Το «τέλος εποχής» για την παραδοσιακή εκδοχή του επαγγέλματος του μηχανικού στην Ελλάδα, τουλάχιστον στα επόμενα χρόνια, σηματοδότησε η οικονομική κρίση: η συνεχής και αυξανόμενη ανεργία των νέων επιστημόνων, η αδυναμία καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών τους και η κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας επιτάσσουν πλέον στροφή σε μια νέα αντίληψη, όπου η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας είναι βασικό ζητούμενο.
Τα κονδύλια της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 εκτιμάται ότι μπορούν να υποστηρίξουν τη μετάβαση των μηχανικών στη νέα εποχή, με βελτίωση των δεικτών επιχειρηματικότητας και απασχολησιμότητας, αν και προκειμένου αυτό να γίνει πράξη επιβάλλεται να διασφαλιστούν μια σειρά από προϋποθέσεις, όπως: η εξασφάλιση από την πολιτεία των αναγκαίων συνθηκών και του κατάλληλου θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου, η προσαρμογή του ρόλου του ΤΕΕ σε οργανωτικό και επιχειρησιακό επίπεδο στη διασφάλιση γνώσης και την ανάδειξη της ανταγωνιστικής θέσης του μηχανικού, η ανάπτυξη του μοντέλου του τριπλού έλικα (πανεπιστήμια-ερευνητικά κέντρα-επιχειρήσεις) και η ενσωμάτωση της διάστασης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομικότητας στα προγράμματα σπουδών των πολυτεχνικών σχολών.
Τα παραπάνω επισήμαναν οι μηχανικοί Νικόλαος Ζαχαρής και Ιωάννης Τσιτσόπουλος, παρουσιάζοντας -σε εκδήλωση του ΤΕΕ/ΤΚΜ- τα συμπεράσματα ομάδας εργασίας, που συγκρότησε το Τμήμα, προκειμένου να διερευνήσει τις δυνατότητες διεύρυνσης του επαγγελματικού αντικειμένου του μηχανικού για την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της απασχολησιμότητας, μέσω της αξιοποίησης των πόρων της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Η μελέτη υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Νέοι επιστήμονες: Απασχόληση και Τοπική Ανάπτυξη», που υλοποιείται από την Αναπτυξιακή Σύμπραξη με διακριτικό τίτλο «ΕΠΙΘΕΣΗ», στην οποία συμμετέχει το ΤΕΕ/ΤΚΜ.
Απευθύνοντας χαιρετισμό στην εκδήλωση, με τίτλο «Οι μηχανικοί επιχειρούν», ο πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, εξέφρασε την ελπίδα οι παρουσιάσεις που έγιναν ν΄ αποτελέσουν την αφετηρία να προσπαθήσουν να καινοτομήσουν οι μηχανικοί. «Δυστυχώς, το κλασικό επάγγελμα του μηχανικού για τα επόμενα χρόνια έχει πεθάνει. Είναι μία ευκαιρία, οι νέοι συνάδελφοι, μέσα από τη κρίση, να αναπτύξουν τις δεξιότητες που έχουν, να κάνουν κάτι πιο παραγωγικό, τόσο για τους εαυτούς τους όσο και για τη πατρίδα. Εμείς, ως ΤΕΕ, προσπαθούμε μέσα από εκδηλώσεις, ημερίδες και σεμινάρια να βοηθήσουμε σε αυτές τις ανησυχίες που έχουν ώστε να βρουν διεξόδους», είπε και προανήγγειλε νέες πρωτοβουλίες του ΤΕΕ/ΤΚΜ το επόμενο εξάμηνο.
Συμπεράσματα της ομάδας εργασίας
Σύμφωνα με τους κυρίους Ζαχαρή και Τσιτσόπουλο, που παρουσίασαν το πόνημα της ομάδας εργασίας του ΤΕΕ/ΤΚΜ, σε μια περίοδο κατά την οποία οι αιτήσεις για συνταξιοδότηση μηχανικών αυξάνονται λόγω της κρίση, όπως κι εκείνες που αφορούν σε διακοπή δραστηριότητας λόγω μετάβασης στο εξωτερικό ή παύσης των εργασιών, η επιχειρηματικότητα και η στροφή σε νέους κλάδους είναι βασικό ζητούμενο.
Προς την ίδια κατεύθυνση δείχνουν ακόμη η συνεχής πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας από το 2010 μέχρι σήμερα (που σύμφωνα με εκτιμήσεις έχει ευτυχώς περιοριστεί στο 10% από 15-20%), η βαθειά κρίση στην αγορά ακινήτων αλλά και η καθυστέρηση στην έναρξη των μεγάλων οδικών έργων λόγω προβλημάτων με την ΕΕ αλλά και τη χρηματοδότησή τους από το τραπεζικό σύστημα.
«Αγκάθι» για τον κλάδο αποτελεί ακόμη η αδυναμία χρηματοδότησης των μηχανικών τόσο από το τραπεζικό σύστημα (ακόμη και από την ‘τράπεζα των μηχανικών’, την Τράπεζα Αττικής) με ορθή αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων του ΕΣΠΑ 2007-2013, όσο και από προγράμματα ενίσχυσης επιχειρηματικότητας του ΕΣΠΑ, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (π.χ. Εξωστρέφεια, Ενίσχυση μέσω ΠΕΠ/ΕΣΠΑ 2007-2013).
Τομείς με προοπτική
Σύμφωνα με τους δύο ομιλητές, τα νέα επαγγέλματα αλλά και νέοι τομείς παραγωγικής δραστηριότητας στις οποίες ήδη αναπτύσσουν και μπορούν να αναπτύξουν καινοτομική δραστηριότητα οι μηχανικοί όπως είναι μεταξύ άλλων: η παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια, η σύγχρονη αγροτική παραγωγή, η πράσινη επιχειρηματική βιομηχανική παραγωγή, η περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων, η πράσινη τουριστική δραστηριότητα και οι νέες μέθοδοι παραγωγής και κατασκευής κτηρίων προσαρμοσμένων στην επίτευξη υψηλού ενεργειακού αποθέματος και περιβαλλοντικού αποτυπώματος (π.χ. βιοκλιματικά κτήρια, κατασκευή έξυπνων ενεργειακών σπιτιών).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων δραστηριοτήτων είναι το πρόγραμμα της Νέας Καινοτομικής Επιχειρηματικότητας όπου ποσοστό 20% των επιχειρήσεων είναι ιδιοκτησίας μηχανικών που δραστηριοποιούνται σε ζητήματα τεχνολογίας/πληροφορικής, έρευνας ανάπτυξης και εφαρμογών στους τομείς υγείας, μεταφορών και υλικών (ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ, επεξεργασμένα στατιστικά στοιχεία).
Η ομάδα προτείνει δε, συγκεκριμένα έργα και δράσεις, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν κατά τη νέα προγραμματική περίοδο, ώστε να δώσουν «σάρκα και οστά» στην επωφελή τόσο για τον κλάδο, όσο και για την περιφερειακή και εθνική οικονομία ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας των μηχανικών.
Στρογγυλό τραπέζι
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με στρογγυλό τραπέζι και συζήτηση, που διεύθυνε το μέλος της ΔΕ του ΤΕΕ/ΤΚΜ Δημήτρης Μήτρου, αναφορικά με τα σημερινά δεδομένα αλλά και το μέλλον του επαγγέλματος του μηχανικού. Ο κ. Μήτρου μίλησε για τη δραστηριοποίηση του Τμήματος τα τελευταία χρόνια με στόχο την επιχειρηματικότητα των μηχανικών και τη διεύρυνση του επαγγελματικού τους αντικειμένου και απάντησε σε ερωτήσεις για τη δράση του ΤΕΕ. Ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Μελετητών, Γεράσιμος Καμπίτσης, στάθηκε ιδιαίτερα στη παρουσίαση της μελέτης για το επάγγελμα του μηχανικού, χαρακτηρίζοντάς το «σημαντικό εργαλείο». Ο πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Βασίλης Γρηγοριάδης τόνισε ότι η επόμενη γενιά των μηχανικών θα στηρίζεται στην ειδικότητα και την εξειδίκευση. Κάλεσε τους μηχανικούς να μάθουν κάτι πάρα πολύ καλά, καθώς αυτό μπορεί να τους εξασφαλίσει μικρότερο πελατολόγιο, αλλά και λιγότερο ανταγωνισμό. «Κρατήστε μία επαγγελματική αξιοπρέπεια. Δεν μπορεί οι μηχανικοί να ανταγωνίζονται για την τιμή και όχι για την ποιότητα ενός έργου», κατέληξε.
O εκπρόσωπος του Συλλόγου Αγρονόμων – Τοπογράφων Μηχανικών, Λευτέρης Καραγκιόζης, είπε πως αν το ΤΕΕ καταφέρει να γίνει ενδιάμεσος διαχειριστικός φορέας τότε θα συγκεντρώσει γύρω του πολλούς μηχανικούς. Από τη πλευρά του o εκπρόσωπος του Συνδέσμου Εργοληπτών Φώτης Κουβουκλιώτης υπογράμμισε ότι το επάγγελμα του μηχανικού απαιτεί συνεχή γνώση. Τέλος, ο γγ του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης, Γιάννης Δημογιάννης, πρότεινε οι μηχανικοί να θέσουν δικούς τους κανόνες προκειμένου να προστατεύσουν το επάγγελμα τους και να συσπειρωθούν γύρω από το ΤΕΕ, το οποίο θα θέσουν σε νέες βάσεις.
