Ποιες οι επιπτώσεις στη χώρα μας σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο, πώς διαμορφώνονται οι νέες ισορροπίες στην ενεργειακή σκακιέρα της ευρύτερης περιοχής.
Απλή επιβεβαίωση στο χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου αποτελεί για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ η απόφαση του Βούλγαρου πρωθυπουργού να ανακοινώσει την αποχώρηση της γειτονικής χώρας από το φιλόδοξο ενεργειακό project, για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, αγνοώντας επιδεικτικά τις δεσμεύσεις προς τη Ρωσία και την Ελλάδα, όσο και (εμμέσως) τις παραινέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την τήρηση των συμφωνηθέντων.
Η επιχειρηματολογία του περί των περιβαλλοντικών κινδύνων του έργου και της περιορισμένης οικονομικής απόδοσής του μολονότι εν πολλοίς ανταποκρίνεται σε πραγματικά δεδομένα για τη συμμετοχή της Βουλγαρίας στο έργο (σπίρτα να πουλάμε, σε έναν χρόνο θα συγκεντρώσουμε τα 35 εκ. ευρώ των τελών διέλευσης, σχολίαζε στη Voria.gr, Βούλγαρος διπλωμάτης), επί της ουσίας δεν είναι παρά ο δικαιολογητικός μανδύας, που έρχεται να καλύψει μια διελκυστίνδα παλινωδιών με ήξεις - αφήξεις, που ξεκίνησε σχεδόν με την ανάληψη των κυβερνητικών καθηκόντων από την κεντροδεξιά βουλγαρική κυβέρνηση.
Γνωστός για τα φιλοαμερικανικά του αισθήματα ο Μπόικο Μπορίσωφ στις πρώτες αποφάσεις που έλαβε ήταν το «πάγωμα», για ένα ικανό χρονικό διάστημα, όλων των μεγάλων ενεργειακών σχεδίων, που είχε εκπονήσει η σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας, με το σκεπτικό ότι πρέπει να μελετηθούν από την αρχή, ως προς την οικονομική τους σκοπιμότητα.
Όλως… τυχαίως, τόσο ο πυρηνικός σταθμός Μπέλενε όσο και οι αγωγοί φυσικού αερίου South Stream και πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη αποτελούν ενεργειακά project διεθνούς εμβέλειας, που είχαν συμφωνηθεί με τη Ρωσία του Βλάντιμιρ Πούτιν, η οποία εξακολουθεί και αναζητά έναν νέο ρόλο επιρροής στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα, με αιχμή την ενέργεια.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
Εκτός από τα ρωσικά στρατηγικά σχέδια, που αποδυναμώνονται από την εξέλιξη αυτή, πλήγμα δέχονται και οι ελληνικές επιδιώξεις για ενίσχυση του ρόλου της χώρας, μέσω ανάδειξής της σε ενεργειακό κόμβο, στο ταξίδι των ενεργειακών πόρων των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών και της ίδιας της Ρωσίας, προς τις αγορές της Δύσης.
Όπως εξηγεί στη Voria.gr πηγή του πετρελαϊκού χώρου, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της, η Ελλάδα, με την διαφαινόμενη οριστική εγκατάλειψη του σχεδίου για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, υφίσταται μια σαφή υποβάθμιση στο διεθνή ενεργειακό χάρτη, ενώ παράλληλα χάνει και τη δυνατότητα να θωρακιστεί –διότι κανείς δεν θα επιθυμούσε διασάλευση της σταθερότητας και της ειρήνης σε μια χώρα διέλευσης πετρελαίου- έναντι μελλοντικών κρίσεων, για παράδειγμα, με τη γειτονική Τουρκία. Η τελευταία, εξάλλου, φαίνεται πως βγαίνει διπλά ωφελημένη, καθώς κερδίζει έδαφος η πρότασή της να δημιουργηθεί ο αγωγός Σαμσούντα – Τσεϊχάν (αν και είναι μεγαλύτερος και πιο ακριβός από τον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη), για τον οποίο πριν περίπου ένα δίμηνο υπήρξε ταύτιση απόψεων και μια προ-συμφωνία μεταξύ του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ταγίπ Ερντογάν.
Εκτός από τις γεωστρατηγικές απώλειες για τη χώρα μας, ωστόσο, επιπτώσεις από την τελευταία εξέλιξη καταγράφονται και σε αυστηρώς οικονομικό επίπεδο. Από την κατασκευή του αγωγού η Ελλάδα ανέμενε τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη υποδομών (προβλέπεται από το σχέδιο η κατασκευή σταθμών μεταφόρτωσης πετρελαίου στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης, σταθμοί άντλησης, συγκροτήματα δεξαμενών πετρελαίου και λοιπή υποδομή), αλλά και την άμεση οικονομική ενίσχυση του Έβρου. Στον ακριτικό νομό θα κατέληγαν τα αρχικώς 35 εκ. ευρώ και αργότερα 50 εκ. ευρώ ετησίως, που θα ελάμβανε η χώρα ως τέλη διέλευσης. Επιπλέον, δυνητικά η Ελλάδα θα μπορούσε να εξασφαλίσει, για ίδιες ανάγκες, την προμήθεια πετρελαίου σε πιο προνομιακές τιμές, ως πρόσθετο αντιστάθμισμα για τη διευκόλυνση που θα παρείχε, ως χώρα διαμετακόμισης πετρελαίου.
Ικανοποίηση στις περιβαλλοντικές οργανώσεις
Για εκείνους που αντιδρούσαν στο project, ωστόσο, και κυρίως τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και ορισμένους κατοίκους του Έβρου, η ματαίωση του αγωγού είναι θετική εξέλιξη, καθώς θεωρούν ότι το σχέδιο παρουσιάζει σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η λειτουργία του αγωγού, όπως ανέφεραν, θα έφερνε στο Αιγαίο τάνκερ μεγάλης χωρητικότητας (περί των 250.000-300.000 τόνων τα λεγόμενα VLCC), τα οποία σήμερα δεν πλέουν στις ελληνικές θάλασσες και ως εκ τούτου κι ο κίνδυνος μιας περιβαλλοντικής καταστροφής με ανυπολόγιστες συνέπειες στο οικοσύστημα και τον τουρισμό των ελληνικών νησιών θα ήταν μεγαλύτερος. Μέχρι τώρα τα τάνκερ που διέρχονται από τα Στενά του Βοσπόρου προς το Αιγαίο και από εκεί προς τις ξένες αγορές είναι μέγιστης χωρητικότητας 150.000 τόνων (τα λεγόμενα suez max), αφού η διέλευση μεγαλύτερων πλοίων από τα στενά στα Δαρδανέλλια είναι αδύνατη.
Η Ρωσική αντίδραση
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι Ρώσοι δύσκολα θα αφήσουν να περάσει χωρίς απάντηση η διπλή απόρριψη (σ. σ. ματαιώνεται όπως όλα δείχνουν και ο πυρηνικός σταθμός Μπέλενε, τον οποίο θα κατασκεύαζε ρωσική εταιρεία) που δέχθηκαν από τη Βουλγαρία. Παρατηρητές της αγοράς θυμίζουν με νόημα την περιπέτεια της Ουκρανίας, που έκανε μια… παρένθεση με την πορτοκαλί επανάσταση και τη στροφή προς τις ΗΠΑ, αλλά πλέον επέστρεψε σε φιλορωσική κυβέρνηση η οποία ανταμείφθηκε με νέα συμφωνία προμήθειας αερίου σε προνομιακές τιμές και προβλέπουν ότι η επόμενη κυβέρνηση και στη Βουλγαρία θα διάκειται φιλικά προς τη Ρωσία…
Οπότε, όπως τονίζουν, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει αναβίωση του project σε μελλοντικό χρόνο. Είναι, εξάλλου, κάτι περισσότερο από προφανές ότι η περίπτωση του ανταγωνιστικού Σαμσούντα – Τσεϊχάν αποτελεί αναγκαίο κακό για τη Ρωσία, η οποία καθόλου δεν θα ήθελε να εξαρτάται από την επίσης, παραδοσιακά τουλάχιστον, φιλοαμερικανική Τουρκία, για τα ενεργειακά της σχέδια. Όλα αυτά, βέβαια, έχουν ως αφετηρία ότι οι εξελίξεις που θα μεσολαβήσουν στο επόμενο διάστημα δεν θα καταστήσουν αχρείαστο τον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.
Η επιχειρηματολογία του περί των περιβαλλοντικών κινδύνων του έργου και της περιορισμένης οικονομικής απόδοσής του μολονότι εν πολλοίς ανταποκρίνεται σε πραγματικά δεδομένα για τη συμμετοχή της Βουλγαρίας στο έργο (σπίρτα να πουλάμε, σε έναν χρόνο θα συγκεντρώσουμε τα 35 εκ. ευρώ των τελών διέλευσης, σχολίαζε στη Voria.gr, Βούλγαρος διπλωμάτης), επί της ουσίας δεν είναι παρά ο δικαιολογητικός μανδύας, που έρχεται να καλύψει μια διελκυστίνδα παλινωδιών με ήξεις - αφήξεις, που ξεκίνησε σχεδόν με την ανάληψη των κυβερνητικών καθηκόντων από την κεντροδεξιά βουλγαρική κυβέρνηση.
Γνωστός για τα φιλοαμερικανικά του αισθήματα ο Μπόικο Μπορίσωφ στις πρώτες αποφάσεις που έλαβε ήταν το «πάγωμα», για ένα ικανό χρονικό διάστημα, όλων των μεγάλων ενεργειακών σχεδίων, που είχε εκπονήσει η σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας, με το σκεπτικό ότι πρέπει να μελετηθούν από την αρχή, ως προς την οικονομική τους σκοπιμότητα.
Όλως… τυχαίως, τόσο ο πυρηνικός σταθμός Μπέλενε όσο και οι αγωγοί φυσικού αερίου South Stream και πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη αποτελούν ενεργειακά project διεθνούς εμβέλειας, που είχαν συμφωνηθεί με τη Ρωσία του Βλάντιμιρ Πούτιν, η οποία εξακολουθεί και αναζητά έναν νέο ρόλο επιρροής στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα, με αιχμή την ενέργεια.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
Εκτός από τα ρωσικά στρατηγικά σχέδια, που αποδυναμώνονται από την εξέλιξη αυτή, πλήγμα δέχονται και οι ελληνικές επιδιώξεις για ενίσχυση του ρόλου της χώρας, μέσω ανάδειξής της σε ενεργειακό κόμβο, στο ταξίδι των ενεργειακών πόρων των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών και της ίδιας της Ρωσίας, προς τις αγορές της Δύσης.
Όπως εξηγεί στη Voria.gr πηγή του πετρελαϊκού χώρου, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της, η Ελλάδα, με την διαφαινόμενη οριστική εγκατάλειψη του σχεδίου για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, υφίσταται μια σαφή υποβάθμιση στο διεθνή ενεργειακό χάρτη, ενώ παράλληλα χάνει και τη δυνατότητα να θωρακιστεί –διότι κανείς δεν θα επιθυμούσε διασάλευση της σταθερότητας και της ειρήνης σε μια χώρα διέλευσης πετρελαίου- έναντι μελλοντικών κρίσεων, για παράδειγμα, με τη γειτονική Τουρκία. Η τελευταία, εξάλλου, φαίνεται πως βγαίνει διπλά ωφελημένη, καθώς κερδίζει έδαφος η πρότασή της να δημιουργηθεί ο αγωγός Σαμσούντα – Τσεϊχάν (αν και είναι μεγαλύτερος και πιο ακριβός από τον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη), για τον οποίο πριν περίπου ένα δίμηνο υπήρξε ταύτιση απόψεων και μια προ-συμφωνία μεταξύ του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ταγίπ Ερντογάν.
Εκτός από τις γεωστρατηγικές απώλειες για τη χώρα μας, ωστόσο, επιπτώσεις από την τελευταία εξέλιξη καταγράφονται και σε αυστηρώς οικονομικό επίπεδο. Από την κατασκευή του αγωγού η Ελλάδα ανέμενε τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη υποδομών (προβλέπεται από το σχέδιο η κατασκευή σταθμών μεταφόρτωσης πετρελαίου στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης, σταθμοί άντλησης, συγκροτήματα δεξαμενών πετρελαίου και λοιπή υποδομή), αλλά και την άμεση οικονομική ενίσχυση του Έβρου. Στον ακριτικό νομό θα κατέληγαν τα αρχικώς 35 εκ. ευρώ και αργότερα 50 εκ. ευρώ ετησίως, που θα ελάμβανε η χώρα ως τέλη διέλευσης. Επιπλέον, δυνητικά η Ελλάδα θα μπορούσε να εξασφαλίσει, για ίδιες ανάγκες, την προμήθεια πετρελαίου σε πιο προνομιακές τιμές, ως πρόσθετο αντιστάθμισμα για τη διευκόλυνση που θα παρείχε, ως χώρα διαμετακόμισης πετρελαίου.
Ικανοποίηση στις περιβαλλοντικές οργανώσεις
Για εκείνους που αντιδρούσαν στο project, ωστόσο, και κυρίως τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και ορισμένους κατοίκους του Έβρου, η ματαίωση του αγωγού είναι θετική εξέλιξη, καθώς θεωρούν ότι το σχέδιο παρουσιάζει σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η λειτουργία του αγωγού, όπως ανέφεραν, θα έφερνε στο Αιγαίο τάνκερ μεγάλης χωρητικότητας (περί των 250.000-300.000 τόνων τα λεγόμενα VLCC), τα οποία σήμερα δεν πλέουν στις ελληνικές θάλασσες και ως εκ τούτου κι ο κίνδυνος μιας περιβαλλοντικής καταστροφής με ανυπολόγιστες συνέπειες στο οικοσύστημα και τον τουρισμό των ελληνικών νησιών θα ήταν μεγαλύτερος. Μέχρι τώρα τα τάνκερ που διέρχονται από τα Στενά του Βοσπόρου προς το Αιγαίο και από εκεί προς τις ξένες αγορές είναι μέγιστης χωρητικότητας 150.000 τόνων (τα λεγόμενα suez max), αφού η διέλευση μεγαλύτερων πλοίων από τα στενά στα Δαρδανέλλια είναι αδύνατη.
Η Ρωσική αντίδραση
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι Ρώσοι δύσκολα θα αφήσουν να περάσει χωρίς απάντηση η διπλή απόρριψη (σ. σ. ματαιώνεται όπως όλα δείχνουν και ο πυρηνικός σταθμός Μπέλενε, τον οποίο θα κατασκεύαζε ρωσική εταιρεία) που δέχθηκαν από τη Βουλγαρία. Παρατηρητές της αγοράς θυμίζουν με νόημα την περιπέτεια της Ουκρανίας, που έκανε μια… παρένθεση με την πορτοκαλί επανάσταση και τη στροφή προς τις ΗΠΑ, αλλά πλέον επέστρεψε σε φιλορωσική κυβέρνηση η οποία ανταμείφθηκε με νέα συμφωνία προμήθειας αερίου σε προνομιακές τιμές και προβλέπουν ότι η επόμενη κυβέρνηση και στη Βουλγαρία θα διάκειται φιλικά προς τη Ρωσία…
Οπότε, όπως τονίζουν, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει αναβίωση του project σε μελλοντικό χρόνο. Είναι, εξάλλου, κάτι περισσότερο από προφανές ότι η περίπτωση του ανταγωνιστικού Σαμσούντα – Τσεϊχάν αποτελεί αναγκαίο κακό για τη Ρωσία, η οποία καθόλου δεν θα ήθελε να εξαρτάται από την επίσης, παραδοσιακά τουλάχιστον, φιλοαμερικανική Τουρκία, για τα ενεργειακά της σχέδια. Όλα αυτά, βέβαια, έχουν ως αφετηρία ότι οι εξελίξεις που θα μεσολαβήσουν στο επόμενο διάστημα δεν θα καταστήσουν αχρείαστο τον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.
