Μπορεί εμείς να θεωρούμε πως είμαστε το κέντρο του κόσμου, και πως μόνο μ’ εμάς ασχολούνται οι ισχυροί, στην πραγματικότητα όμως υπάρχουν άπειρα ανοικτά μέτωπα όπου γης, που με τον ένα ή άλλο τρόπο πρέπει να ακολουθηθούν τακτικές που θα αποτρέψουν αφενός την επέκταση των αναφλέξεων, αφετέρου την εξάλειψή τους.
Οι προχθεσινές συζητήσεις των Ευρωπαίων με τη Μόσχα, επισήμως δεν κατέληξαν κάπου, πλην εάν στο παρασκήνιο ελήφθησαν αποφάσεις τις οποίες θα πληροφορηθούμε εν καιρώ. Και είναι προφανές, πως ό,τι συμβαίνει στην γειτονιά μας -και όχι μόνον- έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη Ελλάδα, πόσο μάλλον που τα γεγονότα της Ουκρανίας μας στέρησαν πολλά από τα ρωσικά ρούβλια, τόσο στον τουρισμό, όσο και στις εξαγωγές μας.
Αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στα βαθύτερα αίτια της ουκρανικής κρίσης, καθώς και τους στόχους των ΗΠΑ και Ρωσίας, όπως τα αναλύει ο επικεφαλής του αμερικανικού think tank, Stratfor, κ. Τζορτζ Φρίντμαν, σημειώνοντας ότι τα αμερικανικά και τα ρωσικά συμφέροντα στην προκειμένη περίπτωση είναι εντελώς αντίθετα. Να σημειώσω προηγουμένως ότι υπάρχει αφενός στρατιωτική αποδυνάμωση της Ευρώπης, ενώ η συγκριτική αμυντική ισχύς της Ρωσίας έχει αυξηθεί σημαντικά, και ως εκ τούτου μόνον οι ΗΠΑ σ’ αυτό πεδίο έχουν λόγο, και δεν το κρύβουν.
Η στρατηγική ανάγκη της Ρωσίας επιτάσσει την ύπαρξη μιας βαθιάς ουδέτερης ζώνης στα δυτικά σύνορά της. Ως εκ τούτου, η Ρωσία αντιμετώπιζε πάντα με ιδιαιτερότητα τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, τις χώρες της Βαλτικής και τα άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Όλες αυτές οι χώρες, έχουν μεγάλη σημασία για την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας.
Θέλω να πω εδώ, ότι ο κ. Φρίντμαν επιβεβαιώνει την εκτίμηση της στήλης, ότι η Ρωσία δεν έχει συμφέρον να ενσωματώσει άλλα εδάφη, αλλ’ απεναντίας τής είναι χρήσιμα τα «μαξιλαράκια» ανάμεσα σ’ αυτήν και τις χώρες του ΝΑΤΟ. Η τυχούσα ενσωμάτωση των πέριξ αυτής κρατών, θα την φέρει -όπως έχω γράψει- να συνορεύει απευθείας με το ΝΑΤΟ, γεγονός πολύ επικίνδυνο.
Το ίδιο υποστηρίζει και ο κ. Φρίντμαν: «Η Ρωσία δεν θέλει να ελέγξει πλήρως την Ουκρανία ή να την έχει υπό κατοχή. Της αρκεί το γεγονός, ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η ρωσική κυβέρνηση δεν μπορεί να ανεχθεί μια κατάσταση κατά την οποία οι δυτικές Ένοπλες Δυνάμεις θα βρίσκονται σε απόσταση μόλις εκατό χιλιόμετρα μακριά από το Κουρσκ ή το Βορόνεζ».
Αντιστοίχως, οι ΗΠΑ ενδιαφέρονταν για το σχηματισμό μιας φιλοδυτικής κυβέρνησης στην Ουκρανία. Είδαν ότι η Ρωσία βρίσκεται σε άνοδο και προσπάθησαν να μην αφήσουν τη Μόσχα να εδραιώσει τη θέση της στον μετασοβιετικό χώρο. Η επιτυχία των φιλοδυτικών δυνάμεων στην Ουκρανία θα βοηθούσε στον περιορισμό της Ρωσίας.
Οι ΗΠΑ, γράφει ο κ. Φρίντμαν, υποστήριξαν ανοιχτά τις ομάδες που μάχονταν για τα ανθρώπινα δικαιώματα (;) στην Ουκρανία με κάθε μέσο, διαθέτοντας για τον σκοπό τους σημαντικούς χρηματικούς πόρους. Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες δεν είδαν αυτές τις τάσεις αλλαγής καθεστώτος. Καθυστερημένα συνειδητοποίησαν τη νέα πραγματικότητα, όπως είχε πλέον διαμορφωθεί, και δεν μπορούσαν να λάβουν μέτρα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης. Και στη συνέχεια, όμως, δεν αξιολόγησαν σωστά τις διαθέσεις στην Ανατολική Ουκρανία.
Έχουμε λοιπόν δύο χώρες, όπου η μια θέλει την Ουκρανία να είναι ουδέτερη, ενώ η άλλη, να αποτελεί η Ουκρανία τμήμα της γραμμής συγκράτησης της ρωσικής επέκτασης. Και οι δύο χώρες βεβαίως, ενεργούν επί τη βάσει των εθνικών συμφερόντων τους.
Ως προς την Κριμαία, δεν υπάρχει πλέον κανένα αίτημα για παραχωρήσεις εκ μέρους της Ρωσίας, αλλά μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στον εφοδιασμό της χερσονήσου.
Οι ΗΠΑ στο μέλλον θα πρέπει να πάρουν μια στρατηγική απόφαση: Είτε να παρέμβουν πιο ενεργά στα γεγονότα στην Ουκρανία, μια απόφαση που θα είναι γεμάτη δυσκολίες, είτε να δημιουργήσουν μια νέα συμμαχία, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ή εκτός, με τη συμμετοχή της Πολωνίας, της Ρουμανίας, των κρατών της Βαλτικής και για παράδειγμα, της Τουρκίας. Οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται τόσο να έχουν οι ίδιες τον έλεγχο της Ουκρανίας, όσο να μη ελέγχεται αυτή από την Ρωσία.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση του Κιέβου. Η κυβέρνηση στο Κίεβο, είναι το αδύναμο σημείο της Ουκρανίας. Αν διασπαστεί, η Ρωσία θα προσπαθήσει να γυρίσει την κατάσταση προς όφελός της.
Ο Μακεδών
