή του 2009 ανήλθε σε 1.935.000 τον περίπου, μειωμένη κατά 11% έναντι του 2008.
Η εταιρεία S&B Βιομηχανικά Ορυκτά διατηρεί την ηγετική θέση της στην παραγωγή βωξίτη, ενώ η ΕΛΜΙΝ ΑΕ κατέστη πρώτη σε εξαγωγές στις διεθνείς αγορές. Η εταιρεία Δελφοί Δίστομον, δεύτερη σε δυναμικότητα παραγωγής διαθέτει το σύνολο του προϊόντος της στο ΑτΕ.
Ανθρακικό ασβέστιο-τάλκη-δολομίτης
Στον τομέα αυτό δραστηριοποιούνται οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, Μάρμαρα Διονύσου Πεντέλης και Περράκης-Τζιώνας με προϊόντα που διοχετεύονται σε οικοδομικές εργασίες, παραγωγή κονιαμάτων, ζωοτροφές, χρώματα και μελάνια.
Ένας από τους κυριότερους παραγωγούς κονιαμάτων με βάση το ανθρακικό ασβέστιο είναι η εταιρεία Μάρμαρα Διονύσου με παραγωγή 80.000 τον. ετήσια. Τα προϊόντα της μονάδας χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία χρωμάτων, πλαστικών καλωδίων, ασφαλτικών και ζωοτροφών.
Εκτός ΣΜΕ στο ίδιο αντικείμενο δραστηριοποιείται η εταιρεία ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ παράγοντας προϊόντα ανθρακικού ασβεστίου προηγμένης τεχνολογίας όπως λεπτόκοκκα υδρόφιλα και υδρόφοβα προϊόντα από κρυσταλλικό και μικροκρυσταλλικό ανθρακικό ασβέστιο και νανοπροϊόντα πολύ μικρής διαμέτρου.
Συνολικά εκτιμάται ότι η εθνική παραγωγή προϊόντων ανθρακικού ασβεστίου ανέρχεται σε 600.000 τον. ετήσια.
Ασβεστολιθικά αδρανή
Οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, Ιντερμπετόν και τα λατομεία τροφοδοσίας των εργοστασίων του ομίλου Τιτάν, ΑΓΕΤ Ηρακλής, Λατομεία Χάλυψ του ομίλου Italcementi, Lafarge Beton, Μάρμαρα Διονύσου, Λάρκο και τα Ελληνικά Λατομεία παρήγαγαν ασβεστολιθικά προϊόντα είτε ως πρώτη ύλη για την παραγωγή τσιμέντων, είτε ως δομικά υλικά 27 εκ. τον. περίπου, 20% κατώτερη του 2008. Η συνολική παραγωγή για όλη τη χώρα εκτιμάται ότι ανήλθε σε 70 εκ. τον. μειωμένη κατά 20-25% έναντι του 2008.
Η οικονομική κρίση που συνεχίζει να πλήττει τις οικοδομικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες έχει οδηγήσει τον τομέα των αδρανών - δομικών υλικών σε παραγωγική συρρίκνωση.
Οι προβλέψεις για το 2010 συνεχίζουν να είναι άσχημες για το αντικείμενο και οι πιθανές περαιτέρω μειώσεις σε παραγωγή και πωλήσεις πιθανόν να φτάσουν σε ιστορικά χαμηλά.
Αστριοι
Η εταιρεία ΜΕΒΙΟΡ είναι ο μοναδικός φορέας εκμετάλλευσης κοιτασμάτων αστρίων και χαλαζιών στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της εταιρείας ανήκει στην Ολλανδική εταιρεία Ankerpport n.v., θυγατρική του ομίλου SIBELCO.
Οι άστριοι που εκμεταλλεύονται είναι νατριούχοι και η παραγωγή καλύπτει τις ανάγκες της εγχώριας βιομηχανίας ειδών υγιεινής και το σύνολο σχεδόν της υαλουργίας, ενώ οι εξαγωγές κατευθύνονται κυρίως προς Ιταλία, Γερμανία και Τσεχία. Το 2009 παρήχθησαν και διατέθηκαν συνολικά 27.118 τον. αστρίων αισθητά μειωμένοι (25%) έναντι του 2008 λόγω της κρίσης στην κεραμική βιομηχανία.
Η εταιρεία τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στην παραγωγή αστριακών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (πούδρας), συνεχίζοντας παράλληλα την έρευνα και αξιολόγηση νέων μεταλλευτικών περιοχών. Σχετικά με τις μονάδες επεξεργασίας, ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του μηχανολογικού τους εξοπλισμού έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Ατταπουλγίτης
Κατά το έτος 2009 και παρά τη διεθνή οικονομική κρίση οι πωλήσεις τελικών προϊόντων ατταπουλγίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ αυξήθηκαν κατά ποσοστό περίπου 55% με την παραγωγή των λατομείων να ξεπερνά τους 28.000 τον. Κατά τη διάρκεια του έτους δόθηκε μεγάλη έμφαση και επενδύθηκαν πόροι στην κοιτασματολογική έρευνα για ανεύρεση νέων κοιτασμάτων και για χαρακτηρισμό και κατάταξη των ποιοτήτων στα λειτουργούντα μέτωπα των ορυχείων με παράλληλη χαρτογράφηση. Επίσης δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη νέων, καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογιών.
Από την εταιρεία εκτιμάται ότι το 2010 θα είναι αρκετά ευνοϊκό, με αυξημένες πωλήσεις, νέα προϊόντα και επέκταση σε νέες αγορές.
Τα κοιτάσματα ατταπουλγίτη και σαπωνίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ είναι υψηλής ποιότητας, τα μοναδικά στην Ευρώπη και από τα μεγαλύτερα παγκόσμια. Τα καθετοποιημένα προϊόντα της εταιρείας καλύπτουν πολλές βιομηχανικές χρήσεις όπως στη χημική βιομηχανία, στις κατασκευές, στις ζωοτροφές, στα μοριακά φίλτρα, στο ραφινάρισμα λαδιών και λιπαντικών, ως απορροφητικό υλικό σε διάφορες βιομηχανικές χρήσεις και ως βοηθητικά αιωρημάτων.
Γύψος
Η συνολική παραγωγή του κλάδου το 2009 παρουσίασε μείωση της τάξης του 35% λόγω μείωσης της ζήτησης του προϊόντος που προήλθε από την οικοδομική - κατασκευαστική κρίση. Η άσχημη αυτή κατάσταση προβλέπεται να συνεχιστεί και το 2010. Η παραγωγή το 2009 δεν ξεπέρασε τους 580.000 τον. καλύπτοντας κύρια τις ανάγκες της τσιμεντοβιομηχανίας και των μονάδων παραγωγής γυψοσανίδας και γυψοκονιαμάτων.
Τα βασικά παραγωγικά κέντρα του γύψου είναι στην Κρήτη (νομό Λασιθίου περιοχή Σητείας), στην Αμφιλοχία και το Αιτωλικό. Οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν είναι η Ιντερμπετόν του ομίλου Τιτάν και η ΛΑΒΑ του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ στο Αλτσί της Σητείας.
Κίσσηρις
Η παραγωγή εγχώριας ελαφρόπετρας κατά το 2009 έφτασε τους 381.000 τον. σημαντικά μειωμένη έναντι του 2008 λόγω διεθνούς κρίσης που επηρέασε έντονα την οικοδομική δραστηριότητα και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Οι εξαγωγές του υλικού, ως ήταν φυσικό εμφάνισαν πτώση κατά 50% και η ζήτηση στο εσωτερικό της χώρας πτώση κατά 20%. Αναμένεται χαμηλή ζήτηση στο προϊόν και το 2010.
Η κίσσηρις παράγεται εξ ολοκλήρου στο ορυχείο της νησίδος Γυαλί που δραστηριοποιείται η εταιρεία μέλος του ΣΜΕ, ΛΑΒΑ η οποία και παραμένει επί σειρά ετών η πρώτη εξαγωγική εταιρεία ελαφρόπετρας παγκόσμια.
Λευκόλιθος-Μαγνησία-Πυρίμαχες μάζες
Η εταιρεία Ελληνικοί Λευκόλιθοι, η μοναδική παραγωγός λευκολιθικών προϊόντων στη χώρα αποτέλεσε και για το 2009 τη μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση μαγνησίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση.
Το 2009 η εγχώρια παραγωγή λευκολίθου έφτασε τους 326.000 τον. μειωμένη κατά 18% έναντι του 2008, η καυστική μαγνησία τους 57.500 τον. μειωμένη κατά 19% έναντι του προηγούμενου έτους, η δίπυρος μαγνησία τους 22.400 τον. μειωμένη κατά 48% έναντι του 2008 και οι πυρίμαχες μάζες τους 32.000 τον. περίπου ίδιου μεγέθους με το 2008.
Παρά το ότι οι αγορές που απορροφούν τα προϊόντα αυτά παραμένουν διστακτικές σε αύξηση ζήτησης, εκτιμάται ότι το 2010 αυτή θα αυξηθεί, με αντίστοιχη βελτίωση τιμών. Η εταιρεία προγραμματίζει να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της, ιδιαίτερα σε καυστική μαγνησία.
Λιγνίτης
Το 2009 η εγχώρια παραγωγή λιγνίτη παρέμεινε στα ίδια επίπεδα περίπου με αυτήν του 2008 φτάνοντας τους 64 εκ. τον (συμπεριλαμβανομένης και της προμήθειας λιγνίτη εκτός ΔΕΗ).
Σε ό,τι αφορά τη Γενική Διεύθυνση Ορυχείων της ΔΕΗ, η οποία μετέχει στο ΣΜΕ, η παραγωγή λιγνίτη παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 2008, και συγκεκριμένα: Στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο ανήκουν τα Ορυχεία Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο), Νοτίου Πεδίου (Νότιο Πεδίο), Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη (Πεδίο Καρδιάς) και Αμυνταίου (Πεδίο Αμυνταίου) παράχθηκαν 50,3 εκ. τόνοι λιγνίτη, ενώ στο Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης, στο οποίο ανήκει το συγκρότημα Ορυχείων Μεγαλόπολης παράχθηκαν 11,5 εκ. τόνοι λιγνίτη.
Έτσι, η ΔΕΗ συνεχίζει να διατηρεί τις υψηλές θέσεις, που κατέχει, τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των λιγνιτοπαραγωγών χωρών (2η θέση στην Ε.Ε. και 5η παγκόσμια).
Το 2009, αυξήθηκε στο 63% περίπου η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας, έναντι του 58% που ήταν το 2008, με αντίστοιχη μείωση της συμμετοχής του φυσικού αερίου.
Για την καλύτερη αξιοποίηση του λιγνίτη με παράλληλη μείωση των εκλυόμενων ρύπων, η ΔΕΗ προχώρησε στην ανάμειξη ποιοτήτων από τα ήδη λειτουργούντα ορυχεία, με κατάλληλη διασύνδεση μέσω μεταφορικών ταινιών.
Εγκαταστάθηκε και ξεκίνησε η λειτουργία του νέου αποθέτη αγόνων υλικών στο Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη του Πεδίου Καρδιάς με εμφανή βελτίωση της λειτουργικότητας των εκσκαφέων. Ο αποθέτης εντάχθηκε στο νέο κόμβο ταινιόδρομων, στον οποίο έχει ενταχθεί και το 80% του εκσκαπτικού εξοπλισμού, στο πλαίσιο της μετάβασης στο νέο ορυχείο Υψηλάντη (Νοτιοδυτικό Πεδίο).
Ολοκληρώθηκε, το Δεκέμβριο, η επέκταση της αυλής λιγνίτη του ΑΗΣ Αμυνταίου με αποτέλεσμα την αύξηση της χωρητικότητάς της, κατά 150.000 τόνους, περίπου.
Μάρμαρα
Ο κλάδος του μαρμάρου συνεχίζει να κρατά την ηγετική του θέση στις διεθνείς αγορές χάρις στην ποιότητα και την πλούσια ποικιλία χρωμάτων και τύπων του ελληνικού μαρμάρου, ιδιαίτερα των λευκών και ανοικτόχρωμων.
Δυστυχώς λόγω της διεθνούς κρίσης στον οικοδομικό και κατασκευαστικό τομέα αλλά και της εσωτερικής οικονομικής κρίσης που έχει σημαντικά επηρεάσει τις αγορές μαρμάρου όπως και λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού αλλά και των χρόνιων εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κλάδος αυτός (θέματα περιβάλλοντος, αδειοδοτήσεων, προβλημάτων χωροταξικού σχεδιασμού, εκσυγχρονισμού μεθόδων έρευνας και εκμετάλλευσης, αντιφάσεων και προβλημάτων του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων μαρμάρου κ.ά.), η εκμετάλλευση μαρμάρου με πρωτογενή εξόρυξη ελληνικών ορυκτών πόρων συρρικνώνεται συνεχώς.
Τα λειτουργούντα λατομεία στη χώρα μειώθηκαν το 2009 κάτω από 190 σε αντίθεση με το 2001 όπου λειτουργούσαν 261. Η φετινή παραγωγή σε προϊόντα μαρμάρου εμφανίζεται μειωμένη κατά 30% έναντι του 2008 οδηγώντας πολλές εταιρείες σε περιορισμό δραστηριοτήτων.
Η συνολική παραγωγή μαρμαρικών προϊόντων εκτιμάται ότι ανήλθε σε 950.000 τον. από τους οποίους 300.000 τον. ήταν ογκομάρμαρα τα οποία κατά το ήμισυ εξήχθησαν. Οι συνολικές εξαγωγές του κλάδου κρατήθηκαν στο επίπεδο των 300.000 τον. αξίας 95 εκατ. ευρώ αντιστοίχως.
Ο ΣΜΕ έχει ως μέλος του την εταιρεία Μάρμαρα Διονύσου η οποία δραστηριοποιείται εντός της περιοχής της μαρμαροφόρου ζώνης του Πεντελικού όρους, στα νησιά του Αιγαίου, στη Β. Ελλάδα (Βώλακας Δράμας) όπως και στο εξωτερικό.
Το λατομείο Διονύσου είναι ο μοναδικός προμηθευτής πρώτης ύλης του έργου της αναστύλωσης του Παρθενώνα, διαθέτοντας όγκους μαρμάρου υψηλής ποιότητας και ειδικών διαστάσεων για αυτό το σκοπό.
Από το έτος 1990 λειτουργούν τα μοναδικά στην Ελλάδα υπόγεια λατομεία μαρμάρου. Με την υπόγεια εκμετάλλευση επιτυγχάνεται η αξιοποίηση σε μέγιστο βαθμό του κοιτάσματος της περιοχής και η ελαχιστοποίηση της επίπτωσης στο περιβάλλον. Επίσης στο Διόνυσο λειτουργεί μονάδα επεξεργασίας μαρμάρου από έμπειρους μαρμαροτεχνίτες και τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα που συμβάλουν στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στη μονάδα αυτή υπόκεινται σε πρωτογενή επεξεργασία τα μάρμαρα για την αναστύλωση του Παρθενώνα.
Το μάρμαρο που εξορύσσεται από το λατομείο Βώλακα εξάγεται κύρια στις Ασιατικές αγορές και είναι το δεύτερο λατομείο της εταιρείας στο οποίο λειτουργεί και υπόγεια εκμετάλλευση, αυξάνοντας την αποληψιμότητα του κοιτάσματος.
Μικτά Θειούχα
Στον τομέα αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία μέλος του ΣΜΕ, Ελληνικός Χρυσός στην περιοχή Στρατωνίκης της Χαλκιδικής.
Η παραγωγή μικτών θειούχων από το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών ανήλθε το 2009 σε 231.000 υγρούς τόνους μετάλλευμα έναντι των 272.000 τόνων το 2008. Η διαφορά οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι δόθηκε περισσότερη βαρύτητα στην ανάπτυξη του μεταλλείου και αφετέρου στις δύσκολες γεωτεχνικές συνθήκες στα μέτωπα εξόρυξης. Το ίδιο έτος πωλήθηκαν 37.000 τόνοι συμπυκνώματος ψευδαργύρου και 17.000 τόνοι συμπυκνώματος μολύβδου. Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας για το 2009 εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 44 εκ. €, έναντι 45,8 εκ. € του προηγούμενου χρόνου.
Μεγάλο μέρος των εσόδων της Ελληνικός Χρυσός έχει επανεπενδυθεί στην περιοχή. Έτσι, μέχρι σήμερα η εταιρεία έχει διαθέσει 40 εκατ.ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του μεταλλείου και των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων Στρατωνίου, 15 εκατ.ευρώ σε έργα περιβαλλοντικής αναβάθμισης και 6 εκατ.ευρώ σε έργα υποδομής των χωριών όπου δραστηριοποιείται. Εντός του 2009 ολοκληρώθηκαν τα έργα εκσυγχρονισμού του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών .
Μπεντονίτης
Η συνολική παραγωγή εξορυγμένου ορυκτού στον κλάδο του μπεντονίτη ανέρχεται σε 750.000 τον. σημαντικά μικρότερη της παραγωγής του 2008 λόγω πτώσης της διεθνούς ζήτησης, ιδιαίτερα στον τομέα της χαλυβουργίας. Η χαμηλή ζήτηση, ως είναι φυσικό επηρέασε και την παραγωγή ημικατεργασμένου ROM υλικού όπως και την παραγωγή ενεργοποιημένου μπεντονίτη η οποία ανήλθε σε 550.000 τον. και 850.000 τον. αντίστοιχα.
Η εξόρυξη πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο στα ορυχεία της νήσου Μήλου (S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.) και σε μικρότερες ποσότητες στη νήσο Κίμωλο (ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΙΜΩΛΟΥ Α.Ε.).
Η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. αποτελεί το σημαντικότερο παραγωγό μπεντονίτη στον ελλαδικό χώρο, με κέντρο παραγωγής τα ορυχεία της Μήλου και την περαιτέρω επεξεργασία και φόρτωση του υλικού στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της. Επίσης αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη παραγωγό στην Ευρώπη, καθώς και τη μεγαλύτερη εξαγωγική εταιρία μπεντονίτη στον κόσμο.
Σημαντική προσπάθεια έγινε το 2009 από την εταιρεία για ορθολογική χρήση των κοιτασμάτων και αριστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας με στόχο τη μακροχρόνια βιωσιμότητά τους.
Οι πωλήσεις μπεντονίτη κατευθύνονται στο εξωτερικό καλύπτοντας όλη την ευρωπαϊκή αγορά και σημαντικές αγορές της Αμερικής (ΗΠΑ, Καναδά, Βραζιλία). Άλλες αγορές στις οποίες το προϊόν έχει σημαντική παρουσία είναι εκείνες της Ανατολικής Μεσογείου, της Ρωσίας και φυσικά της Ελλάδας.
Στις παραπάνω αγορές, ο μπεντονίτης βρίσκει ευρεία χρήση στα χυτήρια, στα έργα πολιτικού μηχανικού, στην παραγωγή σιδήρου, στις γεωτρήσεις πετρελαίου, στην παραγωγή προσροφητικών υλικών, στη βιομηχανία χάρτου και σε ειδικές εφαρμογές στη χημική βιομηχανία, τα κεραμικά και την κτηνοτροφία.
Έντονη προσπάθεια γίνεται για περαιτέρω γεωγραφική επέκταση όχι μόνο νέων προϊόντων αλλά και νέων εφαρμογών του μπεντονίτη που προσελκύουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη διεθνή αγορά. Παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι στη γεωργία, στον καθαρισμό υδάτων και τη μείωση της ρύπανσης (π.χ. στα χυτήρια).
Νικέλιο
Κατά το έτος 2009 η Λάρκο παρήγαγε 8.269 τον. νικελίου. Η παραγωγή ήταν μειωμένη σε σχέση με την περσινή χρονιά λόγω της πτώσης των τιμών νικελίου στην παγκόσμια αγορά και της χαμηλής ζήτησης σε ανοξείδωτο χάλυβα, η βιομηχανία του οποίου απορροφά κυρίως το εν λόγω προϊόν. Η μείωση του προγράμματος παραγωγής αποφασίστηκε προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές της εταιρείας.
Κατά το β’ εξάμηνο του 2010 και σύμφωνα με έγκυρους κύκλους εκτιμάται πως θα υπάρξει ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία με αποτέλεσμα να αυξηθεί και η ζήτηση σε νικέλιο.
Κατόπιν τούτου η εταιρεία σήμερα εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο της σταδιακής αύξησης της παραγωγής έτσι ώστε να τεθούν σε πλήρη λειτουργία όλες οι παραγωγικές μονάδες του εργοστασίου καθώς και τα μεταλλεία.
Κατά το έτος 2009 πραγματοποιήθηκε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ώστε η εταιρεία να ανταποκριθεί στις ταμειακές της υποχρεώσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής του έτους 2009, η παραγωγή των Μεταλλείων της Εύβοιας και Αγ. Ιωάννη ανήλθε σε 731.435 και 434.695 τον. νικελιούχου σιδηρομεταλλεύματος αντίστοιχα, ενώ του Μεταλλείου Καστοριάς στους 231.880 τον. Στο Λιγνιτωρυχείο Σερβίων εξορύχθηκαν 164.235 τον. λιγνίτη-ξυλίτη μέρος του οποίου πωλήθηκε στην ΔΕΗ για παραγωγή ρεύματος.
Ολιβίνης
Ο Ολιβίνης είναι άνυδρη πυριτική ένωση Fe** και Mg** με πολλές βιομηχανικές εφαρμογές όπως στους κλάδους των πυριμάχων, των λειαντικών/αποξεστικών, της χαλυβουργίας, της διαχείρισης οξίνων αποβλήτων κ.ά. Αποτελεί ένα από τα πλέον φιλικά υλικά προς το περιβάλλον.
Στο αντικείμενο αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία Ολιβινίτες Μακεδονίας στη περιοχή της Σκούμτσας Γρεβενών όπου πραγματοποιεί εξόρυξη και επεξεργασία.
Περλίτης
Κατά το 2009 η ελληνική παραγωγή στον αδιόγκωτο περλίτη μειώθηκε σημαντικά (15% περίπου) επηρεασμένη από την οικονομική κρίση που έπληξε την οικοδομική δραστηριότητα σε χώρες κλειδιά, όπως η Ισπανία, οι ΗΠΑ, η Γερμανία κλπ, με αντίστοιχη μείωση των πωλήσεων του υλικού.
Η παραγωγή του 2009 σε πρωτογενές υλικό ανήλθε σε 700.000 τον. από τους οποίους παράχθηκαν περίπου 450.000 τον κατεργασμένου υλικού. Η κατανομή των πωλήσεων ανά τομέα τελικών χρήσεων διαμορφώθηκε ως εξής: το 64% κατευθύνθηκε στις οικοδομικές εφαρμογές (δομικά υλικά και επιχρίσματα) το 26% στις γεωργικές χρήσεις και το υπόλοιπο σε άλλες εφαρμογές, όπως κρυογενικές μονώσεις, χυτήρια και ως διηθητικά μέσα.
Στον τομέα αυτό λειτουργούν δύο εταιρείες μέλη του Συνδέσμου η S&B Bιομηχανικά Ορυκτά, που αποτελεί τον σημαντικότερο παραγωγό περλίτη στον ελλαδικό χώρο, με κέντρο παραγωγής στη Μήλο, καθώς και τον μεγαλύτερο προμηθευτή αδιόγκωτου διαβαθμισμένου περλίτη παγκοσμίως και η Περλίτες Αιγαίου, που δραστηριοποιείται στη νησίδα Γυαλί.
Ποζολάνη
Η εγχώρια παραγωγή ποζολάνης εμφάνισε σημαντική μείωση έναντι του 2008 περίπου κατά 25% οφειλόμενη στη μείωση των πωλήσεων τσιμέντου στην εσωτερική αγορά, εξαιτίας της μειωμένης οικοδομικής και κατασκευαστικής δραστηριότητας. Η παραγωγή του 2009 ανήλθε σε 830.000 τον.
Τα ενεργά ορυχεία ποζολάνης βρίσκονται στη Μήλο, την Κίμωλο και στην ευρύτερη περιοχή των Δήμων Μενηϊδος και Αριδαίας του νομού Πέλλας.
Στον κλάδο αυτό δραστηριοποιούνται οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ, ΛΑΒΑ, Ιντερμπετόν και ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ.
Χαλαζίας
Τα χαλαζιακά κοιτάσματα βρίσκονται στους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής και εκμεταλλεύονται από την εταιρεία ΜΕΒΙΟΡ Α.Ε. Το 2009 παρήχθησαν και διατέθηκαν συνολικά χαλαζιακά και χαλαζιτικά προϊόντα 14.277 τον. εκ των οποίων 1.389 τον. στο εξωτερικό.
Στην ειδική μονάδα επεξεργασίας συνεχίζουν να αξιοποιούνται τα απορρίμματα των παλαιότερων εκμεταλλεύσεων με τη μέθοδο της υδροτριβής, ενώ λειτουργεί και η μονάδα παραγωγής υπέρλεπτου χαλαζία (superfine quartz) για ειδικές χρήσεις.
Χουντίτης
Το υλικό που διατίθεται στην αγορά είναι μίγμα χουντίτη – υδρομαγνησίτου σε ποσοστό 60% και 40% αντίστοιχα, με κύριες χρήσεις ως πληρωτικό (filler) στα πολυμερή, ως επιβραδυντικό πυρός (flame retarded), ως εκτατικό (extender) του TiO2 στις βιομηχανίες χρωμάτων και ως υλικό επικάλυψης στη χαρτοποιϊα.
Στην παραγωγή ορυκτού χουντίτη δραστηριοποιείται η μοναδική εταιρεία και μέλος του ΣΜΕ, Λευκά Ορυκτά θυγατρική του ομίλου Ankerpoort. Η εταιρεία επεξεργάζεται και παράγει αργό και τελικό προϊόν το μεγαλύτερο μέρος των οποίων εξάγονται.
Η εξόρυξη πρωτογενούς υλικού ανήλθε το 2009 σε 10.000 τον. Η εταιρεία Λευκά Ορυκτά για το έτος 2009 και παρά τη δυσμενή παγκόσμια οικονομική κατάσταση παρουσιάζει μία σταθερότητα στις πωλήσεις επεξεργασμένου προϊόντος σε σχέση με το προηγούμενο έτος 2008 (αύξηση 6,28%). Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας παρουσιάζει μία μικρή μείωση (7,67%) που σχετίζεται με την πίεση που δέχθηκαν οι τιμές των προϊόντων στις διεθνείς αγορές λόγω της οικονομικής κρίσης.
Οι εκτιμήσεις για το 2010 προβλέπουν μία σταθερότητα των πωλήσεων των προϊόντων της εταιρείας στην παγκόσμια αγορά με πιθανή μικρή αύξηση λόγω πιθανών νέων πελατών.
Χρυσός
Οι εταιρείες Ελληνικός Χρυσός και Χρυσωρυχεία Θράκης, μέλη του ΣΜΕ έχουν υποβάλει προς έγκριση συγκεκριμένα σχέδια ανάπτυξης.
Η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός σκοπεύει να υποβάλει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου το οποίο περιλαμβάνει πέραν του μεταλλείου Μαύρων Πετρών την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ολυμπιάδας και των Σκουριών και την ίδρυση μεταλλουργίας στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. Η υλοποίηση αυτού του στόχου εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις της τάξης του 1 δις ευρώ.
Σε πλήρη ανάπτυξη του επενδυτικού σχεδίου θα απασχολούνται συνολικά 1500 εργαζόμενοι επηρεάζοντας σημαντική την απασχολησιμότητα εργαζομένων της ευρύτερης περιοχής. Από αυτή τη δραστηριότητα υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν άλλες 5000 θέσεις εργασίας που θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά προς αυτήν (εργολαβίες, μεταφορές, προμήθειες, υπηρεσίες διάφορες κλπ).
Η Εταιρεία «Χρυσωρυχεία Θράκης» αναπτύσσει το Έργο Χρυσού του Περάματος του Έβρου, 1 εκατ.ουγκιών. Η άμεση προτεινόμενη επένδυση εκτιμάται στο ποσό των 120 εκατ. ευρώ, και σε βάθος δεκαετίας θα επενδυθούν στην περιοχή ακόμη 174 εκατ. ευρώ. Οι άμεσες θέσεις εργασίας ανέρχονται σε 200, και η έμμεση απασχόληση θα ανέλθει σ’ επιπλέον 800 θέσεις εργασίας. Το 70% των κεφαλαίων αυτών θα επενδυθεί στην περιοχή της Θράκης, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει εισροές από την άμεση φορολογία της εταιρείας ύψους πάνω απο 120 εκατ. ευρώ.
Η εταιρεία έχει υποβάλλει, από τον Οκτώβριο του 2009, την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Μελέτη για το συγκεκριμένο έργο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος προς αξιολόγηση και αναμένει την εξέτασή της.
Το Έργο σύμφωνα με μελέτες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου αλλά και του Δημοκρίτειου Οικονομικού Πανεπιστημίου της Θράκης κρίθηκε ως κοινωνικά επωφελές και απολύτως θετικό για την ανάπτυξη της περιοχής και τη βελτίωση της ευημερίας της τοπικής κοινωνίας, σε πλήρη συμβατότητα με το περιβάλλον.
Η μητρική εταιρεία των «Χρυσωρυχείων Θράκης» είναι η Καναδική «Eldorado Gold Corporation» μία σημαντική διεθνής μεταλλευτική εταιρεία με τρία λειτουργούντα μεταλλεία χρυσού στην Κίνα, ένα στην Τουρκία και ένα μεταλλείο σιδηρομεταλλεύματος στη Βραζιλία.
Η εταιρεία πιστεύει ότι το σχέδιο ανάπτυξης του χρυσού στην περιοχή της Θράκης μπορεί να αποτελέσει θεμελιώδη πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης για την περιοχή και ουσιαστικό παράγοντα στήριξης της τοπικής κοινωνίας. Οι τεχνικές μέθοδοι που πρόκειται να εφαρμοστούν στο έργο είναι απόλυτα σύμφωνες με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία την οποία μάλιστα υπερκαλύπτουν σε προδιαγραφές ρύπων.
