H αύξηση του ορίου απολύσεων να επιτραπεί μόνο για τις μεγάλες και προβληματικές επιχειρήσεις και μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Αυτό αναφέρεται στο υπόμνημα της ΕΣΕΕ στον υπουργό Εργασίας κ. Ανδρέα
H αύξηση του ορίου απολύσεων να επιτραπεί μόνο για τις μεγάλες και προβληματικές επιχειρήσεις και μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Αυτό αναφέρεται στο υπόμνημα της ΕΣΕΕ που κατέθεσε ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου κ. Β. Κορκίδης στον υπουργό Εργασίας κ. Ανδρέα Λοβέρδο σχετικά με τα όσα προτείνει η τρόικα για τα εργασιακά θέματα.
Αναλυτικά οι έμποροι στις προτάσεις τους αναφέρουν τα εξής:
α) Διαδικασία προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας
Για την ΕΣΕΕ ο κοινωνικός διάλογος αποτελούσε και αποτελεί κρίσιμη παράμετρο της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Η δε υπογραφή της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., την ύψιστη έκφρασή του. Καταρχήν είναι σκόπιμο να επαναλάβουμε ότι οι διαδικασίες Μεσολάβησης και Διαιτησίας αποτέλεσαν μια νέα αντίληψη για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, η οποία έχει αξιολογηθεί θετικά. Στην κατεύθυνση αυτή και με δεδομένη την παρούσα οικονομική συγκυρία, θεωρούμε ότι η εν λόγω διαδικασία είναι σκόπιμο να προστατευτεί με τον επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων της.
Επομένως, θεωρούμε ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ουσία και στο περιεχόμενο της διαμεσολάβησης. Στην κατεύθυνση αυτή το ζήτημα της συμφιλίωσης και του συλλογικού διακανονισμού αποκτούν ειδικό βάρος. Με άλλα λόγια θα πρέπει να ενισχύσουμε τα μέτρα «πρόληψης», πριν ακόμα φτάσουμε στις διαδικασίες μεσολάβησης και διαιτησίας.
Αναφορικά με το θέμα της μεσολάβησης είναι σκόπιμο να παραμείνει ως έχει -είτε από κοινού, είτε μονομερώς και από τα δύο μέρη- αφού άλλωστε η όλη διαδικασία έχει περιορισμένες οικονομικές επιπτώσεις.
Στο ζήτημα της διαιτησίας απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Θα πρέπει και σε αυτήν την περίπτωση να εφαρμόζεται είτε από κοινού, είτε μονομερώς αλλά και από την εργοδοτική πλευρά, εφόσον το άλλο μέρος αρνείται τη μεσολάβηση, δυνατότητα προσφυγής. Όμως, οποιαδήποτε απόφαση της διαιτησίας θα πρέπει να είναι επαρκώς τεκμηριωμένη αναφορικά με το οικονομικό κόστος που αυτή παράγει. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να τεθούν μια σειρά κριτηρίων και κατάλληλων μηχανισμών τεκμηρίωσης. Παράλληλα, θα ήταν σκόπιμη η υιοθέτηση ενός δευτεροβάθμιου οργάνου ελέγχου από τους κοινωνικούς εταίρους και η καθιέρωση ενός μηχανισμού μελέτης της ετήσιας επίπτωσης των βασικών συλλογικών ρυθμίσεων.
β) Αύξηση του ορίου απολύσεων, στις περιπτώσεις ομαδικών απολύσεων
Όπως γνωρίζετε, η πλειοψηφία των εμπορικών επιχειρήσεων απασχολούν κάτω από εννέα άτομα. Όμως με δεδομένη την πρόθεσή μας να συμβάλλουμε ως εκ του θεσμικού μας ρόλου στην όλη συζήτηση, με βάση και τις νέες οικονομικές συνθήκες που έχουν οδηγήσει εκατοντάδες εμπορικές επιχειρήσεις σε δεινή θέση, εξετάζουμε με επιφύλαξη την πρόταση αύξησης του ποσοστού απολύσεων. Η όποια υπαγωγή στο συγκεκριμένο καθεστώς θα μπορεί να προκύπτει, υπό ορισμένες αυστηρές προϋποθέσεις και κυρίως για τις μεγάλες και προβληματικές επιχειρήσεις. Ειδικότερα ως προβληματική επιχείρηση περιγράφεται εκείνη η οποία: Έχει απολέσει άνω του μισού του εγγεγραμμένου κεφαλαίου εντός των τελευταίων 12 μηνών, έχει υπαχθεί ή πρόκειται να υπαχθεί σε πτωχευτική διαδικασία, αποτελεί μικρομεσαία επιχείρηση, με λειτουργία άνω των 3 χρόνων, που παρουσιάζει αισθητή μείωση τζίρου (να καθοριστούν %), αποτελεί μεγάλη επιχείρηση, με μείωση κύκλου εργασιών ή σημαντική αύξηση ζημιών ή φθίνουσα ταμειακή ροή ή αυξανόμενη δανειοληψία ή αύξηση οικονομικών επιβαρύνσεων.
γ) Καθορισμός του ύψους και του τρόπου καταβολής της αποζημίωσης
Σύμφωνα με στοιχεία μας σημαντικός αριθμός εμπορικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και πολλές από αυτές πρόβλημα επιβίωσης. Σε αυτή και μόνο την περίπτωση θα μπορούσε να εξεταστεί η μείωση του ύψους, έως κάποιου ποσοστού, της αρχικής αποζημίωσης είτε το ενδεχόμενο καταβολής της αποζημίωσης σε δόσεις. Πιστεύουμε ότι υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες μια τέτοια ρύθμιση θα είναι ευνοϊκότερη για τον εργαζόμενο από την πτώχευση. Αποτελεί χαρακτηριστικό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του εμπορίου ότι πρώτα κλείνουν και μετά απολύουν το προσωπικό τους.
δ) Μέτρα αποτροπής απολύσεων εργαζόμενων μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται στο στάδιο πριν τη συνταξιοδότησή τους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές ή μεμονωμένες απολύσεις
Θεωρούμε ότι τα μέτρα δεν θα πρέπει να κατατείνουν στην πλήρη απαγόρευση του δικαιώματος της επιχείρησης να προχωρήσει στη συγκεκριμένη απόλυση, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι αιτιολογημένη. Θα πρέπει απλά να έχουν την μορφή αντικινήτρων. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους εργαζόμενους μεγάλης ηλικίας, ώστε να μην απολύονται εφόσον είναι άνω των 60 χρόνων, ενώ η προστασία θα πρέπει να εκτείνεται σε βάθος 5ετίας προ της συνταξιοδότησης.
ε) Καθορισμός των όρων απασχόλησης και του κατώτατου ημερομισθίου των νέων ηλικίας κάτω των 25 ετών, που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά
Στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, οφείλουμε να στηρίξουμε το εισόδημα όλων των εργαζομένων ιδιαίτερα των νέων πάντα στο πλαίσιο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Άλλωστε στην παρούσα συγκυρία οφείλουμε να προνοήσουμε για ένα πλαίσιο ασφάλειας για τους νέους.
στ) Καθορισμός των εν γένει όρων απασχόλησης και ασφάλισης των απασχολουμένων σε συμβάσεις μαθητείας, η διάρκεια των οποίων δεν μπορεί να είναι ανώτερη του έτους
Ο θεσμός της μαθητείας μπορεί να αναδειχτεί θετικός για την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας. Κατ’ επέκταση οι συμβάσεις μαθητείας μπορούν να είναι χρήσιμες στην ελληνική αγορά εργασίας. Η αμοιβή των μαθητευόμενων θα πρέπει να καθορίζεται κατά ποσοστό της κατώτατης συμφωνημένης με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
ζ) Καθορισμός της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
Θεωρούμε ότι πρέπει να τεθεί ανώτατο όριο στη χρήση συμβάσεων ορισμένου χρόνου, προκειμένου να μην δημιουργούνται διενέξεις εργοδοτών και εργαζομένων και να αποφορτιστούν τα δικαστήρια από τις συγκεκριμένες υποθέσεις. Δεν θα πρέπει να παρέχεται δικαίωμα χρήσης των εν λόγω συμβάσεων άνω των 2 φορών και για χρονικά διαστήματα που δεν θα υπερβαίνουν τους 24 μήνες κατ’ ανώτατο όριο. (βλ. σχετική οδηγία Ε.Ε.)
Γενικότερη πρόταση για την αναδιοργάνωση του ΣΕΠΕ
Θεωρούμε ότι ο ρόλος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας πρέπει να αναβαθμιστεί και να βελτιωθεί, ώστε να είναι πρωτίστως συμβουλευτικός και συμφιλιωτικός. Περαιτέρω προτείνουμε:
1) Κωδικοποίηση και απλούστευση της Εργατικής Νομοθεσίας καθώς και ομογενοποίηση των παρεχόμενων απαντήσεων από τους Επιθεωρητές Εργασίας, σε θέματα τόσο κοινωνικής όσο και τεχνικής επιθεώρησης.
2) Διαφωνούμε με την μέχρι σήμερα ισχύουσα νομοθεσία κυρώσεων, όπου δεν υπάρχει επιμέτρηση των επιβαλλόμενων προστίμων. Θεωρούμε αναγκαίο να αναφέρονται στους νόμους για την επιβολή κυρώσεων, διαβαθμίσεις αναλόγως της βαρύτητας του παραπτώματος εκ μέρους της επιχείρησης, με περιορισμό προϋποθέσεων, ως προς το δικαίωμα κλεισίματος της επιχείρησης.
3) Δημιουργία ηλεκτρονικής Βάσης Δεδομένων στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με τη νομοθεσία κωδικοποιημένη ανά θέμα.
4) Μηχανοργάνωση του ΣΕΠΕ και βελτίωση της υλικοτεχνικής του υποδομής.
5) Ενίσχυση των περιφερειακών υπηρεσιών του ΣΕΠΕ με κατάλληλα εκπαιδευμένους συμφιλιωτές.
6) Ενδυνάμωση του ρόλου του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου (ΣΚΕΕ).
7) Διεξαγωγή ελέγχων από μια και μοναδική αρχή με αποφυγή της αναστάτωσης που δημιουργείται στις επιχειρήσεις, όταν ελέγχονται από διαφορετικούς φορείς.
8) Βελτίωση της εκπαίδευσης των Επιθεωρητών με ιδιαίτερη ενίσχυση του συμβουλευτικού και συμφιλιωτικού τους ρόλου με μέριμνα να λαμβάνεται υπόψη κα η γνώμη των εργοδοτικών φορέων.
9) Δημιουργία ειδικής τηλεφωνικής γραμμής παροχής πληροφοριών και συμβουλών από την Επιθεώρηση.
10) Συμμετοχή στα κλιμάκια ελέγχου και ενός εκπροσώπου των εργοδοτικών οργανώσεων.
11) Πρόβλεψη δεύτερου βαθμού διοικητικής κρίσης του παραπτώματος. Για τις απλές παραβάσεις διοικητικού χαρακτήρα να μην επιβάλλονται πρόστιμα παρά μόνο σε περίπτωση υποτροπής. Επίσης ζητούμε να απαλειφθεί η αναφορά στην άσκηση ρόλου «δημοσίου κατηγόρου» των Επιθεωρητών, όπως αναφέρεται στην πρόταση Προεδρικού Διατάγματος που συζητείται στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή.
Αναλυτικά οι έμποροι στις προτάσεις τους αναφέρουν τα εξής:
α) Διαδικασία προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας
Για την ΕΣΕΕ ο κοινωνικός διάλογος αποτελούσε και αποτελεί κρίσιμη παράμετρο της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Η δε υπογραφή της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., την ύψιστη έκφρασή του. Καταρχήν είναι σκόπιμο να επαναλάβουμε ότι οι διαδικασίες Μεσολάβησης και Διαιτησίας αποτέλεσαν μια νέα αντίληψη για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, η οποία έχει αξιολογηθεί θετικά. Στην κατεύθυνση αυτή και με δεδομένη την παρούσα οικονομική συγκυρία, θεωρούμε ότι η εν λόγω διαδικασία είναι σκόπιμο να προστατευτεί με τον επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων της.
Επομένως, θεωρούμε ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ουσία και στο περιεχόμενο της διαμεσολάβησης. Στην κατεύθυνση αυτή το ζήτημα της συμφιλίωσης και του συλλογικού διακανονισμού αποκτούν ειδικό βάρος. Με άλλα λόγια θα πρέπει να ενισχύσουμε τα μέτρα «πρόληψης», πριν ακόμα φτάσουμε στις διαδικασίες μεσολάβησης και διαιτησίας.
Αναφορικά με το θέμα της μεσολάβησης είναι σκόπιμο να παραμείνει ως έχει -είτε από κοινού, είτε μονομερώς και από τα δύο μέρη- αφού άλλωστε η όλη διαδικασία έχει περιορισμένες οικονομικές επιπτώσεις.
Στο ζήτημα της διαιτησίας απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Θα πρέπει και σε αυτήν την περίπτωση να εφαρμόζεται είτε από κοινού, είτε μονομερώς αλλά και από την εργοδοτική πλευρά, εφόσον το άλλο μέρος αρνείται τη μεσολάβηση, δυνατότητα προσφυγής. Όμως, οποιαδήποτε απόφαση της διαιτησίας θα πρέπει να είναι επαρκώς τεκμηριωμένη αναφορικά με το οικονομικό κόστος που αυτή παράγει. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να τεθούν μια σειρά κριτηρίων και κατάλληλων μηχανισμών τεκμηρίωσης. Παράλληλα, θα ήταν σκόπιμη η υιοθέτηση ενός δευτεροβάθμιου οργάνου ελέγχου από τους κοινωνικούς εταίρους και η καθιέρωση ενός μηχανισμού μελέτης της ετήσιας επίπτωσης των βασικών συλλογικών ρυθμίσεων.
β) Αύξηση του ορίου απολύσεων, στις περιπτώσεις ομαδικών απολύσεων
Όπως γνωρίζετε, η πλειοψηφία των εμπορικών επιχειρήσεων απασχολούν κάτω από εννέα άτομα. Όμως με δεδομένη την πρόθεσή μας να συμβάλλουμε ως εκ του θεσμικού μας ρόλου στην όλη συζήτηση, με βάση και τις νέες οικονομικές συνθήκες που έχουν οδηγήσει εκατοντάδες εμπορικές επιχειρήσεις σε δεινή θέση, εξετάζουμε με επιφύλαξη την πρόταση αύξησης του ποσοστού απολύσεων. Η όποια υπαγωγή στο συγκεκριμένο καθεστώς θα μπορεί να προκύπτει, υπό ορισμένες αυστηρές προϋποθέσεις και κυρίως για τις μεγάλες και προβληματικές επιχειρήσεις. Ειδικότερα ως προβληματική επιχείρηση περιγράφεται εκείνη η οποία: Έχει απολέσει άνω του μισού του εγγεγραμμένου κεφαλαίου εντός των τελευταίων 12 μηνών, έχει υπαχθεί ή πρόκειται να υπαχθεί σε πτωχευτική διαδικασία, αποτελεί μικρομεσαία επιχείρηση, με λειτουργία άνω των 3 χρόνων, που παρουσιάζει αισθητή μείωση τζίρου (να καθοριστούν %), αποτελεί μεγάλη επιχείρηση, με μείωση κύκλου εργασιών ή σημαντική αύξηση ζημιών ή φθίνουσα ταμειακή ροή ή αυξανόμενη δανειοληψία ή αύξηση οικονομικών επιβαρύνσεων.
γ) Καθορισμός του ύψους και του τρόπου καταβολής της αποζημίωσης
Σύμφωνα με στοιχεία μας σημαντικός αριθμός εμπορικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και πολλές από αυτές πρόβλημα επιβίωσης. Σε αυτή και μόνο την περίπτωση θα μπορούσε να εξεταστεί η μείωση του ύψους, έως κάποιου ποσοστού, της αρχικής αποζημίωσης είτε το ενδεχόμενο καταβολής της αποζημίωσης σε δόσεις. Πιστεύουμε ότι υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες μια τέτοια ρύθμιση θα είναι ευνοϊκότερη για τον εργαζόμενο από την πτώχευση. Αποτελεί χαρακτηριστικό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του εμπορίου ότι πρώτα κλείνουν και μετά απολύουν το προσωπικό τους.
δ) Μέτρα αποτροπής απολύσεων εργαζόμενων μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται στο στάδιο πριν τη συνταξιοδότησή τους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές ή μεμονωμένες απολύσεις
Θεωρούμε ότι τα μέτρα δεν θα πρέπει να κατατείνουν στην πλήρη απαγόρευση του δικαιώματος της επιχείρησης να προχωρήσει στη συγκεκριμένη απόλυση, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι αιτιολογημένη. Θα πρέπει απλά να έχουν την μορφή αντικινήτρων. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους εργαζόμενους μεγάλης ηλικίας, ώστε να μην απολύονται εφόσον είναι άνω των 60 χρόνων, ενώ η προστασία θα πρέπει να εκτείνεται σε βάθος 5ετίας προ της συνταξιοδότησης.
ε) Καθορισμός των όρων απασχόλησης και του κατώτατου ημερομισθίου των νέων ηλικίας κάτω των 25 ετών, που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά
Στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, οφείλουμε να στηρίξουμε το εισόδημα όλων των εργαζομένων ιδιαίτερα των νέων πάντα στο πλαίσιο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Άλλωστε στην παρούσα συγκυρία οφείλουμε να προνοήσουμε για ένα πλαίσιο ασφάλειας για τους νέους.
στ) Καθορισμός των εν γένει όρων απασχόλησης και ασφάλισης των απασχολουμένων σε συμβάσεις μαθητείας, η διάρκεια των οποίων δεν μπορεί να είναι ανώτερη του έτους
Ο θεσμός της μαθητείας μπορεί να αναδειχτεί θετικός για την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας. Κατ’ επέκταση οι συμβάσεις μαθητείας μπορούν να είναι χρήσιμες στην ελληνική αγορά εργασίας. Η αμοιβή των μαθητευόμενων θα πρέπει να καθορίζεται κατά ποσοστό της κατώτατης συμφωνημένης με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
ζ) Καθορισμός της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
Θεωρούμε ότι πρέπει να τεθεί ανώτατο όριο στη χρήση συμβάσεων ορισμένου χρόνου, προκειμένου να μην δημιουργούνται διενέξεις εργοδοτών και εργαζομένων και να αποφορτιστούν τα δικαστήρια από τις συγκεκριμένες υποθέσεις. Δεν θα πρέπει να παρέχεται δικαίωμα χρήσης των εν λόγω συμβάσεων άνω των 2 φορών και για χρονικά διαστήματα που δεν θα υπερβαίνουν τους 24 μήνες κατ’ ανώτατο όριο. (βλ. σχετική οδηγία Ε.Ε.)
Γενικότερη πρόταση για την αναδιοργάνωση του ΣΕΠΕ
Θεωρούμε ότι ο ρόλος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας πρέπει να αναβαθμιστεί και να βελτιωθεί, ώστε να είναι πρωτίστως συμβουλευτικός και συμφιλιωτικός. Περαιτέρω προτείνουμε:
1) Κωδικοποίηση και απλούστευση της Εργατικής Νομοθεσίας καθώς και ομογενοποίηση των παρεχόμενων απαντήσεων από τους Επιθεωρητές Εργασίας, σε θέματα τόσο κοινωνικής όσο και τεχνικής επιθεώρησης.
2) Διαφωνούμε με την μέχρι σήμερα ισχύουσα νομοθεσία κυρώσεων, όπου δεν υπάρχει επιμέτρηση των επιβαλλόμενων προστίμων. Θεωρούμε αναγκαίο να αναφέρονται στους νόμους για την επιβολή κυρώσεων, διαβαθμίσεις αναλόγως της βαρύτητας του παραπτώματος εκ μέρους της επιχείρησης, με περιορισμό προϋποθέσεων, ως προς το δικαίωμα κλεισίματος της επιχείρησης.
3) Δημιουργία ηλεκτρονικής Βάσης Δεδομένων στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με τη νομοθεσία κωδικοποιημένη ανά θέμα.
4) Μηχανοργάνωση του ΣΕΠΕ και βελτίωση της υλικοτεχνικής του υποδομής.
5) Ενίσχυση των περιφερειακών υπηρεσιών του ΣΕΠΕ με κατάλληλα εκπαιδευμένους συμφιλιωτές.
6) Ενδυνάμωση του ρόλου του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου (ΣΚΕΕ).
7) Διεξαγωγή ελέγχων από μια και μοναδική αρχή με αποφυγή της αναστάτωσης που δημιουργείται στις επιχειρήσεις, όταν ελέγχονται από διαφορετικούς φορείς.
8) Βελτίωση της εκπαίδευσης των Επιθεωρητών με ιδιαίτερη ενίσχυση του συμβουλευτικού και συμφιλιωτικού τους ρόλου με μέριμνα να λαμβάνεται υπόψη κα η γνώμη των εργοδοτικών φορέων.
9) Δημιουργία ειδικής τηλεφωνικής γραμμής παροχής πληροφοριών και συμβουλών από την Επιθεώρηση.
10) Συμμετοχή στα κλιμάκια ελέγχου και ενός εκπροσώπου των εργοδοτικών οργανώσεων.
11) Πρόβλεψη δεύτερου βαθμού διοικητικής κρίσης του παραπτώματος. Για τις απλές παραβάσεις διοικητικού χαρακτήρα να μην επιβάλλονται πρόστιμα παρά μόνο σε περίπτωση υποτροπής. Επίσης ζητούμε να απαλειφθεί η αναφορά στην άσκηση ρόλου «δημοσίου κατηγόρου» των Επιθεωρητών, όπως αναφέρεται στην πρόταση Προεδρικού Διατάγματος που συζητείται στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή.
